mali
Osmanlıca mali kelimesinin Türkçe karşılığı.f. Dolu. * Fazla, çok.
Mali
Kısaca: DEVLETİN ADI: Mali Cumhûriyeti BAŞŞEHRİ: Bamako NÜFUSU: 8.464.000 YÜZÖLÇÜMÜ: 1.240.000 km2 RESMİ DİLİ: Fransızca DİNİ: İslâm PARA BİRİMİ: Mali Frankı Batı Afrika’da yer alan bir ülke. Kuzeybatıda Moritanya, kuzeydoğuda Cezâyir, doğuda Nijerya ve Yukarı Volta, güneyde Fildişi sâhili, güneybatıda Gine ve batıda Senegal ile çevrilidir. Kuzeyde üzerinden yengeç dönencesi geçen Mali, 10°09’ güneş, 24°59’ kuzey enlemleri ile 4°17’ doğu ve 12°14’ ...devamı ☟
Mali Haritası
Tam ekran moduna geçmek için harita üzerindeki 
ikonuna tıklayınız.
ikonuna tıklayınız.
Batı Afrika’da yer alan bir ülke. Kuzeybatıda Moritanya, kuzeydoğuda Cezayir, doğuda Nijerya ve Yukarı Volta, güneyde Fildişi sahili, güneybatıda Gine ve batıda Senegal ile çevrilidir. Kuzeyde üzerinden yengeç dönencesi geçen Mali, 10°09’ güneş, 24°59’ kuzey enlemleri ile 4°17’ doğu ve 12°14’ batı boylamları arasında yer alır.
Tarihi
Ortaçağda Mali’de kurulan devletler hakkında bilgiler, öncelikle Arap tarihçiler vasıtasıyla gelmiştir. Ortaçağda Mali’nin kuzeybatı kesimlerinde ve Moritanya, Senegal ülkelerinde kurulan Gana Devleti 850-1050 yılları arasında parlak bir dönem yaşadı. Bu devletin günümüzdeki Gana ile ilgisi yoktur. 1200-1400 döneminde Mali İmparatorluğunun kuvvetlenmesi sonucunda kuvvet ekseni Nijer koridoruna kaydı. Bu devlet her istikamette yayılan fetihlerle batıda Senegal içlerine, doğuda bugünkü Nijer içlerine ve güneyde ticaret sayesinde ormanlık bölgelere kadar genişledi. 1460-1590 yılları arasında Songhgi İmparatorluğu bu devleti teslim aldı. Bunların gelişmesi, İslam dininin bir irfan merkezi haline gelen Timbuktu şehrinin büyümesine tesadüf etmektedir. 1591 yılında, birkaç bin Faslı asker, çölü geçerek Songhai İmparatorluğuna son verdi. Bundan sonra Nijer Vadisinde küçük devletlerin hakim olduğu bir dönem başladı. Bu devletlerden en önemlisi 1650- 1850 dönemindeki Bambara Devleti idi. On dokuzuncu asırda, Fulbe topluluğu, askeri ve dini hareketlere yön verdiler. Bu hareketler, Mali’de İslamiyeti en yaygın din haline getirmeye yetti. Fransa bu toprakları on dokuzuncu yüzyılın son 20 yılında sömürge haline getirdi. Ülke, Fransız Sudan’ı ismini aldı. Mali, Nijer Vadisinde yapılan yatırımlar hariç, Fransız Batı Afrika Federasyonunun ekonomi ve politikasında önemli bir rol oynamadı. İkinci Dünya Savaşından sonra başlayan bağımsızlık hareketleri sonucunda, 1958 yılında Fransız Sudan’ı muhtar bir cumhuriyet oldu. Ertesi sene Sudan Cumhuriyeti Senegal ile birleşerek, Mali Federasyonu teşkil edildi. Federasyon Haziran 1960’ta bağımsızlığını ilan etti, fakat Senegal Ağustosta federasyondan ayrıldı. Bunun üzerine devlet başkanı Modibo Keita, 22 Eylül 1960’ta bağımsız Mali Cumhuriyetini ilan etti. 1968’de Teğmen Musa Traore liderliğinde genç subaylar, Keita’yı devirerek Milli Özgürlük Askeri Komitesini kurdular. Bu komite, 1979 yılında sivil yönetime geçişi sağladı. Yapılan seçimleri komite başkanı Musa Traore kazanarak devlet başkanlığına geçti. Başkan Moussa Traoé, 26 Mart 1991’de yapılan bir darbe ile devrildi. Yarbay Amadou Touré başkanlığındaki Ulusal Uzlaşma Konseyi, başbakanlığa bir sivil olan Soumana Sacko’yu getirdi. 1992 başlarında yapılan yerel yönetim ve milletvekili seçimlerine birçok parti katıldı. Başkanlık seçiminin ikinci turunda % 70 oy alan Alpha Konaré 8 Haziranda resmen göreve başladı (1993).
