Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Millet Mektepleri

Kısaca: Millet Mektepleri, Türkiye’de 1 Kasım 1928’de yeni harflerin kabulünden sonra halkı okur-yazar kılmak amacıyla gerçekleşen eğitim seferberliği için kurulmuş dört ay süreli eğitim veren halk eğitimi kurumlarıdır. ...devamı ☟

Millet Mektepleri, Türkiye’de 1 Kasım 1928’de yeni harflerin kabulünden sonra halkı okur-yazar kılmak amacıyla gerçekleşen eğitim seferberliği için kurulmuş dört ay süreli eğitim veren halk eğitimi kurumlarıdır.

Tarihçe

Halk Dershaneleri

Yeni alfabenin kabulünden önce 1927-1928 yılları arasında açılan 3304 halk dershanesinde 64.302 kişinin okuma-yazma öğrenip belge alması sağlanmıştı 1928 Temmuz’unda Maarif Vekaletince yeni bir halk mektebi talimatname-si hazırlandı; Harf Devrimi’nin gerçekleşmesinden sonra da yeni Türk harflerini ülke genelinde halka en kısa zamanda en doğru şekilde öğretmek amacıyla sözü edilen dershaneler “Millet Mektepleri” adı altında yeniden düzenlendi. 52 maddeden oluşan yönetmelikte okulların amacı, öğretim, derslere devam şartları, dershaneler için harcanacak paranın sağlanması, propaganda için basının kullanılması, başarılı olanlara verilecek belgeler belirtilmişti.. Dünyadaki ekonomik bunalım nedeniyle yeterli ödenek ayrılamaması sonucu zamanla millet mekteplerinin etkinlikleri azaldı ancak üç yılda 1½ milyon vatandaş okur yazar hale getirilebildi. 1928-1935 arasında “Millet Mektepleri” adıyla hizmet veren yaygın öğretim kurumları, 1936-1950 arasında “Ulus Okulları” adıyla hizmete devam etti. Millet Mekteplerinde Dersler ve Sınavlar Öğrenim 1 Kasım’da başlar; haftada üç gün en az altı saat ders yapılırdı; derslere devam zorunluluğu vardı. Dörder aylık iki program uygulanmaktaydı. Hiç okuma-yazma bilmeyenler A dershanesinde okuma yazma, dilbilgisi, basit matematik işlemleri öğrenirdi. A dershanesini bitirenler, yaşam ve geçim için bilmesi gereken ana bilgilerin öğretildiği B dershanesine devam edebilirdi. Bu dershanede Hesap ve Ölçüler, Sağlık Bilgisi, Yurt Bilgisi dersleri okutulurdu; devam zorunlu değildi. Millet mekteplerinde her eğitim döneminin sonunda sınav uygulanır, kazananlara bitirme belgesi verilirdi. Başarılı olamayanlar ikinci bir kursa devam ederdi. Sınavlarda ilk üçe girenlere Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in imzasını taşıyan birer Anayasa ile halk yayınlarından ücretsiz yararlanma hakkın hediye edilirdi. Millet Mektepleri yerine dışarıda veya evde özel ders alanların millet mekteplerinin sınavına girerek belge almaları zorunlu idi. Aksi takdirde köy ve mahalle muhtarlıkları, bankalar, devlet kuruluşları, belediyeler, 20 işçiden fazla kişi çalıştıran işletmeler gibi yerlerde görev almak mümkün değildi.

Millet Mekteplerinin Öğretim Kadrosu

Millet mekteplerinde 50.690 öğretmen görev yapmıştı. Seyyar Millet Mekteplerinde “seyyar öğretmenler” görevlendirildi. Bu öğretmenler görevlendirildikleri yerlere kitap, kağıt, kalem, tebeşir, portatif kara tahta, siya mat muşamba gibi ihtiyaçları yanlarında götürmekteydi.

Mekteplerin İdari Yapısı

İller “İl Yönetim Kurulları” kurularak millet mektepleri için yer sağlamak, il bütçesinden kaynak ayırmak, öğretim araçlarını ve yayınlarını sağlamak, halkı özendirmekle görevlendirilmişti. İl Kurullarının başkanı vali; üyeleri Özel İdare Müdürü, İl Encümeni’nden bir üye, Emniyet Müdürü, Belediye Başkanı, CHF Saymanı, Milli Eğitim Müdürü’nden oluşuyordu. Benzer şekillerde "ilçe yönetim kurulları", "bucak yönetim kurulları"; "köy ve mahalle ihtiyar kurulları" da oluşturulmuş ve görevlendirilmişti.

