Milli Savunma Bakanlığı
Kısaca: Milli Savunma Bakanlığı Silahlı Kuvvetlerin bütçe ve maliye, tedarik, askeralma, inşaat, emlak ve teftiş hizmetlerini yürütmekle görevli bakanlık. Osmanlı Devletinde Milli Savunma Bakanlığına Ağa Kapısı Bakana ise Yeniçeri Ağası deniliyordu. Önceleri devlete büyük hizmetler veren, fakat son zamanlarında disiplinsizliği artarak zararlı bir kuruluş haline gelen Yeniçeri Ocağı, Sultan İkinci Mahmud Han tarafından kaldırılarak, yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye adı ile nizami bir ordu ...devamı ☟
Osmanlı Devletinde Milli Savunma Bakanlığına Ağa Kapısı Bakana ise Yeniçeri Ağası deniliyordu. Önceleri devlete büyük hizmetler veren, fakat son zamanlarında disiplinsizliği artarak zararlı bir kuruluş haline gelen Yeniçeri Ocağı, Sultan İkinci Mahmud Han tarafından kaldırılarak, yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye adı ile nizami bir ordu kuruldu. Milli Savunma Bakanlığına Seraskerlik; bakana da Serasker denildi. İlk seraskerliğe Hüseyin Paşa getirildi.
1908 yılında İkinci Meşrutiyetin ilanıyla birlikte Seraskerlik ünvanı değiştirilerek Harbiye Nazırlığı'na çevrildi. Bu makama ilk defa Erkan-ı Harbiye-i Umumiyye ReisiÖmer Rüşdi Paşa getirildi. Yeni kurulan Harbiye Nazırlığına, önceleri en kıdemli müşirler yani mareşaller tayin edilirken, İttihad ve Terakki zamanında, orduya siyaset sokulmuş ve ferikler yani korgeneraller de Harbiye Nazırlığına getirilir olmuştur. Nitekim, İttihat ve Terakki Partisinin genç liderlerinden Enver Paşa, Mirliva yani Tuğgeneral rütbesinde olmasına rağmen Harbiye Nazırı oldu. Enver Paşa hem Başkumandan hem de siyasi ağırlığı olan Harbiye Nazırı ünvanlarını alınca, Osmanlı Devleti içinde padişah ve sadrazamdan sonra üçüncü şahsiyet olarak itibar gördü.
Balkan Harbinden mağlup olarak çıkılınca orduda yapılan yenileştirmeler arasında, Harbiye Nezaretine yenilikler yapıldı. Bu yenileştirmeler sonucunda, Harbiye Nezareti; Şura-yı Askeri (Askeri Şura), Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Dairesi (Genel Kurmay Başkanlığı), Hukuk Müşavirliği, Muhakemat (Askeri Adalet), Piyade, Süvari, Sahra Topçusu, Sıhhiye, Nakliye, Levazımat-ı Umumiye, Muhasebat-ı Umumiye, Terbiye ve Tedrisat-ı Askeriye Müfettiş-i Umumiliği, Heyet-i Teftişiyye, Ağır Topçu Müfettiş-i Umumiliği, Matbaa-i Askeriye gibi daire ve başkanlıkları ihtiva ediyordu.
İstiklal Harbi sıralarında, Osmanlı Devletinin Harbiye Nezareti İstanbul'da devam ederken, Türkiye Büyük Millet Meclisinin Ankara'da kurulması üzerine Müdafaa-i Milliye Vekaleti, 3 Mayıs 1920'de çıkarılan bir kanunla, yeni vekaletlerin arasında yer aldı. Mareşal Fevzi Çakmak, yeni kurulan vekalete, ilk vekil olarak tayin edildi. Milli Mücadele yıllarında Mondros Mütarekesi hükümlerine göre ordu terhis edilmiş, her türlü silah ve teçhizatı işgal kuvvetlerinin kontroluna girmiş, sadece emniyet mülahazası ile küçük bir ordu bırakılmıştı. Bütün bu ağır şartlara rağmen, İstanbul Harbiye Nezareti, büyük bir vatanseverlikle, Milli Mücadelenin muvaffak olması için elinden gelen her türlü yardımı yaptı. Türk ordusunun zafere ulaşması için silah cephane teçhizat, malzeme ve her türlü yiyecek ikmalinin sağlanmasında üstün gayret gösterdi.
Müdafaa-i Milliye Vekaletinin adı, 27 Eylül 1930'da, Milli Müdafaa Vekaleti olarak değiştirildikten sonra, 1945'te Milli Savunma Bakanlığı adını aldı.
Milli Savunma Bakanlığı, siyasi hüviyeti olan bakanla müsteşar, müsteşar yardımcıları, başkanlık, daire başkanlığı ve bağlı kuruluşlardan teşekkül eder. Genellikle müsteşar, orgeneral-oramiral; müsteşar kara yardımcısı, korgeneral; hava yardımcısı tümgeneral ve deniz yardımcısı tümamiral rütbelerini taşırlar. Kuruluşunda bulunan dairelerden en önemlileri; Komprolörlük Daire Başkanlığı, Askeralma Daire Başkanlığı, İç Tedarik Daire Başkanlığı, Dış Tedarik Daire Başkanlığı, İnşaat-Emlak Daire Başkanlığı, Plan-Koordinasyon Daire Başkanlığı, Teftiş Daire Başkanlığı, Personel Daire Başkanlığı, Kanun ve Kararlar Daire Başkanlığı, Başhukuk Müşavirliği, Askeri Adalet İşleri Başkanlığı, Nato Enf. Daire Başkanlığı, ARGE Daire Başkanlığı, Sağlık ve Veteriner Daire Başkanlığı, Genel Sekreterlik, Harita Genel Komutanlığı bağlı kuruluşlarındandır.
Görevleri: Milli Savunma hizmetlerinin siyasi, hukuki, sosyal, mali ve bütçe hizmetleriyle Genelkurmay Başkanlığı tarafından tesbit olunacak ilke, öncelik ve ana programlarına göre:
Barışta ve savaşta askeralma hizmetlerini,
Silah, araç, gereç ve her çeşit lojistik ihtiyaç maddelerinin tedarik hizmetlerini,
Harp sanayii hizmetlerini,
Sağlık ve veteriner hizmetlerini,
İnşaat, emlak ve iskan hizmetlerini,
Nato Enfastrüktür hizmetlerini,
Mal muhasebesi teftiş hizmetlerini yürütmektir.
İşbirliği: Silahlı Kuvvetlere ait hizmetlerin tam bir bütünlük ve beraberlik içinde yürütülmesi gayesiyle, Milli Savunma Bakanlığı, Genel Kurmay Başkanlığı ile işbirliği içinde ve koordineli olarak çalışır. Bu iki makam, Kara, Deniz, Hava Kuvvet Komutanlıkları ve Jandarma Genel Komutanlığı ile yaptıkları önemli ve ilgili işlem yazışmalarından karşılıklı olarak birbirlerine bilgi verirler.
Milli Savunma Bakanlığı ile Genel Kurmay Başkanlığı, birbirinin maiyeti ve emri altında olmayıp, her iki kuruluş da Başbakanlığa bağlıdır.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Bu konuda henüz görüş yok.