metalurji mühendisliği
Türkçe metalurji mühendisliği kelimelerinin İngilizce karşılığı.metallurgical engineering
Türkiye'de birincil kaynaklardan üretimi yapılan başlıca metal ve alaşımlar; demir-çelik, alüminyum, bakır, çinko, kurşun, civa, kadmiyum, ferrokrom, antimon, gümüş'tür. Bir ülkenin sanayileşmesinde, demir çelik sanayinin önemi tartışma götürmez bir gerçek olup günümüzde ülkelerin uluslararası gelişmişlik düzeyi, kişi başına düşen demir-çelik üretim miktarıyla ölçülür hale gelmiştir. Son yıllarda Türkiye'de bu alanda olumlu atılımlar yapılmaktadır. Ülkemizde mevcut üç büyük entegre demir çelik tesisine (Ereğli, Karabük ve İskenderun) ilaveten ark fırını ile hurdadan çelik üretimi yapan çok sayıda tesis mevcuttur. Metalurji sektörü, bir ülkenin ağır sanayinin temelini oluşturmaktadır. Metalurji ve Malzeme Bilimi, metallerle birlikte seramikleri (porselen, fayans, tuğla, kiremit, cam, ateş tuğlası, refrakter malzemeler, özel sermetler, vb. malzemeleri), organik yapı malzemelerini (bilhassa polimerler gibi plastikleri, kauçuk maddesini), çimento, ahşap, fiber ve kompozit malzemeleri, elektrik-elektronik ve manyetik malzemelerini, dişçilik ve tıpta kullanılan malzemeleri, yakıt malzemelerini ve bunların özelliklerinin geliştirilmesini ve üretimini inceleyen bilim dalıdır.
İnsanlığın ihtiyaç duyduğu geleceğe dönük mühendislik malzemelerinin, çevresel sorumlulukların göz ardı edilmediği üretim yöntemleriyle üretilmesi ve geliştirilmesi, ancak, hayatımızın her kademesinde karşımıza çıkan "teknolojik - ekonomik - ekolojik" denge bileşenlerinin her birinin zorunluluk arz ettiği mühendislikler arası bir misyon ve strateji odaklı bir çalışma süreciyle mümkün olabilmektedir. İnsanlık tarihini taş devrinden tunç devrine, oradan da demir devrine ulaştıran bu "sanat", bugün temel bilimlere dayalı ve çağdaş medeniyetin kuruluş ve gelişmesine en çok katkısı olan "Metalurji Mühendisliği" mesleği adı altında bilimsel ve teknolojik bakımdan geniş bir alanı kapsar hale gelmiştir. Tarihi açıdan metal, önceleri doğal halinde kullanılmış ve bu da nabit metallerin şekillendirilmesiyle mümkün olmuştur. İlk kullanılan nabit metaller, bakır ve altındır. Metalurjinin tarihi ile Anadolu Medeniyetlerinin tarihsel gelişimi neredeyse özdeştir. Arkeolojik bulgular bakır üretiminin ilk kez Anadolu ve İran topraklarında başladığını göstermektedir. Bakırı işlemek suretiyle, mızraklar ve çeşitli silahlar yapan insanoğlu daha sonraki yıllarda bakır ve kalayı karıştırarak bakırdan daha sert bir alaşım elde etmiştir. Anadolu'da kalay bulunmadığı için Hititler, bakır ile arseniği alaşımlandırmak suretiyle yeni bir alaşım bulmuşlar ve bütün bu gelişmeler de tunç çağının başlangıcına yol açmıştır. Aynı şekilde ilk demir üretimi de M.Ö. 1500 yılında yine Anadolu'da yapılmıştır. İlk metalurjistlerin ülkemiz topraklarında doğmaları ve insanlık tarihine yön vermeleri bizler için gurur vericidir.
Uzun yıllar boyunca Türkiye'nin Metalurji Mühendisi ihtiyacı, Sümerbank, Etibank, M.T.A. (Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü), vb. kuruluşlarca, özel olarak seçilmiş elemanlara yurt dışında eğitim yaptırılarak sağlanmıştır. Ancak 1962 yılından sonra ilk defa İ.T.Ü. Maden Fakültesi bünyesinde Metalurji Mühendisliği Bölümü kurulmuştur. Bölümün adı, 1973 yılında "Metalurji ve Malzeme Bölümü" olarak değiştirilmiştir. Daha sonra 1978-82 yılları arasında, "Metalurji Fakültesi" olmuş ve 1983 yılında da Kimya Mühendisliği ile birleşerek "Kimya Metalurji Fakültesi" adını almıştır. Değişen ülke ihtiyaçları, bilim ve teknolojideki gelişmeler sonucu bölüm eğitim programı revize edilmiş ve bölüm ismi 1998 yılında "Metalurji ve Malzeme Mühendisliği" olarak değiştirilmiştir. Ülkemizde 40. yılını dolduran Metalurji Mühendisliği eğitimi, bugün, kimya, makina, inşaat, uzay-uçak, elektrik-elektronik, çevre ve tıp alanlarına yayılmış çok disiplinli bir bilim ve teknoloji dalı olarak gelişmesini sürdürmekte ve verimlilik, enerji ve hammadde üçlüsü ile uyum içinde olan üretim süreçlerinin sektöre kazandırılmasında önemli rol oynamaktadır. Son yıllarda Metalurji Mühendisliğindeki gelişmeler, genel olarak metalurjik proseslerin optimizasyonu, nümerik simülasyon ve modelleme üzerine yoğunlaşırken, Çevresel Metalurji uygulamalarında da, çevre kirliliğine yol açmayacak nitelikte atılabilir atık üretmek, demetalize edilmiş çözeltiyi kullanılabilir su halinde sisteme geri döndürme şeklinde atık su demetalizasyonu, ikincil kaynakların yeniden değerlendirilmesine yönelik reaktör ve proseslerin dizaynı / geliştirilmesi gibi konular önde gelmektedir. Enerji yoğun işletmelerin başında yer alan elektrometalurji uygulamalarında ise, sonlu elemanlar yöntemiyle hücre dizaynlarında yapılan iyileştirmeler, kullanılan elektrot malzemelerinin yeniden dizaynı ve geliştirilmesi gibi konular önem kazanmaktadır. Yüksek kaliteye ve üstün özelliklere sahip karmaşık şekilli parçaların, toz metalurjisi yöntemleriyle istenilen toleranslarda ve minimum kayıpla ekonomik olarak imalinde önemli rol oynayan, nano boyutta toz ve toz karışımlarının hidro- ve/veya elektro-metalurjik yöntemlerle üretiminin yanı sıra, soy metaller metalurjisi içinde yer alan ve insan sağlığına zarar vermeyen altın ve altın alaşımlarının geliştirilmesi ve üretimleri de günümüz Metalurji bilimi gündeminin ilk sıralarında karşımıza çıkmaktadır.
