Metre
İngilizce Metre kelimesinin İspanyolca karşılığı.s. metro (m), medidor (m), contador (m), medida (f)
v. medir, franquear
Metre değeri ışığın, vakumu alınmış boşlukta 1/299,792,458 saniye aralığında aldığı yol ölçülerek bulunmuştur.
Temel uzunluk ölçü birimi. Bir ölçü birimi olup, genellikle desimetre, santimetre ve milimetrelere bölünmüştür. Üst katları onar onar büyür, alt katları onar onar küçülür. Dünyada bütün metrelerin eşit olması istendiğinden bunu temin için bir örnek metre kabul edilir. Metre, ekvatordaki dünyanın çevresinin kırk milyonda biri olarak tarif edilmiştir. Örnek kabul edilen bu metreye “etalon” denir. Platinden yapılan standart bu metre Fransa’da Sevres’de Milletlerarası Ağırlık ve Ölçüler Bürosunun yeraltındaki mahzeninde saklanır.
Ekim 1960 yılında Paris’te toplanan on birinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansında, kripton 86 atomunun 2P10 ve 5d5 seviyeleri arasındaki geçişine tekabül eden ışımanın boşluktaki dalga boyunun 1.650.763,72 katına eşit uzunluk, metre için esas alınmıştır.
Metrenin as katları; desimetre (dm), santimetre (cm), milimetre (mm)dir. Üst katları ise dekametre (dam), hektometre (hm), kilometre (km)dir. (bkz. Birimler)
Dönüşümler
1 metre aşağıdaki büyüklüklere eşittir- kesin olarak 1/0.9144 yarda (yaklaşık 1.0936 yarda)
- kesin olarak 1/0.3048 foot (yaklaşık 3.2808 ayak)
- kesin olarak 10000/254 inç (yaklaşık 39.370 inç)
Tarihçe
- 8 Mayıs 1790 - Fransız Ulusal Meclisi yeni metrenin, yarım-periyodu 1 saniye olan bir sarkaçın uzunluğuna eşit olmasına karar vermiştir.
- 30 Mayıs 1791 - Fransız Ulusal Meclisi metrenin yeni tanımı olarak Fransız Bilimler Akademisi'nin önerisini kabul etmiştir. Bu öneriye göre 1 metre Paris'ten geçen meridyenin dörtte bir uzunluğunun 10 milyonda biridir.
- 1795 - Pirinç geçici metre çubuk yapılmıştır.
- 10 Aralık 1799 - Fransız Ulusal Meclisi, 23 Haziran 1899'da yapılan ve Ulusal Arşivler'de saklanan platin metre çubuğu en son standard olarak belirtmiştir.
- 28 Eylül 1889 - İlk Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metreyi %10'u iridyum'dan oluşan platin alaşımı standard bir çubuğun üzerindeki iki çizgi arasındaki mesafenin buzun erime noktasında ölçülen değeri olarak tanımlamıştır.
- 6 Ekim 1927 - Yedinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, platin-iridyum alaşımı standard çubuğun üzerindeki iki merkezi çizginin eksenleri arasındaki 0°C'deki uzaklığın, bu çubuk 1 atmosfer standard basınç altındayken ve birbirinden 571 milimetre mesafedeki iki silindirin üzerinde yatay duruyorken yapılan ölçümünü metrenin tanımı olarak düzeltmiştir.
- 20 Ekim 1960 - Onbirinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metreyi kripton-86 atomunun 2p10 ve 5d5 kuantum seviyeleri arasındaki geçişteki ışımanın boşluktaki dalgaboyunun 1.650.763,73'de biri olarak tanımlamıştır.
- 21 Ekim 1983 - Onyedinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metrenin tanımını ışığın boşlukta 1/299.792.458 saniyede aldığı mesafe olarak yapmıştır.
