MP3
Fransızca MP3 kelimesinin İngilizce karşılığı.(m) n. MP3, computer file that contains compressed digital audio data used to transmit music over the Internet, MPEG-1 Audio Layer-3
MP3, MPEG-3 ile karıştırılmamalıdır. MPEG-x standartları MPEG grubu tarafından belirlenen, hem ses, hem de görüntüyle ilgili standartlardır.
Mp3 kelimesi, MPEG Layer 3'ün kısaltmasından oluşmuştur. (MPEG=Motion Pictures Experts Group). Yepyeni bir müzik formatıdır. Sıkıştırma algoritmaları geliştirilmeden önce bilgisayarlarda ses örnekleri wav, pcm, voc, au, snd gibi formatlarda saklanırdı. Bu formatlar sesi depolarken insan kulağının duyamayacağı ses frekanslarını da depolayarak dosyanın şişmesine yol açarlar. Bu formatlarda CD kalitesinde 3-5 dakikalık bir ses kaydının saklanabilmesi için 50 ila 70 megabyte arasında bir sabit disk alanı gerekmektedir.
Mp3 sıkıştırma formatı tüm basitliğiyle Internet'te yaygınlaşmaya başladığında kimse sonradan olacaklardan haberdar değildi. Başlangıçta CD kalitesinde müzik dosyalarının sabit disklerde eskiye nazaran 16'da 1 oranında sıkıştırılarak daha az yer kaplar hale getirmesiyle yaygınlaştı. Tüm Internet kullanıcıları kendi evlerinde ve ofislerinde bu sıkıştırma algoritmasını kullanan sıkıştırıcı yazılımlar kullanarak CD'lerini, kasetlerini Mp3 formatına dönüştürdü.
Mp3 Yasal mıdır?
İlk önceleri oldukça masumane görülen Mp3'e dönüştürme işlemi, kullanıcıların kendi yaptıkları mp3 dosyalarını arkadaşlarına ve dostlarına da göndermesiyle farklı bir boyuta ulaştı.Bu formatı kullanan player ve sıkıştırıcı yazılımların çoğalmasıyla artık "Mp3 mania" adı verilen çılgınlıktan bahsedilmeye başlandı. Bu çılgınlığı körükleyen yazılımlar tüm internet üzerinde çoğu zaman shareware olarak yayılırken, mp3 formatında sıkıştırılmış olan müzik dosyaları gizli kapaklı olarak internet üzerinden dağıtıldı.
Bugün Mp3 dosyalarının CD ve kaset satışlarını olumsuz yönde etkilemeye başlaması dolayısıyla, Mp3 dosyaları ilk zamanki gibi yaygın olarak dağıtılamıyorlar. Ama Internet'in sınırlanılamayan bir ortam olmasından dolayı bu dosyaların dağıtımı çok belirgin olmasa da, halen bazı internet siteleri üzerinden yapılabiliyor.
Mp3 Sektörü
Internet'in bu işte pazarlama unsuru olarak kullanılabilmesi amacıyla da artık müzik üreticileri yeni çıkacak albümlerinden bazı parçaları süreleri kısaltılmış olsa da yayınlayarak tıpkı radyolarda olduğu gibi albümlerin tanıtımlarında kullanıyorlar.İnsanlar her ne kadar yasal olmasa da kendi evlerinde gigabyte'lar boyutlarına ulaşacak miktarlarda mp3 dosyaları bulunduruyorlar
Bilgisayarlara ikinci bir sabit disk alımında geçerli sebepler arasında artık mp3 en üst sıralarda yer alıyor. Çoğu internet kullanıcısı saatlerini Internet'ten güncel ve hit parçaların mp3 dosyalarını aramak ve indirmekle geçiriyor. Başta player'lar olmak üzere arka arkaya mp3 programları yazılıyor. Bu programlar için "plugin" adı verilen eklentiler geliştiriliyor.
Mp3 Nasıl Yapılır?