Fiziki Yapı
Mali’nin büyük bir bölümü düz arazilerden meydana gelmiş olup, güneyden kuzeye üç farklı bölgeye ayrılır. Bu bölgeler Savana, Step bölgesi (Sahel) ve çöldür.
Güneyde yer alan Savana, ağaçlı otlaklardan meydana gelmiştir. Ağaçsız bir ova halindeki Step bölgesi, Savananın hemen kuzeyinde başlayıp, batıdan tam Moritanya sınırının altından geçen ve doğudaki tarihi Timbuktu ve Gao şehirlerini ihtiva eden bir şerit meydana getirir. Senegal ve Nijer nehirleri, Savana ve Step bölgeleri içinden akar. Senegal’in kolları, Gine’nin dağlık arazilerinden doğar. Mali’nin batı kısmındaki toprakları suladıktan sonra ana kolu meydana getirmek üzere birleşir. Nijer Nehri de aynı arazilerden kaynaklanır. Güneybatıda Gine’den ülkeye girerek, kuzeydoğu istikametinde meşhur Timbuktu şehrine kadar 960 km boyunca akar. Sonra doğu istikametinde yaklaşık 320 km boyunca Mali topraklarını suladıktan sonra güneydoğuya yönelerek Nijer topraklarına girer. Bu nehir Afrika’nın üçüncü büyük nehri olup, Mali’nin candamarını teşkil eder. Nijer Nehrinin meydana getirdiği delta, bir yılda arka arkaya iki defa mahsul alınmasını mümkün kılan verimli bir ovadır. Sahra Çölü, Step bölgesinin kuzeyinde kalan bütün Mali topraklarını kaplar.
İklim
Afrika’nın bol yağış alan tropikal ormanlarının kuzeyi boyunca uzanan Mali’de, sıcak ve kurak bir iklim hüküm sürer. Yağmur özellikle haziran ve eylül ayları arasında yağar. İklim ekim ve kasımda sıcak nemli, ocak ayına doğru soğuk ve kurak, hazirana kadar sıcak ve kuraktır. Yıllık yağış miktarları güneyden kuzeye doğru azalır. Sana bölgesi güneyde yılda yaklaşık 1500 mm’lik, kuzeyde ise 500 mm’lik yağış alır. Step bölgesinde yıllık yağış miktarı sadece 175 mm ile 500 mm arasında değişir. Sahra Çölünde yağış miktarı yok denecek kadar azdır.
Tabii Kaynakları
Mali’nin oldukça büyük bir bölümü bitki örtüsünden mahrumdur. Güneydeki Savana bölgesi iri otlar ve fundalıklarla kaplıdır ve her çeşit yabani hayvanları ihtiva eder. Madeni kaynakları çok az olan Mali’nin en önemli madenleri mermer ve kireç taşıdır.
Nüfus ve Sosyal Hayat
Seyrek olarak nüfuslanmış Mali’de km2ye 6 kişi düşer. Bununla beraber bu rakam bölgelere göre büyük değişiklikleri ihtiva eder. Mesela çölde nüfus yoğunluğu sıfıra yaklaşır. Step ve Savananın bazı uzak kesimlerinde, yoğunluk genel ortalamanın ancak üçte birine ulaşır. Diğer taraftan Bamako ve Timbuktu arasındaki Nijer koridorunda, km2ye düşen insan sayısı ekseriya 27’nin üstündedir. Nüfusun % 80’den fazlası, nüfusu 2000’den az olan köylerde yaşar. En büyük şehir merkezleri Nijer koridorundadır. Yaklaşık 646.000 nüfuslu Bamako, her biri 50.000 nüfuslu Mopti ve Sego şehirleri en önemli yerleşim merkezleridir.
Günümüzdeki yıllık nüfus artış oranı % 2,5 olup, nüfusun 20 yılda iki kat artacağı tahmin edilmektedir. Çoğu çocuklar 2 yaşına varmadan ölürler. Ortalama hayat süresi, 35 ila 40 sene arasında değişmektedir.
