Luisa Miller |orijinaldil =İtalyanca |Müzik =Giuseppe Verdi |Libretto =Salvadore Cammarano |image = |prömiyer =9 Şubat,1849 |ilkgösterilenyer =Teatro San Carlo, Napoli, İtalya |Devlet Operasındaki ilk temsili: Ankara, ? |perdesayısı =3 |oyuncular =*Miller: bir emekli asker, bariton * Luisa: kızı, soprano * Kont Walter: bas * Rodolfo: oğlu,tenor * Federica: Ostheim Düşeşi, Walter'in yeğeni. mezzo-soprano * Wurm: Walter'in kahyası, bas * Laura: bir köylü kız, mezzo-soprano * Bir köylü , tenor * Federica'nın mürebbiyesi, aileler, okçular, köylüler }} '''Luisa Miller''' İtalyan opera bestecisi Giuseppe Verdi'nin bestelediği 3 perdelik bir opera eseridir. İtalyanca libretto Salvadore Cammarano tarafından ünlü Alman oyun yazarı Friedrich von Schiller tarafından yazılmış Kabale und Liebe (Hile ve Aşk) oyunundan uyarlanarak hazırlanmıştır. Luisa Miller operasının prömiyeri 8 Aralık1849'te Napoli'de Teatro San Carlo'da yapılmıştır. Bu opera Verdi'nin bestecilik kariyerinin başlarında hazırlanmıştır. Verdi Paris'te iki yıl çalışmış ve Paris'te başgösteren bir kolera salgını dolayısıyla İtalya'ya geri dönmüştür. İtalya'da Busseto'da bir çiftlik satın alıp burada "San Agata" adını verdiği villada yaşayıp bestelerini hazırlamıştır. Verdi Luisa Miller operasını da Busetto'da hazırlanmıştır. Roller Konu özeti :Zaman: 17. yüzyıl başları :Mekan: Tiroller
I. Perde : Aşk
Sahne 1: Bir köy Luisa'nın doğum gününü kutlamak için tüm köylüler onun evinin önünde toplanmış ve on seranad şarkıları söylemektedirler. Loisa köyde tanışmış olduğu Carlo adlı bir gence aşık olmuştur.(Lö vıdı e'l primo palpito - "Onu gördüm ve kalbimde aşkın ilk heyacanını hisettim." Onu köylü kalabalığı içinde görmeğe çalışır. luisa'nın babsi, Müller, kızının bu sevdasından kuşkulanmaktadır, çünkü Carlo köy için gizemli bir yabancıdır. Carlo görünür ve Luisa ile birlikte bir aşk şarkısına başlarlar.(Düet: t'amo d'amor ch'esprimere - "Seni kelimelrin hiç tarrif edemiyeceği bir büyük aşk ile seviyorum,") Köylüler yakındaki bir kiliseye giderler. Tam bu sırada bir haberci, Wurm, Müller'in yanına gelir. Wurm Luisa'ya aşıktır ve onunla evlenmek istediğini Müller'e söyler. Müller ona hiçbir zaman kızının isteklerine aykırı bir şahsi karar vermeyeceğini bildirir. (Sacra la scelta è d'un consorte - "Kocs seçmek bir kutsal seçimdir."). Bu cevaptan sinirlenen Wurm, Müller'e gerçekte kendini Carlo diye çağıran gencin Kont Walter'in oğlu Rodolfo olduğunu ifşa eder ve oradan ayrılır. Yalnız kalan Müller'de kızgısını bir şarkı ile ifade eder.(Ah fu giusto il mio sospetto - "Ah! Kuşkum çok yerindeymiş."). Sahne 2: Kont Walter'in şatosu Wurm Kont'a oğlu Rodolfo'nun Luisa'ya aşık olduğunu ifşa eder. Kont Wurm'ü oğlunun kendisini görmesini sağlamak için görevlendirir. Kont oğlunun davranışlarının kendini ne kadar sinirlendirdiğini ifade eder.