Mankurt

Kısaca: Mankurt; Cengiz Aytmatov`un 1980 yılında yazdığı Gün Uzar Yüzyıl Olur adlı eserinde Kırgız destanlarından yararlanarak güncelleştirdiği bir kişiliktir. Mankurt bazı işlemler sonucu öz benliğini yitirerek kendisini kimliksizleştiren düşmanının kuklası haline gelmiş bir zavallı insan tipidir. ...devamı ☟

Mankurt; Cengiz Aytmatov`un 1980 yılında yazdığı Gün Uzar Yüzyıl Olur adlı eserinde Kırgız destanlarından yararlanarak güncelleştirdiği bir kişiliktir. Mankurt bazı işlemler sonucu öz benliğini yitirerek kendisini kimliksizleştiren düşmanının kuklası haline gelmiş bir zavallı insan tipidir.

Aytmatov`un "Gün Uzar Yüzyıl Olur" adlı şaheseri pek çok Batı diline ve Türk lehçelerine çevrilip yaygınlaşırken "mankurt" kavramı da kabul görerek literatüre girmiş ve “mankurt” ve “mankurtlaştırma” temaları yaygınlaşmıştır. Fransa`da V.Lackhine tarafından "yılın kitabı" olarak gösterilen Aytmatov`un "Gün Uzar Yüzyıl Olur" eserinden yapılan iktibasla "Mankurtizm" "sosyal kimlik değiştirme ve öz köküne yabancılaşma" temalarını karşılayan bir terim olarak sosyal psikoloji literatüründe yerini almıştır.

Çağdaş Sovyet Şairlerinden Kazak Türk`ü Muhtar Şahanov "Ye­nilen Galip ya da Cengiz Hanın Halası" konulu Otrar manzumesi`nin doğuşunu anlatırken şunları söylemekte­dir: "Eserimizde kültür tarihimize derin kökler salmanın bizler için pek önemli olduğunu anlatmak istiyordum. Her insanın doğduğu yere sıkı sıkıya bağlı olması gere­kir. Bunsuz büyük çaplı yazar olmaz. Köksüz insanlar ortaya çıkınca "mankurtizm" hali olur. (SANAT OLAYI, Aralık 1986, Sayı: 55)


"Gün Uzar Yüzyıl Olur"dan : MANKURT KİMDİR - NASIL MANKURT OLUNUR?..

"...Önce tutsağın kafasını kazırlar, kesilen bir devenin boyun bölgesinden yüzülen bir deri parçası tutsağın kafasına bir başlık gibi geçirilir. Kafasına deri geçirilen tutsak başını yere sürtmesin diye boyuna tahta kalıp takılır, yürek paralayıcı çığlıklarını kimse duymasın diye ıssız bir yere götürülürdü. Kolları, bacakları bağlı tutsak orada güneşin alnacında, aç-susuz birkaç gün kalırdı. Başına deri geçirilenlerden çoğu acıya dayanamayıp ölür, sağ kalanlarsa belleklerini yitirerek geçmişlerini anımsamayan birer "mankurt" -köle- olurlardı. Tutsakların ölüm nedeni açlık, susuzluk değildi. Zavallılar başlarına geçirilen taze deve derisinin güneş altında kuruyarak büzülmesi sonucu acıya dayanamadıkları için ölürlerdi. Sımsıkı sarılan deri kurudukça tutsağın kazınmış başını mengene gibi sıkıştırırdı. Bütün bu acılar sonunda tutsak aklını yitirmeye başlardı. Juanjuanlar işkencenin beşinci gününde sağ kalan var mı diye bakmaya gelirlerdi. İşkenceye tutulanlardan biri bile sağ kalsa amaçlarına ulaşmış sayarlardı kendilerini... "Mankurt" kim olduğunu, soyunun-sopunun nereden geldiğini, adını, çocukluğunu, anasını-babasını bilmezdi kısacası insan olduğunun bile farkında değildi. Benlik bilincini yitirdiği için efendisine iktisadi açıdan büyük avantajlar sağlardı... Herhangi bir köle sahibi için en büyük tehlike, kölesinin başkaldırmasıdır. Her köle fırsat bulunca isyan eder; oysa mankurt köleler arasında kaçmayı, karşı koymayı, başkaldırmayı düşünmeyen, alışılmışın dışında tek varlıktı. Köpeklerin sahiplerini dinlemeleri gibi mankurt ta efendisinin sözünden dışarı çıkmazdı. Efendisinden başkasının sözünü dinlemez, bedeninin gereksinmelerinden başkasını düşünmezdi.... En kirli, en ağır işler mankurtlara verilir, sonsuz sabır isteyen bıktırıcı, sıkıcı, sinir törpüleyici işler onlara yaptırılırdı."... (Cengiz Aytmatov ; "Gün Uzar Yüzyıl Olur"; s. 125-127, Cem yayınevi-İstanbul)

