Kuduz hayvanın ısırması ve salyasının insan vücudundaki herhangi bir sıyrıktan girip, kana karışması sonucu ortaya çıkan bulaşıcı ve öldürücü bir hastalıktır. Tıp dilinde rabies veya hydrophobia denir.
Kuduz virüsü, vücuda girdikten sonra sinir sistemine yerleşerek, beyne kadar gelir ve orada iltihap yapar. Bu iltihaplanma, ısırıldıktan sonra geçen 7 ila 60 gün arasında meydana gelir. Bu nedenle kuduz aşısının bu süre içinde yapılması gerekir. Kuduz belirtileri ortaya çıktıktan sonra yapılacak kuduz aşısı ile kuduz serumunun kıymeti yoktur.
Kuduz hastalığının başlangıcında, yorgunluk, durgunluk, sinir bozukluğu, baş ağrısı ve kalpte sıkışma görülür. Hasta yerinde duramayacak kadar sıkıntılıdır. Bir süre sonra boğaz ve solunum yollarındaki kramplar başlar. Bu dönemde sudan da korkmaya başlar.
Kuduz şüphesi olan bir hayvan ısırdıktan sonra ısırılan yerden bol kan akıtılır. Sonra oksijenli suyla yıkanıp, tentürdiyot sürülür. Bu işlem sık sık tekrarlanır.
Kuduz, beyni etkileyen virüsler tarafından oluşturulan bir hastalıktır. İnsanlara hastalığa yakalanan hayvanların salyası ile geçer. Köpekler, kediler, tilkiler ve yarasalar hastalığa yakalanabilirler ve insanlara bulaştırabilirler. Virüsün, ısırılmadan hemen sonra gelişen kuluçka devri ortalama 3-7 hafta, bazen de 10 gün ile 2 yıl arasında değişir.
Belirtiler:
* Ağrı ve hayvanın ısırdığı yerde renk değişimi
* Deri duyarlılığı
* Ağızdan fazla salya akması
* Sakin durumda iken öfkelenme
* Ölümlere sebep olan konvülsiyonlar (istem dışı kasılmalar) ve felçler
Teşhis:
Kuduz hayvanın ısırdığı bölgede ağrı ve gıdıklanma, kaşınma hissi meydana gelir. Kişi sıcaklık değişikliklerine, hava akımlarına hassastır. Bir sıvı içerken yutamama nedeniyle boğulma olayına maruz kalır. Kişide huzursuzluk, adale spazmları ve yoğun salya mevcuttur. Sonunda konvülsiyonlar (istem dışı kasılmalar) ve felçler ortaya çıkar.
Kuduz ne kadar ciddidir?
Eğer kedi veya bir çiftlik hayvanı tarafından ısırıldıysanız, hayvanın 1 hafta ile 10 gün arası gözetim altında tutulması gerekir. Eğer hayvan bu sürede ölürse, beynini test edip kuduz virüsü bulunup bulunmadığını araştırmak gerekir. Hayvanın ve yaranın durumuna göre, aşıya gerek olup olmadığına karar verilmelidir.
Aşılama, vücuda giren virüslerin hastalık belirtileri çıkarmasına fırsat kalmadan vücutta bağışıklık oluşturması esasına dayanır. Bu nedenle ısırıldıktan hemen sonra bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Bir insanda kuduz belirtileri ortaya çıktan sonra tedavi mümkün değildir.