Kırım Tatarca

Kısaca: Kırım Tatarcası, Kırım Türkçesi ya da Kırımca (Qırımtatarca, Qırımca), Türk dillerinin Kıpçak koluna ait bir dildir. Ancak bazı Oğuz grubuna ait özelliklere de sahiptir. ...devamı ☟

Kırım Tatarca
Kırım Tatarca

Dil |Dilin adı=Kırım Tatar Türkçesi |Kendili dilindeki adı= Qırımtatarca, Qırımca |ülkeler= Kırım, Türkiye, Özbekistan, Romanya, Bulgaristan |kişi sayısı= ~500000 |sıra=* |dil ailesi=Altay Dil Ailesi (tartışmalı) |resmi= |kurum=* |iso1= yok |iso2=crh |sil= crh

Kırım Tatar Türkçesi veya Kırım Tatarca (Qırımtatarca, Qırımca), Türk lehçelerinin Kıpçak koluna ait bir lehçedir. Ancak bazı Oğuz grubuna ait özelliklere de sahibdir.

Ana unsurlarını Kıpçakçadan almış, ama başka Türk lehçeleriyle de etkileşimde bulunmuştur. Osmanlı Devleti ile olan sıkı ilişkileri olan Kırım Hanlarının ve ileri gelenlerinin genellikle İstanbul`da eğitim almaları Oğuz lehçeleri etkilerini getirmiştir. Gaspıralı`nın çalışmaları ile bu etkiler iyice yerleşmiştir. Rus idaresine girilmesi ile de Rusça`dan etkilenmiştir. Ayrıca sürgün zamanından dolayı Özbekçeden alınmış etkileri de görülmüştür.

Kırım Tatarcanın başlıca şu ağızları vardır:
  • Yalıboyu
  • Ortayolaq (Bahçesaray)
  • Çöl (Kuzey)


Yalıboyu ağzı: Yalıboyu ibaresi Kırım`ın güneyinde Karadeniz kıyısında kalan ve dağlardan dolayı da iç kesimlerle irtibatı daha az olan bölgeyi ifade etmektedir. Bu bölgede yer alan Sudak ve başka bazı kaleler Kırım Hanlığı topraklarında olmasına rağmen doğrudan İstanbul (Osmanlı) tarafından yönetilmekteydi. Bu nedenle Anadolu`da yaşayan pek çok insan memuriyet, askerlik ve çeşitli geçim vasıtaları temini amacıyla bu bölgeye yerleşmişlerdir. Ayrıca deniz yoluyla doğrudan Osmanlı limanlarıyla bağlantılı olmaları nedeni ile de önemli bir etkileşim olmuştur. Tüm bunların sonucunda ortaya çıkan Yalıboyu ağzı, Anadolu Türkçesine oldukça yakın özellikler göstermiştir. Bir anlamda Anadolu Türkçesinin bir ağzıdır denilebilir.

Bahçesaray ağzı; bir yandan Kıpçak özellikleri taşırken bir yandan da gerek gramer gerekse kelime hazinesi bakımından Oğuz grubunun özelliklerini de oldukça fazla barındıran bir geçiş ağzıdır. Anadolu Türkçesi konuşan insanlar tarafından küçük bir çabayla anlaşılabilir. Kabul edilen edebi dil Bahçesaray ağzıdır ve mahalli dilde yazılmayan eserlerin çoğu bu ağızda kaleme alınmaktadır.

Çöl ağzı; Kırım`ın kuzeyinde kalan bozkır bölgesinde yaşayan halkın konuştuğu dildir. Tamamen kıpçak özellikler taşır. Nogayca ve Kazakçaya yakındır ve Türkiye Türkçesi konuşan insanlar tarafından anlaşılması daha zordur.

Eğitim

Kırım`da Tavrida Milli Üniversitesinde ve Kırım Devlet Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesiinde Kırım Tatarca öğretmenlik ve edebiyat bölümleri mevcuttur. Ayrıca Kırım boyunca 16 adet ilk ve orta öğretim okulunda Kırım Tatarca dersleri fakültatif şekilde verilmektedir.

Konuşulduğu ülkeler



Linkler



Türk dilleri dil-taslak

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Kırım Tatarcası
6 yıl önce

Kırım Tatarcası, nesli tükenmeye yakın bir dil olarak düşünülür. 2013 itibarıyla Kırım Tatar çocuklarının sadece yüzde 16'sının Kırım Tatarcasında verilen...

Kırım Tatar Türkçesi, Kırım Tatarcası, Almanya, Altay Dil Ailesi, Amerika Birleşik Devletleri, Azerbaycanca, Bulgaristan, Dil, Dil aileleri, Gagavuzca, Hakasça
Kırım Tatarları
3 yıl önce

Kırım Tatarları ya da Kırımlılar (Kırım Tatarcası: qırımtatarlar, qırımlar), anayurtları Karadeniz'in kuzeyindeki Kırım yarımadası olan Türk halkıdır...

Kırım Tatarları, Kırım Tatarları
Kırım Tatarcası Vikipedi
6 yıl önce

İstatistiklerinin Kırım Tatarca tablosu. (İngilizce) ^ Translatewiki.net - Kırım Tatarcasına çevrilmemiş MediaWiki mesajları. (İngilizce) Kırım Tatarcası Vikipedi10...

Kırım Tatar Millî Meclisi
6 yıl önce

Kırım Tatar Millî Meclisi (Kırım Tatarca: Qırımtatar Milliy Meclisi), anayurtları Kırım'da yaşayan Kırım Tatarları'nın en yüksek temsil ve yürütme organıdır...

Kırım Tatar Millí® Meclisi, 1992, Kuruluş, Kurum, Kırım Tatarları, Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Refat Çubarov, Taslak, Zevcet Kurtumerov, Dilaver Mambetov, Bekir Mamutov
Kırım Tatar Sürgünü
6 yıl önce

Kırım Tatar sürgünü (Kırım Tatarcası: Qırımtatar halqınıñ sürgünligi veya Sürgünlik), Sovyet hükümeti tarafından yürütülen ve Joseph Stalin adına hareket...

Kırım Tatar alfabesi
3 yıl önce

Modern Kırım Tatar dili için Latin ve Kiril alfabeleri kullanılmıştır. Kırım Tatar Latin alfabesi, 1992 yılında II. Kırım Tatar Millî Meclisi tarafından...

Kırım Tatar alfabesi, Dil, Taslak
Bulgaristan'daki Kırım Tatarları
3 yıl önce

Bulgaristan'daki Kırım Tatarları, Bulgaristan'da yaşayan Kırım Tatarı azınlığıdır. Yapılan nüfus sayımına göre 2001 yılında ülkede 1803 Kırım Tatarı yaşamaktaydı...

Bulgaristan`daki Kırım Tatarları, Aydınbey, Hacıoğlu Pazarcık, Kemallar, Kırım, Razgrad, Taslak, Kasımköy, Samuilovo
Kırım Tatar Diasporası
6 yıl önce

Kırım Tatar Diasporası 1783'te Rus İmparatorluğu'nun Kırım'ı ilhak etmesine dayanır. 1783'ten 1917'e kadar dalgalar halinde bir dizi göç için için zorlandılar...