Türkçe Bilgi: Kurtubi

Kurtubi Endülüs’te yetişen Ünlü tefsir alimlerinin büyüklerinden. İsmi, Ebu Abdullah Muhammed bin Ahmed’dir. Künyesi Ebu Abdullah olup, Kurtubi diye bilinir. Doğum tarihi kesin bilinmemektedir. Maliki mezhebi alimlerinden olan Kurtubi, Mısır’da, Münyet-i Beni-Hasib’de ikamet etti ve 1272 (H.671) tarihinde aynı yerde vefat etti.

Kurtubi; İbn-i Revvac, İbn-i Cümmeyzi, Ebu Abbas Ahmed bin Ömer Kurtubi, Ebu Ali Hüseyin bin Muhammed bin Muhammed Bekri ve başkalarının derslerini dinledi. Oğlu Şihabüddin Ahmed ondan rivayette bulundu.

Kurtubi, salih bir zattı. İlmiyle amel eden bir alimdi. Zühdü çok olup, dünyaya düşkün değildi. Kendisini ilgilendiren, ahirette saadetine vesile olacak işlerle uğraşırdı. Haram ve haram olması muhtemel, şüpheli şeylerden sakınıp, mübahları lazım olduğu kadar kullanırdı. Vaktinin büyük bir kısmını ibadet ve kitap yazmakla geçirirdi.

Kurtubi; tefsir, hadis ve dört mezhebin inceliklerinde çok derin bir alimdi. Tefsirinde rivayet cihetine önem vermiş, dirayet bakımından da muvaffakiyet göstermiştir. Bu tefsirinin mukaddimesinde Kur’an-ı kerimin faziletlerine, kıraatlerine, tefsirine, i’cazına, derlenip toplanmasına ve başka hususlara dair bilgi vermiş, müfessirlerin derecelerini bildirmiştir.

Kurtubi, El-Camiu li Ahkam’il-Kur’an adlı tefsirinde, tefsir ilmindeki yüksek derecesini göstermiştir. Tefsirinde, tefsirle ilgili nükteleri, lügatleri, i’rab ve kıraatleri bildirmiştir. Akideleri bozuk olan, bid’at sahiplerine ve doğru yoldan sapanlara gereken cevapları vermiştir. Hükümlerle alakalı pekçok hadis-i şerifi, ayet-i kerimelerin nüzul (inme) sebeplerini ve manalarını, manaları ile ilgili olarak Eshab-ı kiram, Tabiin ve Tebe-i tabiinden ve sonra gelen Ehl-i sünnet alimlerinin açıklamalarını bildirmiştir. Hadis-i şerifleri ve diğer rivayetleri bildiren kimseleri de açıklamıştır. Müfessirlerin tefsirlerinde bildirdikleri kıssalardan, tarihçilerin verdikleri haberlerden sadece lazım ve mes’eleyi açıklığa kavuşturmak için zikredilmesi zaruri olanları almıştır.

Kurtubi hazretleri bu kitabında, Selef-i salihinden, tefsir ve hükümlerle ilgili nakiller yapmıştır. Naklettiği her sözün sahibini de bildirmiştir. Özellikle bu rivayetleri ahkam ile ilgili kitap yazanlardan ve müfessirlerden nakil ile yapmıştır. İbn-i Cerir Taberi, İbn-i Atıyye, İbn-i Arabi, Kiya el-Herasi ve Ebu Bekr el-Cessas bunlardandır.

Kurtubi tefsirinde, uzaktan ve yakından ayet-i kerime ile alakası olan ihtilaflı meseleleri delilleriyle birlikte ortaya koymaya çalışmıştır.

Kısaca söylemek gerekirse, Kurtubi, tefsir ve onunla alakalı ilimlerde yükselmiş bir alimdir. O, sözlerinde, tenkidlerinde ve ilmi münazaralarında insaf ve adalet sınırının dışına çıkmamıştır.

Eserleri:

1) El-Camiu li Ahkam-il-Kur’an-il-Kerim, 2) Şerhü Esma-il-Hüsna, 3) Kitab-üt-Tezkar fi Efdal-il-Ezkar, 4) Kitab-üt-Tezkire bi Umur-il-Ahireti: Kurtubi’nin bu eserini İmam-ı Şa’rani (r.aleyh) kısaltmıştır. 5) Kitabü Şerh-it-Tekassi, 6) Kitabü Kam-il-Hırs biz-Zühdi vel-Kanaati, 7) Et-Takrib li Kitab-it-Temhid, belli başlı eserlerindendir.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Kurtubi

İlgili konular

Kamer suresi

Haşr Suresi

Zülkifl

Sünni kitaplar listesi

Tefsir

Samson

Namaz

İslam