Türkçe Bilgi: miras

Miras Veraset yoluyla intikal eden mal, mülk, para ve haklar. Ölen kimsenin bıraktığı terekenin tasfiyesi ve mirasçılara taksimi. Miras Arapçadaki irs, veraset kelimesinden türemiştir. Lügatta “gönderilen, arkaya bırakılan şey” demektir. Bir şahsın ölümü anında, hısımlarına (mirasçı olan yakın akrabalarına) intikal edecek bütün malları, hakları, borçları ve hukuki durumlarıdır. Genel olarak mirasçılara geçen malvarlığına “tereke” denir.

Miras, insanoğlunun yaratılışı kadar eski olan sosyal bir kurumdur. İlk insan hazret-i adem'den bu yana, (insan-mal-ölüm) münasebeti canlılığını muhafaza etmiştir. İnsan, yaratıldığı günden beri yaşamasını sürdürebilmek için mala, tabiattaki hissesine devamlı ilgi duymuştur. İnsan için en mukaddes ve kıymetli olan şey canı, yani yaşama hakkıdır. Mal da hemen bundan sonra gelmiş ve bugüne kadar cana yoldaş olmuştur. Hatta insan, ölümünden sonra bile, malı ile olan ilgisini devam ettirmek ve mallarını, ya hısımlarına veya seçtiklerine bırakmak istemiştir. Ölümünden sonra kişinin bıraktığı mal, mülk, para, hak vs. ayrı bir ilim konusu olmuş ve bu hususta her toplumun kendi dini ve sosyal yapısına göre, kanuni düzenlemeler ortaya konmuştur.

İnsan var oluşundan bu yana, komünizm gibi insanlık dışı rejimler hariç, bütün milletlerin inanç sistemlerinde ve idari rejimlerde miras hakkına saygı duyulmuş, temel kanun ve anayasalarında yer almıştır. Allahü teala tarafından gönderilen bütün ilahi dinlerin kitaplarında ve bunların sonuncusu olan Kur'an-ı kerimde, mirasını nasıl taksim edileceği açıkça bildirilmiştir. Türk toplumunda, miras ve mirasa saygı, İslamiyetten önce de vardı. Ancak miras konusunda İslamiyetle birlikte tekamül büyük olmuştur. Bizzat Kur'an-ı kerimde, mirasçıların hisseleri (payları) en açık şekilde izah ve emredilmiştir. Miras hukukunda yer alan konular, ayrı bir ilim konusu olarak düzenlenmiş ve buna “Feraiz” ilmi adı verilmiştir (Bkz. Feraiz). İslam Hukukunun meriyette bulunduğu, bütün İslam devletlerinde, mirasın taksimi feraiz ilminin bildirdiği esaslara göre yapılmıştır. Peygamberimizin ve Dört halifesinin kurduğu İslam devletinden itibaren Emevi, Abbasi, Selçuklu veOsmanlı devletlerindeki miras hukuku, feraiz ilmine uygun bir tarzda tatbik olunmuştur.

Miras hukuku: Çeşitli sosyal yapıya sahip milletlerde insana saygı ölçüsünde, mirasa da saygı duyulmuş ve ölümünden sonra bu saygı devam ettirilmiştir. Miras sistemini kabul eden hemen hemen bütün toplumlarda, miras konusunda geniş kanuni düzenlemeler yapılmış ve buna “miras hukuku” denilmiştir. Bir kimsenin ölümünden sonra, mal varlıkları ile birlikte onun hak ve borçları da ona halef olan yani yerine geçen kimselere geçer. Bunun yanında, belirli hukuki durumların da mirasçılara geçmesi mümkün olabilir. Miras, ancak gerçek kişilerin ölümü, ölüm karinesi veya gaiplik halinde söz konusu olur. Hükmi şahıslar (tüzel kişiler) miras bırakmazlar. Ancak, mal varlıklarının tasfiyesinden bahsedilir (MK. mad. 50). Fakat hükmi şahıslar mirasçı olabilirler. Miras hukuku, murisin yani miras bırakanın sadece özel hukuk ilişkilerini düzenleyen bir hukuk dalıdır.

İsviçre Medeni Kanunu'ndan faydalanılarak Türkiye'de 1926 yılında kabul edilen, Türk Medeni Kanunu'nun Miras başlığını taşıyan üçüncü kitabı (mad.-439-617), iki kısımdan meydana gelir. Birinci kısım 13-14'üncü bablar, kanuni mirasçılar ile ölüme bağlı tasarrufları düzenler ve şu fasıl başlıklarını içine alır: 1) Tasarrufa ehliyet, 2) Tasarruf nisabı, 3) Ölüme bağlı tasarrufun muhtelif suretleri, 4) Ölüme bağlı tasarrufların şekilleri, 5) Vasiyeti tenfiz memuru, 6) Müteveffa tarafından yapılan tasarrufların iptal ve tenkisi, 7) Miras mukavelenamesinden doğan davalar.

Miras kitabının ikinci kısmı ise miras başlığını taşır. Bu kısımda mirasın geçişi ele alınır ve üç babdan meydana gelir (15-16 ve 17'nci bablar). On beşinci bab, mirasın açılmasını düzenler. On altıncı bab ise, mirasın hükümlerini kapsar ve beş fasıldan meydana gelir: 1) İhtiyati tedbirler, 2) Mirası iktisap, 3) Defter tutma talebi, 4) Resmi tasfiye, 5) Miras sebebiyle istihkak davası.

Miras Hukuku kitabının son babı on yedinci babdır. Taksim başlığını taşır ve şu fasıllardan meydana gelir: 1) Terekenin taksiminden evvelki hali. 2) Taksimin nasıl yapılacağı, 3) Mirasta iade, 4) Taksimin hitamı ve hükümleri.

1965 tarihli ve 6/5100 sayılı kararname ile, Türk Medeni Kanunu'nun velayet, veraset ve miras hükümlerinin uygulanmasına dair tüzük çıkarılmış olup, mirasın geçmesiyle ilgili hükümleri ihtiva etmektedir.

Miras hakkı, mülkiyet hakkı gibi anayasa ile teminat altına alınmıştır. T.C. 1982 Anayasasının 35'inci maddesi; “Herkes mülkiyet ve miras hakkına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla kanunla sınırlanabilir.” hükmünü açık olarak ortaya koymuştur.

Mirası bırakan kişiye “muris” mirası alacak olana “varis” veya “mirasçı”, mirasçının terekedeki hakkına da “miras payı” denir. Medeni Kanun'da, mirasın paylaştırılmasında zümre sistemi kabul edilmiştir. Zümrelere geçen miras payı, zümre içindeki kök başlarına göre tesbit edilir. Kök başı kadar eşit miktara bölünür. Eğer kökler içinde, alt kökler varsa, o köke gelen miras payı, alt kök sayısınca eşit miktarlara bölünür.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Miras

miras

misafir - 9 yıl önce

Veraset

Dünya Mirasları Tablosu

Dünya mirası

Kâmil Miras

Dünya Mirasları Listesi

Avrupa'Daki Dünya Mirasları

Kültürel miras

Miras hukuku