Millet Mektebi Türleri

Ülkede, “Sabit”, “Seyyar” (Gezici), “Özel” olmak üzere üç tür Millet Mektebi hizmet vermiştir. Bunlara daha sonra “Köy Yatı Mektepleri” ile “Halk Okuma Odaları” eklenmiştir. Sabit Millet Mektepleri; eğitimin okul, kahvehane, cami, köy odası gibi mekanlarda gerçekleştiği mekteplerdi. Gündüz çocuklar, akşam yetişkinler ders görürdü. Nüfusu yoğun yerleşim yerlerinde sabit millet mektepleri açılırdı. Gezici Millet Mektepleri ise okulu olmayan köylerde yalnızca bir dönem için açılırdı. Kış heyeti Kasım ayından Şubat sonuna kadar çalışmalarını sürdürürdü. Kış heyeti gönderilemeyen bölgelere yaz dershaneleri açılmıştır. Özel Millet Mektepleri, hapishaneler, bankalar gibi bazı devlet kurumları ile büyük çiftlik ve fabrikalarda çalışanların okur yazar hale getirilmesi için açılan okullardır. Halkın, kendisine yakın işletmelerde personel için açıla kurslardan yararlanması için çalışılmıştır. Köy Yatı Dershaneleri, okulu olmayan köylerdeki çocuklar için il ve ilçe merkezlerinde açılan, giderlerinin bir kısmı Millet Mekteplerince karşılanan dershanelerdi. Amaç, bu dershanelerde okuma-yazma öğrenen çocukların köylerine döndüklerinde diğer çocuklara okuma-yazma öğretmesi idi. “Halk Okuma Odaları”, halka okuma yazmayı sevdirmek, unutmamalarını sağlamak ve pratik bilgiler almalarına yardımcı olmak üzere 1930’dan itibaren açılmış dershanelerdi. 1933 yılında sayısı 778’e ulaşan bu odalar Millet Mekteplerinin bir yan kuruluşu olarak kabul edilirler. Kurslara katılanların okur yazarlıklarını ve bilgilenmelerini sürdürmek öğrendiklerini unutmamalarını ve pekiştirmelerini sağlamak için “Halk Mecmuası” adlı haftalık dergi ücretsiz yayınlandı. Dergi, 11 Şubat 1929’da yayın hayatına başladı.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

1928
3 yıl önce

alfabesine ilişkin kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. 24 Kasım - Atatürk'ün Millet Mektepleri Başöğretmenliği'ni kabul etmesi. 1 Ocak...

1928, Atatürk, 24 Kasım, Bakanlar Kurulu, 14 Ekim, 28 Mayıs, 16 Ocak, 24 Mayıs, 23 Mayıs, TBMM, 14 Nisan
1929
3 yıl önce

1 Ocak - Millet Mektepleri açıldı. 1 Ocak - Anadolu demiryolu hattı ile Haydarpaşa Limanı millileştirildi. 4 Ocak - Türkiye - Uruguay dostluk antlaşması...

1929, 15 Haziran, 15 Ocak, 19. yüzyıl, 1924, 1925, 1926, 1927, 1928, 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı, 1930
Öğretmenler Günü
3 yıl önce

Kemal Atatürk’ün "Millet Mektepleri’nin Başöğretmenliği"ni kabul ettiği gündür. Bakanlar Kurulu, Mustafa Kemal Atatürk'e "Millet Mektepleri Başöğretmenliği"...

í–ğretmenler Günü, 16 Mayıs, 1962, 1981, 1994, 1 Eylül, 24 Kasım, 28 Mart, 2 Mayıs, 5 Ekim, 5 Eylül
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi
3 yıl önce

Müdürü) - Usulü Muhakemei Hukukiye Profesörü Ankara Hukuk Mektebi 5 Kasım 1925 günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (1. Meclis Binası) Genel Kurul Salonu'nda...

Ankara İœniversitesi Hukuk Fakültesi, 1925, 1928, Ankara, Cumhuriyet, Mustafa Kemal Atatürk
Ankara Ziraat Mektebi
6 yıl önce

kurulan Anadolu Ajansı’nn çalışmaları; Büyük Millet Meclisi’nin açılış hazırlıkları Ziraat Mektebi’nde gerçekleşti. 1921’de Ankara Belediyesi’nin Çankaya'da...
Türkiye cumhurbaşkanları listesi
3 yıl önce

Anayasasına göre Cumhurbaşkanı devlet ve hükûmet başkanıdır. Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanlığını temsil eder. Cumhurbaşkanı...
Abdülhak Kemal Yörük
5 yıl önce

Kürsüleri Profesörlüğü, Serbest Avukatlık, Kurucu Meclis Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Temsilciliği (6 Ocak 1961 - 15 Ekim 1961), TBMM 1. (XII) Dönem Ankara...

Abdülhak Kemal Yörük, 15 Ekim, 1897, 1961, 1962, 1963, 1974, 25 Aralık, 25 Ağustos, 25 Haziran, 6 Ocak
Mustafa Necati
3 yıl önce

Denizli ve Kayseri’de köy muallim mektebi açıldı. Harf İnkılabı gerçekleştirildi. Yeni harfleri öğretmek için Millet Mektepleri kuruldu, okuma-yazma seferberliği...