Mp3'ü diğer ses formatlarından ayıran en önemli özelliği hem yüksek kalitede olması, hem de oldukça az yer (bir şarkı için yaklaşık 4 mb) kaplamasıdır. Bu iki özelliği sağlayabilmek için özel bir sıkıştırma algoritması kullanılmıştır. Bu algoritma kayıplı sıkıştırma yaparak insan kulağının duyamayacağı ses frekansındaki sesleri atarak sesi sıkıştırır. Mp3 yapabilmek için her türlü ses formatı kullanılabilir. Mp3'ler kaliteli ses dosyalarını çok az bir kayıpla sıkıştırıp az yer kaplar hale getirebildikleri için genellikle CD kalitesindeki seslerin sıkıştırılmasında kullanılır.Bir şarkıyı mp3 formata dönüştürebilmek için izlenmesi gereken yol şarkıyı önce normal ses formatında saklamaktır. Bu format olarak genellikle Wav formatı kullanılır. Bu formatla kaydedilen şarkı diskte yaklaşık 50 mb yer kaplar. İkinci adım olarak ise bu wav formatında kaydedilmiş şarkı, çeşitli encoder (sıkıştırıcı) programlar yardımı ile mp3 haline getirilir.
Eğer şarkı kasetten çekilecek ise iki ucu erkek (stereo jacklı) bir "Line-In" kablosuna ihtiyaç vardır. Bu kablonun bir ucu şarkıyı çekeceğiniz teybin "Çıkış" birimine takılır. Bu çıkış birimi "Line-Out", "Kulaklık Çıkışı" gibi çıkışlardan biri olabilir. En kalitelisi "Line-Out" çıkışıdır. "Kulaklık Çıkışı" genelde tatmin edici sonuçlar vermez.
Kablonun diğer ucu ise bilgisayarınızdaki ses kartınızın arkasında bulunan "Line-In" girişine takılır. Şimdi yapacağımız işlem bir ses kayıt aracı kullanarak şarkıyı bilgisayarda wav formatında saklamaktır. Ses kayıt aracı olarak Windows'un kendi ses kayıt aracı kullanışsızdır. Çünkü sınırlı süre kayıt yapabilmektedir. Bu işlem için "Goldwave" gibi kaliteli ve yetenekli programlar kullanılabilir. Ses kaydı yapabilmek için Windows'ta "Ses Özellikleri" kısmında "Kayıt" bölümünde yer alan "Line-In" seçeneği işaretlenmiş olmalıdır. Bu işlem sesi "Line-In" ile dışarıdan almak istediğimizi Windows'a bildirir. En iyi kalite için ses, (44 khz-16 bit-Stereo) olarak kaydedilmelidir. Kasetten yapılan kayıt işlemlerinin genelde pek kaliteli olduğu söylenemez. Genelde seslerde "çısssss" gibi bir parazit sözkonusudur. Bu parazit sesler "Normalizer" programları ile bir miktar kaldırılabilir. Sesin kaliteli olması için, kaliteli bir line-in kablosu ve ses kartına sahip olunması gereklidir. Ayrıca ses kayıt ayarlarının doğru yapılması gerekir.
Yaklaşık 50 mb'lik wav dosyası oluşturulduktan sonra, yapılacak işlem bu dosyayı sıkıştırıp mp3 haline getirmektir. Bu işlem için encoder (sıkıştırıcı) programlar kullanılır. Yeni başlayanlar için "Mp3 Compressor" adlı program uygundur. Bu programın fazla ayarı yoktur. Sadece wav dosyası verilip, sıkıştırma kalitesi belirlenir.
En kaliteli ve en çok kullanılan yöntem ise Cd'den bir parçayı dijital olarak okuyup, onu hemen mp3'e çevirmektir. Bu programlara "Cd-Ripper" adı verilir. Bu programlar sesi dijital okumayı destekleyebilen CD-ROM sürücülerden parçayı track olarak okur ve kendi içinde bulunan mp3 encoder ile hemen mp3'e çevirir.
Bu yöntem en basit, en hızlı ve en kaliteli yöntemdir. Bu işlemi sağlayan ve en çok kullanılan programlardan ikisi "Xing Audio Catalyst 1.5" ve "WinDac 1.46" programlarıdır.