lokomotif
Tren vagonlarını çeken, tekerlekli, buharlı, elektrikli, termik motorlu veya sıkıştırılmış havalı makine:"Aynı sene içinde lokomotif fabrikası işletmeye açılmıştır."- F. R. Atay.
Lokomotif
Kısaca: Lokomotif Demir raylar üzerinde vagonları hareket ettiren büyük makina. Yapı ve çalışma şekillerine göre çeşitli lokomotifler vardır. Buharlı lokomotifler: İlk defa 1804 yılında İngiliz Trevithich, South Wales'te ray üzerinde hareket eden lokomotifi yaptı. Ağırlığı 10 ton olup, saatte 8 km hız yapabiliyordu. 1829 yılında İngiliz Stephenson, oğlu ile birlikte “Rocket” isimli lokomotifi yaptılar. Dört ton ağırlığındaki lokomotif, saatte 21,5 km hızla zamanın en iyi lokomotifi seçildi. Gü ...devamı ☟
Buharlı lokomotifler: İlk defa 1804 yılında İngiliz Trevithich, South Wales'te ray üzerinde hareket eden lokomotifi yaptı. Ağırlığı 10 ton olup, saatte 8 km hız yapabiliyordu. 1829 yılında İngiliz Stephenson, oğlu ile birlikte “Rocket” isimli lokomotifi yaptılar. Dört ton ağırlığındaki lokomotif, saatte 21,5 km hızla zamanın en iyi lokomotifi seçildi. Gücü 20 hp (beygir gücü) idi. Yine İngiliz yapısı “Stourbridge Lion” 1829 yılında Amerika'ya götürüldü. 1830 yılında, önce “Tom Thumb” isimli küçük lokomotif, daha sonra “Best Friend of Charleston” isimli lokomotifler yapıldı. İngiliz yapısı “Jon Bull” isimli lokomotif Amerika'da Ünlü oldu. 1850'li yıllarda, 4-4-0 tipi lokomotifler Amerika'da üretildi.
1893 yılında İsveçli Anotole Mallet, bir model geliştirdi. Mallet modeli 1904 yılında Amerika'da uygulanmaya başlandı. Günümüzün birçok büyük buharlı lokomotifleri, bu model geliştirilerek yapılmıştır. Bugün kullanılan birkaç lokomotif tipinin isimleri şunlardır: Atlantic, Pasific, Mikado, Mogul, Mountain Northern, Hudson. Her tip lokomotif, Whyte sistemi ile rakamlarla ifade edilir. Bu sisteme göre tipi anlatan üç rakamdan ortadaki, çekme motoruna bağlı tekerleklerin sayısını; sol kenardaki rakam, yön tekerlekleri sayısını; sağ kenardaki rakam arkadaki izleyici tekerlek sayısını gösterir. Hudson tipi lokomotifleri 4-6-4 tipindedirler.
Buharlı lokomotifler, yük ve yolcu taşımacılığında kullanılırlar. Ağırlıkları yaklaşık 200-350 ton arasındadır. Çalışma prensibi basitçe şöyledir: Buharlı lokomotif üç parçadan ibarettir. Kazan, makina ve şasi. Kazan silindir şeklinde çelikten olup, içinde ateş kutusu, yanma ocağı denilen kısımlar vardır. Bu kısımda yakılan kömür veya başka yakıtın dumanı, ateş tüpleri denilen dar borulardan geçerek lokomotifin ön tarafındaki dumanlık denilen yerden dışarı çıkar. Bu arada kazan içindeki su ısınarak buhar haline gelir. Buhar, borularla buhar deposuna, buradan da, ateş tüpleri içine yerleştirilmiş olan ince boruları dolaşarak, yüksek basınçlı buhar haline gelir. Bu buhar silindirlere gider. Silindirler, buhar makinası kısmındadır. Basınç, pistonu ileri geri hareket ettirir. Bu hareket kollarla manivelalarla çekme tekerleklerine götürülür ve dönme meydana gelir. Kazan ve makina kısmı süspansiyon sistemi ile şasiye bağlıdır. Ana kol tekerleklere dönme hareketi verir.