(İl mio sangue la vita darei - "Oh, hayatımın kanını vereceğim"). Rodolfo huzuruna geldiği zaman Kont ona hemen onun yeğeni Ostheim Düşesi Federica ile evlenmesi için karar aldığını bildirir. Rodolfo Federica ile yalnız kaldığı zaman Rodolfo ona bir başka kızı sevdiğini ve Federica'nın bunu için anlayışlı davranmasını beklediğini söyler. Fakat Federica Rodolfo'ya fena halde aşık olmuştur ve pek anlayış göstermek istememektedir. (İkili: Deh! la parola amara perdona al labbro mio - "Ah! acı sözleri söyleyen dudaklarımı affeder misin?"). Sahne 3: Miller'in evi Mıller kızına Rodolfo'nun kim olduğunu açıklar. Rodolfo gelir ve yaptığı hileyi itiraf eder ama Luisa'ya sevgisinin çok samimi olduğuna yemin eder. Miler'in önünde diz çökerek Luisa'nın kendine eş olaması için iznini ister. Kont Walter gelir ve oğlu ile yüzleşir. Miller kızını korumak için kılıcını çeker. Kot Walter hem babanın hem de kızının tutuklanıp zindana atılmalarını emreder. Rodolfo babasına karşı çıkar ve onu tehdit etmeye başlar. Eğer kızı serbest bırakmazsa, Walter'in nasıl şekilde kontuğa geldiğini açıkça herkese ifşa edeceğini bildirir. Bu tehdiitten korkan Walter Luisa'nın serbest bırakılmasını emreder.
II. Perde Entrika
Sahne 1: Miller'in evinde bir oda Köylüler Luisa'ya gelirler ve babasının prangalar takılarak zindana götürüldüğünü haberini verirler. Sonra Wurm gelir bababsinin idam edileceğini ona söyler. Fakat Wurm Luisa ile bir pazarlığa girmeye hazır olduğunu bildiir. Eğer luisa bir mektup yazıp kendisinin esasında Wurm'ü sevdiğini ama Rodolfo tarafından hile ile kandırıldığını bildirse babası serbest bırakılabilcektir. Önce Luisa bu pazarlığı kabul etmez.(Tu punişçimi, O Signore - "Tanrım beni cezalandır"). Fakat baba sevgisi üstün gelir ve bu içerikli bir mektup yazar. Aynı zaman da Wurm onun bir zaman müddeti için mektubu gönüllü olarak yazdığı ve Wurm'ü sevdiği yalancılık numarasını devam ettirmesinin de gerekli olduğunu açıklar. Wurm'e beddua ederek Luisa kendini öldürmeye karar verir. A branı, a branı, o perfido - "Hain, hain sefil adam") Sahne 2: Kont Walter'in şatosunda bir oda Şatoya geri döndükten sonra Walter ve Wurm, Kont'un nasıl kendi kuzenini öldürdükten sonra kontluğu eline alması anılarını hatırlarlar. Wurm Kont'a bu şirin Rodolfo tarafından da bilindiğini söyler. İki adam bunun yayılamsini önlemek için birlikte hareket etmedikçe tehlike olduklarını anlarlar. (İkili: L'alto retaggio non ho bramato - "Kuzenimden soyluluk mirasım") Düşes Federica ve Luisa girerler. Luisa Rodolfo'ya göndermiş olduğu bir mektubun içeriğini açıklar. Sahne 3: Rodolfo'nun odası Rodolfo Luisa'nın mektubunu okur ve Luisa ile mutlu günlerini hatırlar ve Wurm'un yanına gelmesi için ona bir uşakla haber gönderir. (Quando le sere al placıdo - "Geceler ne kadar sakin idiyler.") Rodolfo Wurm'ü kendiyle hemen bir düelloya çağırır. Wurm bu çarpışmayı önlemek için hemen tabancasını alır ve havaya bir kurşun sıkar. Bu tabanca sesi Kontun ve bütün çalışanların koşarak oraya gelmelerine neden olur. Kont Walter bu düelo talebiyle ortaya çıkardığı suçunu bağışlatırmak için Düşes Federica ile evelenmesi gerektiğini bildirir. Umutsuzluk içinde Rodolfo kendini talihin eline bırakır.(Benim için ya evlenme için kilise sunağını ya da ölürsem mezarımı hazırlayın.")
