Türkçe Bilgi: Mahmut Makal

Mahmut Makal günümüz hikaye ve inceleme yazarlarından. Bir çiftçi ailesinin çocuğu olan yazar, 1930 yılında Aksarayın Demirci köyünde doğdu. İlköğrenimini köyünde yaptıktan sonra 1943 yılında girdiği Konya Ereğlisi İvriz Köy Enstitüsünü 1947 yılında bitirdi. Nürgüz, Çardak ve kendi köyünde olmak üzere altı yıl öğretmenlik yaptıktan sonra Gazi Eğitim Enstitüsü Eğitim Bölümünü 1955 yılında bitirdi ve ilk öğretim müfettişi oldu. İstanbul Sağır ve Dilsizler Ortaokulu Türkçe öğretmeniyken 1967 yılında istifa ederek, 1969 yılında Bizimköy Yayınevini kurdu ve yazarlığı meslek edindi.

1933’te Konya Aksaray’ın Demrci köyünde doğan Makal kitabı yayımlandığında İvriz Köy Enstitütsü’nü üç yıl önce bitirmiş bir köy öğretmeniydi. Köyün ekonomik ve sosyal yapısını kötü gösterdiği gerekçesiyle 1949’da göz altına alındı. DP döneminde de çeşitli baskılarla karşılaştı. Bu yıllarda başına gelenleri Zulüm Makinesi (1969) adlı kitabında anlattı. Köy, kasaba, eğitim sorunlarını kimi kez hikaye uslubünda anlatan kitaplar yazdı. Memleketin Sahipleri (1954), Kalkınma Masalı (1960), Bu Ne Biçim Ülke (1968).

Yazı hayatına, 1945 yılında Türke Doğru dergisinde yayınlanan bir şiiriyle girdi. Köy Enstitüleri Dergisinde de şiirleri 1946 yıllarında yayınlandı. Yazı hayatında kendisini şöhrete ulaştıran yazıları; öğretmenlik yaptığı Nürgüz köyüyle, kendi köyünün problemlerini, buralardaki hayatın zor şartlarını anlatan 1947-1949 yılları arasında yazdığı Köy Notlarıdır. Bu notlar, 1948de Bizim Köy ismiyle kitaplaşınca büyük yankı uyandırdı. Neticede birçok köy kökenli öğretmenin meydana getirdiği, hatıra-intiba karışımı köy notları yazılmasına yol açtı. Talip Apaydın, Fakir Baykurt, Selahattin Şimşek, Mahmud Yağmur gibi Köy Enstitülerinden yetişen yazarlar, sanat hayatlarının ilk dönemlerinde hep onu taklit ettiler.

Makal, eğitim meselelerini konu alan yazı ve incelemelerde de bulunarak, bunları kitap halinde yayınladı. Makalın yolunda olanlar, köy meselelerini ve köylerin zor hayat şartlarını; köy edebiyatı yaparak benimsedikleri sosyalist ideoloji istikametinde istismara kadar götürdüler.

Makalın eserleri: Bizim Köy (1950), Köyümden (1952), Memleketin Sahipleri (1954), Kuru Sevda (1957), 17 Nisan (1959), Köye Gidenler (1959), Kalkınma Masalı (1960), Eğitimde Yolumuz Nereye (1960), İplik Pazarı (1964), Kamçı Teslimi (1965), Ötelerin Havası (1965), Yer Altında Bir Anadolu (1968), Bu Ne Biçim Ülke (1968), Zulüm Makinesi (1969), Kokmuş Bir Düzende (1970), Açlık Pınarı (1973), Karanlığı Zorlayanlar (1976), Köy Enstitüleri ve Ötesi (1979), Bir İşçinin Günlüğünden (1980).

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Mahmut Makal

Bizim Köy

Varlık Yayınları

Varlık (dergi)

Kadir Cangızbay

75 Yılda 75 Kitap listesi

Açlık (anlam ayrımı)

Avni Arbaş

Videosinema