Mali Devleti içinde en nüfuzlu grup, yaklaşık 2 milyon nüfuslu ve hemen hemen nüfusun % 40’ını meydana getiren Bambara etnik grubudur. Bu topluluk, Nijer- Kongo dillerinden Mande grubuna ait Bambara lisanını konuşur. Diğer önemli etnik grupları: Fulbe, Moorlar, Tuareg, Songhai, Dogon ve Senufodur.
Mali halkının yaklaşık % 90’ı Müslümandır. Müslümanlar kendilerine has eğitim sistemlerine sahiptirler. Hıristiyanlar nüfusun ancak % 1’ini meydana getirir, halkın geri kalanı putperesttir.
Resmi dil Fransızcayı okuyup yazan pek azdır ve şehir merkezlerinde toplanmıştır. Hükumet 1960’tan beri, ilk ve orta dereceli eğitimi mecburi yaparak okuma-yazma oranını arttırmaya çalışmakta olup, halkın % 10 civarındaki bir kısmı okur-yazardır.
Siyasi Hayat
22 Eylül 1960’ta bağımsızlığa kavuşan Mali, 1968’de askeri bir darbe sonucunda, Askeri Milli Hürriyet Komitesi tarafından idare edilmeye başladı. Bu komitenin yönetimi, yönetici bir parti olarak kurulan Mali Halkı Demokratik Birliği zamanına kadar devam etti. Mali’de 137 üyeli milli konsey, buna karşı sorumlu 19 üyeli merkez yürütme bürosu vardır. Cumhurbaşkanı altı yıllık süreyle seçimle görev başına gelir. Büyük çoğunluğu sivil olan bir kabine ve halk tarafından seçilen bir meclis olsa da, ülkeyi etkileyen temel kararları hala askerler vermektedir. Mali, Afrika Birliğine ve Birleşmiş Milletler Topluluğuna üyedir.
Ekonomi
Mali ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayanır. Nüfusun yaklaşık % 75’i çiftçilikle, % 10’u hayvancılıkla ve % 2’si balıkçılıkla uğraşır. Ülkede yetişen tahıllar, süpürge darısı (sorghum), mısır ve pirinçtir. Pamuk ve yerfıstığı önemli bir döviz kaynağı sağlar. Nijer Nehrinden tutularak kurutulan balıklar ve sığır önemli gelir kaynaklarıdır.
En önemli tarım bölgesi Segunun kuzeyindeki iç deltanın batı kısımlarında yer alır. Tarıma elverişli arazinin ancak % 5’i ekilidir. Bununla beraber, işlenen toprakların verimliliği ve alanı artırılmaya çalışılmaktadır. Bu bölge, ülkenin pirinç ve şeker ihtiyacının büyük bölümünü karşılamaktadır.
Mali ekonomisi, 1968-1973 kuraklığında büyük zarar görmüştür. Bu dönemde çiftlik hayvanlarının % 25’i ölmüş ve tarım ürünleri % 50 düşmüştür.
Mali, her yıl büyük dış ticaret açığı vermekte ve giderek dış yardıma bağımlılığı artmaktadır. Hemen hemen bütün mamül maddeler başta Fransa’dan olmak üzere ithal edilir. Mali, Çin, Amerika Birleşik Devletleri, Batı ve Doğu Avrupa ülkelerinden önemli ölçüde ekonomik yardım alır.
Ülkenin etrafının yabancı devletlerle çevrili olması ve yetersiz ulaşım şebekesi sebebiyle Mali ekonomisinin gelişmesi ciddi bir şekilde engellenmektedir. Tek demiryolu ve dış ticaretin anayolu, Senegal’in başkenti ve Atlas Okyanusunda bir liman olan Dakar’la Bamako’yu birleştiren 960 km’lik hattır. Senegal’in demiryolarının ve liman tesislerine bağımlılık, Mali’nin ithalat ve ihracatına büyük masraflar ekler. Diğer önemli denize çıkış yolu, Nijer koridorundaki üretici ve tüketicilerden 1280 km’den fazla uzakta olan Abidjan’dır.