III. Perde : Zehir
Miller'in evinde bir oda Uzaktan Rodolfo ile Federica'nın düğün eğlencelerinin neşeli sesleri gelmektedir. Miller zindandan çıkartılmıştır ve evine geri dönmektedir. Evine girdiği zaman kızını kucaklar. Kızının Rodolfo'ya göndermek için hazırladığı bir mektubu olur. Luisa yalnız kalmaktansa kendi hayatına son vermeye karar vermiştir.(La tomba e un letto sparso di fiori - "Mezar çiçeklerle süslü bir yataktır." Fakat Miller Luisa'ya hep kızıyla birlikte olmak istediğini ve bunu için Luisa'nın intihar fikirlerine uymamasına inandırır. (İkili: La filia, vedi, pentita - "Kızım bak tövbe edip bu fikrinden vazgeç") Kendi başına kalan Luisa dua etmeye koyulur. Rodolfo girer ve gizlice masa üzerindeki sürahisinin içindeki suya zehir tozunu karıştırır. Sonra luisa'ya döner ve mektubunda yazdığı gibi Wurm'a aşık olup olmadığını sorar. Luisa'nın cevabı "Evet" olur. Rodolfo sürahiden suyu ilk olarak bir bardağa doldurup hemen zehirli suyu içer ve bir diğer bardağa da zehirli su doldurup Luisa'ya verir. Sonra ona zehirin işlemesinin biraz zaman alacağını ama çok geçemeden ikisinin de öleceklerini ifşa eder. Luisa olamedn Rodolfa'ya yazdığı mektubun altındaki gerçeği söyler.(İkili: Ah piangi; it tuo dolore - "Ağla açınla"). Miler gelir ölmekte olan kızını rahatlatmaya çalışır. Ucu birlikte dualara edip son vedalarını yaparlar. (Üçlü, Luisa: Padre, riçevi l'estremo addio - "Babçi, son vedamı al"; Rodolfo: Ah! tu perdona il fallo mio - "Oh, benim günahlarımı affet"; Miller: O fıglia, o vita del çor paterno - "Oh, kızım, babacığının kalbinin hayatı.") Luisa son nefesini vermekte iken Kont Walter, Wurm ve köylüler eve girerler. Rodolfo da son nefesini vermektedir ama önce kılıcını çekip Wurm'un göğsüne saplar ve babasına dönerek son nefesinde şu şarkıyı söyler: (La pena tua mira - "Bak bakalım senin cezana"). İçerikteki müziksel parçalar Üvertür
I. Perde: Aşk
* Ti desta Luisa, regina de' cori - koro * Ah fu giusto il mio sospetto - Miller, Sahne 1 * Lo vidi e'l primo palpito - Luisa Miller, sahne 1 * Sacra la scelta è d'un consorte - Miller, sahne 1 * Il mio sangue, la mia vita darei - Comte Walter, sahne 2 * Quale un sorriso d'amica sorte- Resitatif ve koro, sahne 2 * Dall'aule raggianti di vano splendor - Federica ve Rodolfo Resitatif ve ikili, sahne 2 * Finale
II. Perde: Entrika
* Giris: Ah! Luisa, Luisa ove sei? - koro. * A brani, a brani, o perfido - Luisa Miller, Sahne 1 * Tu puniscimi, O Signore - Luisa Miller, Sahne 1 * L'ara o l'avella apprestami - Rodolfo, Sahne 3 * L'alto retaggio non ho bramato - Ikili: Walter ve Wirm * Presentarti alla Duchessa- Dortlu:Luisa, Federica, Walter ve Wurm Dortlu * Quando le sere al placido - Rodolfo, Sahne 3
