Nevşehir Nüfus ve Sosyal Yaşam

Nüfus: 1990 nüfus sayımına göre toplam nüfusu 289.509 olup, 112.955’i il ve ilçe merkezlerinde, 176.554’ü köylerde yaşamaktadır. Yüzölçümü 5467 km2 ve nüfus yoğunluğu 53’tür.

Örf ve adetleri: Nevşehir ve çevresi beş bin senelik bir tarihe sahiptir. Hititler, Frigler, Persler, Kapadokya, Roma ve Bizanslılar gelip geçmiş ve hatta Roma ve Bizans devrinde bu bölge (Ürgüp, Ortahisar ve Göreme) Hıristiyanlığın ilk devirlerinde dini bir merkez olmuş, kayalar oyularak şehir ve kiliseler yapılmıştır.

Selçuklu Türklerinin bu bölgeyi fetihlerinden sonra bütün eski kültürler unutulmuş ve Türk-İslam kültürü tamamen hakim olmuştur. Nevşehir bugün her şeyiyle 900 yıllık bir Türk beldesidir. 1954 senesine kadar Niğde’nin bir kısmı olan Nevşehir’in tarih ve kültürü Niğde ile benzerdir. Örf ve adetlede İç Anadolu’ya ait özellikler bulunur. Evlenme geleneği içinde yer alan düğün eğlenceleri çok renklidir. Özellikle bayrak kaldırma adeti dikkat çekicidir.

Halk edebiyatı mahsüllerinden masal, hikaye, efsane, ninni, fıkra vb. konular Nevşehir’in hemen her yerinde canlı olarak yaşamaktadır. Âşıklar bir an’ane halinde olmasa bile yer yer mevcuttur.

Nevşehir ve çevresi halk müziği ve halk oyunları bakımından da zengindir. Bölgede çok sayıda göçmen bulunduğundan müzik ve oyun karakteri yer yer farklılıklar gösterir. “Nefes” denilen beste ile okunan ilahiler mevcuttur. İllerimiz içinde en zengin türkü varlığına sahiptir.

Nevşehir el sanatları yönünden de zengindir. An’anevi tekniklerle halı, kilim, sicim dokumacılığı halen devam etmektedir. El sanatları bakımından en zengin yer Avanos ilçesidir. Avanos’taki çanak çömlek yapımı, sanayi haline gelmiş olup, daha çok turizme yönelik yoğun olarak devam etmektedir. Diğer ilçelerde de çömlekçilik yapılmakta ise de Avanos’ta daha fazla gelişmiştir. Seyrani’nin

Kör de bilir Avanos’un yolunu

Testi bardak kırığından bellidir

mısraları Avanos’taki çömlekçilik hususunda bilgi vermesi açısından önemlidir.

Nevşehir ve çevresinde Ahilik-Yarenlik gibi ananevi derneklerin izleri görülmektedir. Nevşehir’de halen Akran’a Yaren denilmektedir.

Mahalli Oyunlar: Dayanışmaya dayalı olarak toplu oynanan oyunlara yörede halay ismi verilir. Halay bütünü içerisindeki tespit edilen oyunlar söz ve müzikle bütünleşmiştir. Oyunlar kadın ve erkekler arasında farklı karakteristik özellik gösterirler. Erkek oyunları, davul, zurna ve klarnet eşliğinde oynanır. Oğuzlarda Galeden Galeye Şahin Uçurdum, Kayalar yarılması, Gersi bağları, Hoşbilezik, Cezayir gibi türküler söylenir. Oyunun genelinde oynayanlarca türkü ile hareket bağlantılı olarak yürütülür. Ağırlama, Üçayak, Cezayir, Düzleme, Keblebi, Hoşbilezik, Temurağı, Selamlama başlıca erkek oyunlarıdır. Kadın oyunları kapalı mekanlarda oynanır. Kadın halayı (Türkücü Allılar), Düz oyun, Haşlama, Cimdallı, Kayalar, Alaçalı yılan başlıca kadın oyunlarıdır.

Mahalli Kıyafetler: Erkekler başlarına püsküllü fes, üstlerine kaytan kumaştan yakasız gömlek, gömlek üzerine siyah renkte cepli, düğmeli kolsuz delme yelek giyerler. Bele çulfa dokuma şal kuşak sararlar. Peyikli dar paçalı, siyah renk şalvar, ayağa ise paça üzerine çekilecek biçimde uzun boğazlı, beyaz renkli motifli çorap, ayakkabı olarak çarık ve yemeni giyerler.

Kadınlar başlarına tepelikli üç sıra penezli fes, fes üstüne pullu kıvrak takarlar. İçlik olarak pamuklu yelek, kollu üç etek, üç etek üstüne kollu veya kolsuz olabilen salta giyerler. Bele çulfa dokuma şal kuşak ve boncuklu kuşak sarılır. Ayrıca geniş peykli, paçası lastikli boğma dimi denilen şalvar, ayaklarına da yünden renkli ve renksiz motifli çorap, ayakkabı olarak kunduradan mestli iskarpin giyerler.

Eğitim: Nevşehir ilinin okur-yazar oranı % 90’ın üzerindedir. Okulsuz köy yoktur. İlde 15 anaokulu, 198 ilkokul, 39 ilköğretim okulu, 13 bağımsız ortaokul, 23 genel ve mesleki liseler bünyesinde ortaokul, 13 genel lise, 17 meslek lisesi, 1 çıraklık eğitim merkezi, 8 halk eğitim merkezi vardır.

Nevşehir Nüfus ve Sosyal Yaşam

1954 Türkiye Genel Seçimleri

Türkiye demografisi

Köşektaş, Hacıbektaş

Çanakkale (il)

Yozgat (il)

Türkiye Kürtleri

Şarkışla

Anadolu Selçuklu Devleti

Nevşehir Nüfus ve Sosyal Yaşam