Maarif Bakanlığı Kolejleri

Maarif Bakanlığı Kolejleri, kurulmaları o zamanki adı Maarif Vekaleti olan Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 1954 tarihinde kararlaştırılmış ve kuruluşları 1955'te TBMM tarafından onaylanmış, yabancı dille eğitim yapmak üzere kurulmuş ve sınavla öğrenci alan yedi yıllık orta eğitim kurumlarının adıdır. Kısaca Maarif Kolejleri de denen ve sayıları altı adet olan bu Maarif Bakanlığı Kolejleri Eskişehir, İzmir , İstanbul , Konya, Samsun ve Diyarbakır illerinde bulunuyordu. İlk defa 1955/1956 öğretim yılında eğitime başlamışlardır. İlk kurulduklarında sayıları altı adet olan bu okulların adı 1975 yılında bir genelgeyle Anadolu Liseleri yapılmış, 1976 yılında da başka bir genelgeyle sayılarının arttırılmasına karar verilmiştir. Bugün artık "Anadolu Lisesi" adını almış olan bu tür okulların sayıları 1993 yılına gelindiğinde 193'ü bulmuş, 2011 yılında ise bazı genel liselerin Anadolu Lisesine dönüştürülmesiyle bu sayı 1700'ü aşmış, bu arada yabancı dille yapılan bazı derslerden vazgeçilerek ve ders saatlerinde azaltmalara gidilerek müfredatları genel liselerin müfredatlarına eşitlenmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 2013 yılına kadar tüm genel liseleri Anadolu liselerine dönüştürmeyi planlamaktadır. Bu maddenin konusu 20 yıl boyunca Maarif Koleji adı altında eğitim vermiş bu ilk 6 çekirdek okulu kapsamaktadır. 1975 yılından sonra kurulan ve yapılarında ve müfredatlarında sık sık değişiklikler yapılan ve sayıları yüzleri bulan, zaten adları da daha 1975 yılında Anadolu Liseleri olarak değiştirilmiş olan okullarla ilgili bilgiler ilgili maddenin başlığı altında incelenmelidir. Tarihçesi Çoğunluğu İstanbul merkezli olmak üzere yabancı dilde eğitim-öğretim yapan birçok yabancı kökenli orta öğretim okulu zaten çok uzun yıllardan beri Türkiye'de faaliyet göstermekteydi. Örneğin bunlardan en köklü olanlarından İstanbul Robert Koleji 1863'te, Tarsus Amerikan Koleji ise 1888'de kurulmuşlardı. Cumhuriyet Dönemi'nin hemen 2. yılında, 1924'te çıkartılan "öğretim birliği" yasasının (eski adıyla Tevhid-i Tedrisat Kanunu) gereği olarak ülkedeki bütün eğitim ve bilim kurumları gibi bu okullar da bu tarihten itibaren Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlanmışlardır. Bunlardan milli eğitime uyum sağlayamayan ve kendi kurallarından taviz vermeyen bazıları kapatılmıştır, örneğin 1928 yılında Bursa Amerikan Koleji kapatılmış ve bu durum uluslararası gerginliğe bile sebep olmuştu. Yıllar içinde meydana gelen toplumsal gelişmeler doğrultusunda yukarıda bahsi geçen okullara alternatif oluşturacak yeni eğitim kurumlarına gereksinim doğdu. Hızlı artan nüfus ve gelişen dış ilişkiler yabancı dil bilen eğitimli elemanlara olan gereksinimi arttırmış ve sayıları ve kapasiteleri yeterince artmayan yukarıdaki okullar bu ihtiyacı tam karşılayamaz duruma gelmişlerdi ve bunların benzeri yeni eğitim kurumlarının eksikliği duyulmaya başlamıştı. 1954/1955 öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı, TBMM Tutanak Dergisi (1955 Cilt 5)'nde de yayımlanan şu kararı ile yabancı dilde eğitim yapacak ve yabancı okullara alternatif oluşturacak dört adet okul açılması kararlaştırmıştır:"Memleketimizle dünya milletleri arasında günden güne artan kültürel ve ekonomik temaslar ve yurdumuzda büyük bir hızla gelişen iktisadi ve teknik çalışmalar için belli başlı dünya dillerini hakkıyla öğrenen, ilmi çalışmalardan daha geniş ölçüde faydalanmasını bilen gençlere şiddetle ihtiyaç hissedilmektedir". 