Kaynaklar

Vikipedi

mankurt

Ulusal kimlikten uzaklaşan, içinde bulunduğu topluma yabancılaşan.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Mankurt
2 yıl önce

Mankurt - Türk, Altay ve Kırgız efsanelerinde bahsedilen bilinçsiz köle. Mankurt haline getirilmek istenen kişinin başı kazınır, başına ıslak deve derisi...

Mankurt, Cengiz Aytmatov, Gün Uzar Yüzyıl Olur, Kırgız
Nayman Ana
5 yıl önce

efsanelerinde adı geçen söylence kişisi. Mankurt destanında oğlunu kurtarmaya çalışırken ölen kadın. Mankurt haline dönüşen oğlu tarafından öldürülmüştür...

Nayman Ana, Destan, Kırgız, Mankurt
Mankurtizm
2 yıl önce

Mankurtizm insanları sosyokültürel kimliklerinden soyutlayarak "mankurt" haline getirerek kendi çıkarları için kullanma şeklinde tanımlanabilecek bir...

Mankurtizm, Cengiz Aytmatov, Mankurt, Sosyal psikoloji
Bahadır Boysal
6 yıl önce

resim sergisi olan 'Taksim Tenakuz' ile sanat dünyasına giriş yapmıştır. Mankurt Osmanlı İşkenceleri ve Diğerleri Islak Köpek Büşra ^ "Osmanlı İşkenceleri...

Nur Saçbüker
2 yıl önce

Köyün Kavalcısı Akıllı Soytarı Tembel Memiş Güneşin Oğlu Kedi ile Palyaço Mankurt Hansel ve Grathel Kadın-Savaş-Komedi Ayrıca, 1991'de Umut Hep Vardı adlı...

Nur Saçbüker, 1980, 1986, 27 Ocak, Evita, Memleketimden İnsan Manzaraları, Oidipus, Seslendirme, Şehir Tiyatroları, Fareli Köyün Kavalcısı, VikiProje Tiyatro
Gün Olur Asra Bedel
2 yıl önce

Cengiz Aytmatov, romanında "mankurt" kavramını bir sosyoloji terimi yapacak derecede çarpıcı sosyolojik saptama yapar. Mankurt, Aytmatov'dan sonra, geçmişini...

Gün Olur Asra Bedel (kitap), 1991, Cengiz Aytmatov, ISBN, Kitap, Komünizm, Roman, Taslak, Türkçe, í–tüken Neşriyat
Caner Bilginer
6 yıl önce

sahnelemiştir. Diğerlerinin Adı Ali Hürrem Sultan Şu bizim Evliya Çelebi Mankurt Beş katlı Binanın Altıncı Katı Tembel Memiş Direklerarası Hayal oyunu Karagöz...

Caner Bilginer, 1967, Devlet Tiyatrosu, Halkevi, Karagöz, Lale Oraloğlu, Yılmaz Gruda, Şehir Tiyatroları, Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım, İstanbul Efendisi, Tahir İle Zühre
Hocagulı Narlıyev
6 yıl önce

mutluluktan ayrılmış kimse (Fragy, Who Was Separated From Happiness) 1990 - Mankurt https://web.archive.org/web/20060927144707/http://kinokultura.com/CA/narliev...

Hocagulı Narlıyev, Türkmen, Türkmen Film Birliği, Mankurt (Film), Gelin (Film), Görüntü yönetmeni, Bulat Mansurov, Rekabet (Film)