Elektrikli lokomotifler: 1851'de ilk defa Amerika'da yapıldı. 1895'de işletmeye açıldı. Bir merkez jeneratöründen sağlanan elektrikle çalışırlar. Elektrik aktarma işi ray boyunca yerleştirilen bir havai hattan veya üçüncü bir raydan alınır. Havai hattan alınırken lokomotifin üzerindeki pentagraf adı verilen aletle, raydan ise iletken bir fırça ile alınır. Alınan elektrik, tek fazlı AC olup, redresörlerle (doğrultucularla) DC akımına çevrilerek lokomotifin çekme motorlarını çalıştırır. Düzeltici olarak İgnitron düzelticiler kullanılır. Fakat bu düzelticiler süratle yerini silikon düzelticilere bırakmaktadır. Bu doğrultucularla şebeke değişimlerinden etkilenme azalmaktadır. Dumansız olması sebebi ile şehirlerde yeraltı geçitlerinde, soğuktan etkilenmedikleri için soğuk bölgelerde, güçlü oldukları için yokuşlarda çalıştırılırlar. İgnitron elektrikli lokomotifi, herbiri 3000 hp gücünde iki tanesinin birleştirilmesi ile çalıştırılır. Her bir tanesinde altı adet 500'er hp'lik çekme motoru bulunur.
Dizel tahrikli elektrikli lokomotifler: İlk defa 1896 yılında İngiltere'de, 1897 yılında Almanya'da yapıldı. 1913 yılında İsveç'te kullanıldı. Amerika'da 1934 yılında yolcu taşımacılığında, 1946 yılında da yük taşımacılığında kullanılmaya başlandı.
Lokomotifte bir dizel motoru bulunur. Sıvı yakıt (motorin) ile çalışır. Bu motor elektrik jeneratörünü döndürür. Bu jeneratör çekme (cer) motorlarının çalışması için gerekli elektriği sağlar. Aydınlatma ve diğer elektriki cihazların elektriği de jeneratörden elde edilir. Lokomotifte ayrıca buhar jeneratörü bulunup, ısı verir. Dizel yakıtı ile çalışır. Fren tertibatında da kompresörden çekilen hava kullanılır.
Dizel lokomotiflerin gücü 400 hp'den 2500 hp'ye kadar değişir. Uygulamada iki birimi bir araya getirilerek çalıştırılırlar. Yaygın olarak bu durumda, güçleri 5000-5500 hp civarında olur. Birleştirilen birim sayısı arttırılarak 10000-15000 hp gücünde dizel lokomotifler yapılmaktadır.
Çekme işini yapan lokomotif birimine A tipi, A tipinin gücünü arttıran birimlere de B tipi denir. Gücü arttıran birimler A tipi birimlere eklenmişlerdir.
Bazı dizel motorlu lokomotiflerde dizel motorundan çekme motoruna güç transferi elektriki sistem yerine hidrolik sistemle veya dişliler sistemi ile yapılmaktadır. Dizel hidro-mekanik lokomotiflerin güç seviyeleri yüksektir.
Dizel motorlu lokomotifler ani kalkış ve duruş özelliğine sahip, hızlı, manevra gücü yüksek lokomotiflerdir. İşletme kolaylığına sahiptirler.
Gaz türbinli lokomotifler: İlk defa 1948 yılında yük taşımacılığında kullanıldı. Daha sonra 1958 yılında iki birimi birlikte yolcu taşımacılığına açıldı. Gücü 8300 hp'ye ulaştı. Binlerce tonluk yükü saatte 100 km'den fazla hızla çekebilecek güce sahiptir.
Gaz türbinli elektrikli lokomotif, üç ana kısımdan meydana gelir: Birinci kısımda yardımcı dizel motoru ve yakıtı, birkaç jeneratör, kontrol hücresi, fren sistemi bulunur. İkinci kısımda gaz türbini ve dört ana jeneratör, üçüncü kısımda ise gaz türbininde yanmayı meydana getiren yanıcı yakıt bulunur.
Çalışma prensibi: Türbin şaftına sarılı kompresör, atmosferden, yaklaşık basıncı 6 kat fazla olacak şekilde hava çeker. Hava yanma odasında, buraya gönderilen yakıt ile karışarak yanar. Yüksek basınçlı hava, türbini dolayısıyla şaftı döndürerek eksoz borusu ile dışarı çıkar. Şaft dönerken hem kompresör çalışmış olur, hem de esas jeneratörleri çalıştırır. Bu jeneratörler, çekme motorunu çalıştırır. Gaz türbini, ilk kısmındaki yardımcı dizel motoru ile çalışmaya başlatılır.
Basınçlı hava lokomotifleri: Buhar lokomotifleri gibi olup, buhar yerine sıkıştırılmış hava kullanılır. Duman yerine egzozundan temiz hava çıkar. Kapalı yerlerde, maden ocaklarında kullanılır.
Bugün manyetik alan hareketi ile çalışan lokomotiflerin yapımı için çalışmalar vardır. Lokomotiflerde atom enerjisinden faydalanılması için çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmaların başarılı olması halinde lokomotiflerin hem güçleri artacak hem de boyutları küçülecektir.