1954 yılında alınan bu kararla önce dört ilde yabancı dille eğitim yapacak dört adet okulun açılması benimsendi. Bunlar Eskişehir, İzmir, İstanbul ve Konya olacaktı. TBMM 23 Şubat 1955 tarih ve 47. toplantısının 2. oturumunda kabul edilen bütçe yasasıyla Samsun ve Diyarbakır'a da birer adet okul açılması kararlaştırılarak bu çekirdek okulların sayısı altıya çıkartıldı. 1955/1956 öğretim yılından başlamak üzere eğitime geçmesi planlanan ve yabancı dille eğitim yapacak bu 6 öncü okulun adlarının benzerleri yabancı okullardan örnek alınarak Kolej olmasına karar verildi. Kağıt üstündeki resmi adları kolej olmasına rağmen Milli Eğitim Bakanlığı (O zamanki adıyla Maarif Vekaleti) tarafından özel olarak kuruldukları için ve diğerleriyle karıştırılmamaları için bu okullara Maarif Koleji dendi. Merkezi sınavla öğrenci alan bu okullarda orta ve lise kısımları bir arada bulunacak ve hazırlık sınıfıyla beraber öğretim süresi yedi yıl olacaktı. Maarif Kolejlerinin yeterli toplumsal beğeniyi sağlamalarıyla; Milli Eğitim Bakanlığı'nın 9 Mart 1974 tarihli ve 11108 sayılı genelgeleriyle bu kolejler lise sayılmış ve 1 Aralık 1975 tarihli 11459 sayılı genelgeleriyle de Anadolu Lisesi adını almıştır. 1976 yılında artık "Anadolu Lisesi" adını almış olan bu okulların, özel bir yönetmelikle sayıları arttırılmasına karar verildi. 1993 yılına gelindiğinde sayıları 193'ü bulmuştu. Bu okulların yanı sıra Anadolu Öğretmen, Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri de açılmıştır. Devletleştirilen Nişantaşı ve Beyoğlu İngiliz okullarıyla (High School) Galatasaray Lisesi ve İstanbul (Erkek) Lisesi ile 17 İmam Hatip Lisesi de aynı kapsama alınmıştır.. Bu ve bu gibi nedenlerle Barış Gönüllüleri'nin faaliyetleri gittikleri birçok ülkede kuşkuyla karşılanmıştır. Türk Hükümeti ile yapılan özel anlaşmalara dayanarak 1962 ila 1971 yılları arasında Türkiye'de 1460 Barış Gönüllüsü görev almıştır. Bunların %67'si Türkiye'deki çeşitli okullarda İngilizce öğretmeni olarak görev yapmışlardır. Müslim Özbalkan'ın 1970 yılında yayımladığı Gizli Belgelerle Barış Gönüllüleri adlı kitapta hangi okullarda hangi Barış Gönüllülerinin görev yaptığı isim isim listelenmişti. Bu kitaba göre 6 Maarif Koleji'nde sadece 1969-1970 yıllarında 28 İngilizce öğretmeni görev yapmıştı. Bununla birlikte bu kolejlerde görev yapan her yabancı öğretmen Barış Gönüllüsü değildi. Bu okullarda, okul-aile birlikleriyle özel sözleşme yaparak çalışan yabancı öğretmenler de vardı. İç bağlantılar Altı çekirdek okulun ilk açıldığı yıllardaki adları ve şimdiki adları: * İstanbul/Kadıköy Maarif Koleji, Kadıköy Anadolu Lisesi * Konya Koleji, Meram Anadolu Lisesi * İzmir koleji, Bornova Anadolu Lisesi * Eskişehir koleji, Eskişehir Anadolu Lisesi * Samsun Koleji, Samsun Anadolu Lisesi * Diyarbakır Koleji, Diyarbakır Anadolu Lisesi Ayrıca bakınız * Anadolu Liseleri

Kaynaklar

Vikipedi

Maarif Bakanlığı Kolejleri

Kaynaklar

Kaynaklar

Eskişehir Anadolu Lisesi

Samsun Anadolu Lisesi

Gazimağusa Türk Maarif Koleji

Bornova Anadolu Lisesi

Kadıköy Anadolu Lisesi

TED Ankara Koleji

Oğuz Özge

Diyarbakır Anadolu Lisesi

Maarif Bakanlığı Kolejleri