Türkçe Bilgi: Muhammed Hatemi

Muhammed Hatemi, 1943 yılında İran’ın orta kesimindeki Yezd eyaletinin Erdekan ilinde doğdu. Yezd cuma imamı ünlü din adamı Ayetullah Ruhullah Hatemi ile zengin bir toprak sahibinin kızı Sanike Ziyai’nin 3’ü kız 6 çocuğundan biri olan Hatemi, 1961’de lise öğrenimini tamamladıktan sonra dini eğitim için Kum Medresesi’ne girdi. Hatemi, 1965’den itibaren dini eğitimine İsfahan Medresesi’nde devam ederken, aynı yıl kaydolduğu İsfahan Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden 1969’da lisans derecesi aldı. 1970’de Tahran Üniversitesi’nde Eğitim Bilimleri dalında başladığı yüksek lisans eğitimini bitirdikten sonra ünlü Kum Medresesi’nde içtihat eğitimine devam etti.

Siyasi faaliyetlerine 1962’de başlayan ve özellikle Humeyni’nin bildirileri olmak üzere, siyasi bildiri ve ilanların çoğaltılıp dağıtımını üstlenen Hatemi, İsfahan Üniversitesi İslami Öğrenciler Derneği’ndeki çalışmalara katıldı. Humeyni’nin oğlu Ahmed Humeyni ile birlikte faaliyet gösteren Hatemi, birçok din adamının aksine askerlik görevinden kaçınmadı ve Şah ordusunda asteğmen olarak iki yıl görev yaptı. Hatemi, İran İslam Devrimi’nin liderlerinden Ayetullah Beheşti’nin önerisi üzerine 1979’da Hamburg İslami Kültür Merkezi’nin başına geçti.

Devrimden sonra 1980’deki ilk milletvekili seçimlerinde doğum yeri olan Erdekan ve Meybod’dan milletvekili seçilerek Meclis’e giren Hatemi, 1981’de Humeyni tarafından ünlü Kayhan gazetesinin de dahil olduğu birçok gazete ve dergiyi yayımlayan Kayhan Enstitüsü’nün başkanı olarak atandı. 1982’de Başbakan Mir Hüseyin Musevi tarafından İslami İrşad ve Kültür Bakanlığı’na getirilen ve Haşimi Rafsancani tarafından iki kez aynı görevle kabineye alınan Hatemi, Irak’la süren 8 yıllık savaş sırasında, Tüm Silahlı Kuvvetler Komutanlığı Kültür Muavinliği Propaganda Merkez Başkan yardımcılığı ve Başkanlığı yaptı.

Hatemi, kültürel alanda “çok liberal” olduğu gerekçesiyle muhafazakarların baskısı sonucu 1992’de istifa etmek zorunda kaldı ve böylece İran İslam Cumhuriyeti’nde görevinden istifayla ayrılan ilk yetkili ve bakan olma unvanını kazandı. İstifasından sonra Cumhurbaşkanı Rafsancani tarafından kültür danışmanlığına ve İran Milli Kütüphane Başkanlığı’na atanan Hatemi, 1996’da İran Dini lideri Ayetullah Ali Hamaney tarafından Kültür Devrimi Yüksek Konseyi üyeliğine getirildi.

İyi derecede Arapça ve çalışmalarını sürdürecek kadar İngilizce ve Almanca bilen, çeşitli zamanlarda üniversitelerde ders de veren Hatemi’nin, en ünlüleri “Velayet Kime Ait” (1979) ve “Gelenek, Modernizm ve Gelişme” (1996) olan birçok makalesinin yanı sıra “Dalga Korkusu”, “Şehir Dünyasından Dünya Şehrine”, ‘Tiranlık Kıskacında Düşünce ve İnanç (2000)” gibi kitapları ve konuşmalarının derlendiği Siyasi Gelişme, İktisadi Gelişme ve Emniyet (2000), İslam, Ruhaniyet ve İslam Devrimi (2000) ve Kadınlar ve Gençler (2000) adlı kitapları bulunuyor.

Muhammed Hatemi

Muhammed Hatemi Resimleri

Muhammed (anlam ayrımı)

Hüseyin Hatemi

Ardekan

Yusef Abad Sinagogu

Muhammed Ali Caferi

Müeyyidüddin el-Cendi

Mahmud Ahmedinejad

Haydar