Teknik bakımından ileri ülkelerde gerek dizel, gerekse elektrikli lokomotiflerin geliştirilmesi için büyük çaba harcanmaktadır. Saatte 400 km hız yapan elektrikli trenler yapılmıştır. Trenlerde hızı, lokomotifi ve demir yollarının düzgünlüğü beraber arttırır. İngilizlerin APT hızlı trenleri, saatte 250 km hız yaparlar. Japonların Tokyo'dan kuzeye doğru sefer yapan güçlü elektrik motorlarına sahip trenleri saatte 260 km hız yapmaktadır. Bu trenlere kurşun trenler (bullet trains) denmektedir. Fransızların jet motorları kullanarak yaptıkları Aerotrain hava yastıklı ray sistemine sahib olup, tecrübe esnasında saatte 400 km hız yapmıştır. ABD'de Montrail sistemi çalışmaları devam etmektedir. Tekerleksiz, hava yastıklı ve süper iletken (sıfır dirençi iletken) kullanılarak yapılan özel motorlarda Montrail trenlerinin saatte 800 km hız yapabileceği hesaplanmıştır.
Ülkemizde halen Eskişehir Demiryolu Fabrikalarında % 85'i yerli olmak üzere dizel-elektrik lokomotifleri imal edilmektedir. Ayrıca Adapazarı DemiryoluFabrikalarında ise tamamiyle yerli olmak üzere elektrikli banliyö trenleri imal edilmektedir.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
"Aynı sene içinde lokomotif fabrikası işletmeye açılmıştır."- F. R. Atay.
lokomotif
Türkçe lokomotif kelimesinin İngilizce karşılığı.n. locomotive, engine, locomotive engine, steam engine, puffer, loco, iron horse
lokomotif
vagonları çeken, tekerlekli, buharlı, elektrikli, termik motorlu ya da sıkıştırılmış havalı makine. bir işte, etkinlikte birlikte olduğu kişileri eyleme geçiren, başarıya ulaşmalarında etkili olan kimse.lokomotif
Türkçe lokomotif kelimesinin Fransızca karşılığı.locomotive [la]
lokomotif
Türkçe lokomotif kelimesinin Almanca karşılığı.n. Dampfwagen, Lok, Lokomotive
Bu konuda henüz görüş yok.
lokomotif Resimleri
Lokomotif
3 yıl önceLokomotif, raylar üstünde bir vagon dizisini çekmede kullanılan buharla ya da bir motorla çalışan makinedir. Fransızcadaki locomotive sözünden alınmıştır...
Buharlı lokomotif
3 yıl önceBuharlı lokomotif, buhar gücü ile çalışan lokomotiflerdir. Buharlı lokomotifler 19. yüzyıl ortalarından 20. yüzyıl ortalarına kadar kullanılmışlardır...
Buharlı lokomotif, 1814, 1815, 1827, 1830, 1859, 1860, 1890, ABD, Buharlı makine, FlanşTÜLOMSAŞ
3 yıl önceTürkiye Lokomotif ve Motor Sanayi veya kısaltmasıyla TÜLOMSAŞ, Eskişehir merkezli, TCDD'nin bağlı ortaklığında yarı-özel lokomotif üreticisi anonim şirket...
Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii A.Å., Demiryolu, Dizel motor, TCDD, Taslak, ÅirketDizel lokomotif
3 yıl önceDizel lokomotif, dizel motorla çalışan bir Demiryolu lokomotifidir. Temel olarak mekanik gücün tekerleklere iletilme şekli bakımından farklı olan birkaç...
Bozkurt (lokomotif)
6 yıl öncetarafından üretilen ilk Türk lokomotifinin adı. Sivas Cer Atölyesi, Sivas Demiryolu Fabrikası adını alarak yerli lokomotif ve yük vagonu üretmek üzere...
Karakurt (lokomotif)
6 yıl öncetarafından üretilen ilk Türk lokomotifinin adı. Eskişehir Cer Atölyesi, Eskişehir Demiryolu Fabrikası adını alarak yerli lokomotif üretmek üzere yeniden organize...
John Bull (lokomotif)
6 yıl önceJohn Bull, İngiliz yapımı ilk Demiryolu buharlı lokomotifi. 15 Eylül 1831 yılında Robert Stephenson and Company tarafından imal edilen ve halen çalışmakta...
John Bull (lokomotif), 15 Eylül, 1831, 1866, Buharlı lokomotif, Demiryolu, Lokomotif, New Jersey, Taslak, İngiliz, Camden and Amboy RailroadTCDD E 40000
6 yıl önce40000 serisi elektrikli lokomotifler, TCDD'nin kullandığı elektrikli lokomotiflerdir. E40001 - E40015 numaralı lokomotiflerin hiçbiri artık faal değildir...