Nijer koridorunda ve bilhassa buradaki şehir merkezlerinde yaşayanlar yüksek gelirlere sahiptir. Çölde, Nijer dirseğinde ve güneydeki uzak bölgelerde yaşayanlar ürünlerini pazarlamakta ve ithalattan pay elde etmekte büyük zorluk çekmektedir.
f. Dolu. * Fazla, çok.
mali
İngilizce mali kelimesinin İspanyolca karşılığı.s. Malí (estado en Africa)
mali
İngilizce mali kelimesinin Fransızca karşılığı.n. Mali, état d'Afrique occidentale
mali
İngilizce mali kelimesinin Almanca karşılığı.n. Mali, Republik in Afrika
mali
İngilizce mali kelimesinin İtalyanca karşılığı.s. Mali (paese africano)
mali
İngilizce mali kelimesinin Portekizce karşılığı.s. Mali, país no oeste da África
mali
i. Malimali
Fransızca mali kelimesinin İngilizce karşılığı.n. Mali, country in western Africa
mali
Almanca mali kelimesinin İngilizce karşılığı.n. country in western Africa
mali
İtalyanca mali kelimesinin İngilizce karşılığı.n. Mali, country in western Africa
mali
Türkçe mali kelimesinin İngilizce karşılığı.n. country in western Africa n. Mali, country in Africa n. Mali, country in western Africa
mali
Flemenkçe mali kelimesinin İngilizce karşılığı.npr. mali
mali
İngilizce mali kelimesinin Flemenkçe karşılığı.zn. Mali (staat in Afrika)
mali
n. country in western Africa n. Mali, country in Africa n. Mali, country in western Africamali
mal ve para ile ilgili, parasal . maliyeye ilişkin, maliye ile ilgili.mali
Türkçe mali kelimesinin Almanca karşılığı.adj. finanziell, fiskalisch
mali Resimleri
mali Haritaları
bayrak harita mali.png
dunya uzerinde mali nerede.png
harita mali.png
konum mali.png
un mali kayes bolgesi.png
Mali
3 yıl önceMali, resmi adıyla Mali Cumhuriyeti, Batı Afrika'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1.240.000 km²'lik yüz ölçümüyle Afrika'nın sekizinci büyük ülkesidir...
Mali, .ml, 1960, 2002, 2003, 22 Eylül, Afganistan, Afrika Birliği, Angola, Arap Birliği, ArnavutlukMali Millî Futbol Takımı
6 yıl önceMali millî futbol takımı, Kartallar takma ismiyle Mali'yi uluslararası arenada temsil eden futbol takımıdır. Mali, tarihi boyunca hiçbir FIFA Dünya Kupası...
Mali Millí® Futbol Takımı, Fransa ülke bayrağı, Fransa, Mali ülke bayrağı, Mali, Orta Afrika Cumhuriyeti ülke bayrağı, Orta Afrika Cumhuriyeti, Moritanya ülke bayrağı, Moritanya, Kuveyt ülke bayrağı, KuveytMaliye
3 yıl önceMaliye, kamu maliyesi, veya kamu ekonomisi, devletin mali faaliyetlerini inceleyen ve bu faaliyetlerin neden ve sonuçlarını araştıran bilim dalıdır. Kamu...
Maliye, Ekonomi, Finans, TaslakMali pasaportu
6 yıl önceMali pasaportu Mali vatandaşlarına ülke dışına seyahat için verilir. Bu uluslararası seyahatin öncelikli kanıtıdır. Pasaport, ulusal kaydı kartı veya...
Mali hukuk
3 yıl önceMali hukuk ya da maliye hukuku, kamu gelirlerinin toplanmasına ve kamusal giderlere ilişkin hukuk kurallarını içeren bir hukuk dalıdır. Mali hukuk; gelir...
Mali 20 Yaş Altı Millî Futbol Takımı
7 yıl önceMali 20 yaş altı millî futbol takımı, 20 yaş altı seviyesinde Mali'yi temsil eden ve Mali Futbol Federasyonu tarafından yönetilen futbol takımı. Takımı...
Mali arması
3 yıl önceMali arması, Afrika ülkesi Mali tarafından kullanılan resmî devlet armasıdır. Arma açık mavi bir daireden oluşmaktadır. Dairenin üst kenarında siyah ile...
Mali bayrağı
6 yıl önceMali bayrağı günümüzde kullanılan hali ile 1 Mart 1961 tarihinde göndere çekilerek kullanılmaya başlanmıştır. Bayrak, uzun yıllar sömürgesi olduğu Fransa'nın...
surface milling cutters - 1 hafta önce