Kısaca: Mustafa Sagir, ''(d. 1877 - ö. 24 Mayıs 1921)'' Hint asıllı, İngiliz casusu. ...devamı ☟
Mustafa Sagir, (d. 1877 - ö. 24 Mayıs1921) Hint asıllı, İngiliz casusu. Osmanlı şehzadelerinden Veliaht Abdülmecit Efendi'nin 12 Haziran1919 tarihinde Padişah Vahdettin'e İtilaf Devletleri ile yapılan anlaşmanın memleketin idam fermanı olduğuna dair mektup göndermesi üzerine İngiliz İstihbaratı önce Abdülmecit Efendi ile görüştü. Bunu yeterli görmeyerek Mustafa Sagir'i şehzadeler ve Osmanlı Paşaları arasında İngiliz düşmanlığı yapıp yapmadıkları ve Kemalist milliyetçiler ile ilişikleri bulunup bulunmadığı konusunun araştırması için görevlendirdi. Sagir, Veliaht Abdülmecid ile dost oldu, onun oğlu Şehzade Ömer Faruk ile birlikte Anadolu'ya geçti. Bu sırada babasının Kemalistlere katılmak istediği bilgisini şehzadeden aldı. Bu bilgi İngiliz İstihbaratına onlardan da Padişah Vahdettin'e gidince Veliaht Abdülmecit Efendi 38 gün göz hapsi cezası aldı.} 1921 yılı başında İstanbul'da Türk-Hint Uhuvvet-i İslamiye Cemiyeti'ni kurdu. Milli Mücadeleyi destekliyormuş gibi göründü. İstanbul'da Milli Mücadele için faaliyet gösteren haber alma teşkilatı Karakol Cemiyeti içine sızarak Ankara Hükümeti'ne destek olan milliyetçileri İngiliz İstihbaratına raporladı. Casus olduğunun ortaya çıkmaması için İngilizlerce 17 gün sahte bir tutuklama gördü. Yaptığı ihbarlar sonucu Karakol Cemiyeti'nin yöneticilerinden Şevket Bey ve Albay Kara Vasıf (Karakol Örgütünün Kurucusu) Beylerin ve önemli üyelerinden Albay Galatalı Şevket (İstanbul Merkez Komutanı), Ali Sait Paşa, Refet Paşa, Ali Fethi Okyar, Ali İhsan Paşa, Hacı Mehmet Paşa (Enver Paşa'nın Babası) gibi kimselerin İngilizler tarafından tutuklanıp Malta'ya sürülmesinde katkısının olduğu düşünülmektedir. 1920 Aralık ayında İnebolu ve Kastamonu üzerinden Ankara'ya geldi. Karakol Cemiyeti'ne üye olduğu bilinen Hintli bir Müslüman olması sebebiyle ilgi ile karşılandı ve Ankara'ya geçmesine müsade edildi. } Ankara'da Mehmet Akif ile samimiyet kurdu. Ankara'da Akif'in Taceddin Mahallesindeki evine gidip gelmeye başladı. Akif'in evini posta adresi olarak vermişti. Mehmet Akif, Hindistan ve Mısır ve İstanbul'dan gelmekte olan çok sayıda mektuba hayret ediyordu. Bir gün bir mektubu yanlışlıkla yırttığında içinden boş bir kağıt çıktığını gördü ve buna bir anlam veremedi. Diğer mektuplar da incelendiğinde hepsinde sadece biri iki satır yazı olduğu ve sayfanın geriye kalanının tamamen boş olduğu görüldü. Günün şartlarında kimyager Avni Refik Bey'in yaptığı laboratuvar incelemesi sonunda mektupların görünmez mürekkeple şifreli olarak yazıldığı anlaşıldı. } Kütahya milletvekili Cevdet Izrap, Elazığ milletvekili Hüseyin Bey, Cebelibereket milletvekili İhsan Bey ve Gaziantep milletvekili Kılıç Ali Bey'lerden oluşan İstiklal Mahkemesi heyeti tarafından casusluktan suçlu bulunarak idama mahkum edildi. 24 Mayıs1921 tarihinde Ankara'da Karaoğlan Meydanı'nda (Bugünkü Ulus Meydanı) idam cezası uygulandı. }
