düzenle|Temmuz 2007
Boyalı Köyü, Sarayönü, Konya ilçesine bağlı bir köydür.
Konya il merkezinin kuzey batı istikametinde ve 73 km. mesafede, Sarayönü ilçe merkezinin Kuzeyinde 23 km. uzaklıkta kurulu bulunan Zengen, 400 yılı bulan tarihi geçmişiyle bir Türkmen Köyü`dür. Doğusunda Dedeler Kasabası, Kuzeyinde Çeşmeli Sebil Kasabası, Batıda Gözlü Tarım İşletmesi Müdürlüğü, Güneydoğusunda Başhü .......yük Kasabası, Güneyde Karatepe Köyü ve SARAYÖNÜ ilçe merkezi bulunmaktadır.
Anadolu`nun Türkleşmesinde önemli rol alan Türkmenlerin 12. Yy` da Sarayönü ve civarında geldikleri bilinmektedir.
Zengen Köyü Türkmen Aşiretlerinin Kayı boyundan sonra en büyük aşiretlerinden olan BEYDİLİ aşiretinin değişik oymaklarını bir araya getirdiği bir köy olup bugün sürekli göç vermesine rağmen halen 180 hanedir. Köyden kente göç edenlerin tamamına yakınının köyle diyaloğu kesilmemiştir.
Kuruluşundan 1960`lı yıllara kadar Zengen ismini taşıyan köy, 1960` lı yıllarda Ereğli ilçesine bağlı, Zengen kasabısıyla karıştırılmaması düşüncesiyle adı ÖZKENT olarak değiştirilmiştir.
a)Komşuları:Doğusunda Kadıoğlu Beldesi, batısında Örnekköy ve Sarıkaya Köyü güneyinde Karabıyık Köyü,kuzeyinde Sülüklü beldesi ve Zaferiye Köyü bulunmaktadır.
b)Köyün yüzölçümü: Tahminen 80.000 dekardır.
c)Yeryüzü şekilleri :Köy engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Yer yer küçük tepecikler ve yükseltilere rastlanmaktadır. Batı ve doğu yönünde bulunan araziler genellikle düzdür. Köy kuzeyden güneye doğru uzanan bir yamaç üzerinde kurulmuştur. Boyalı İç Anadolu Bölgesinin Cihanbeyli yaylası üzerinde bulunmaktadır.
d)İklimi: Köyde karakteristik karasal iklim hüküm sürmektedir. Ekim Kasım ve Nisan Mayıs aylarında bolca yağmur yağmaktadır. Eylül sonlarından itibaren yoğun sisli günler başlar. Ocak ortalarına kadar devam eder. Kışları kar yağışlı ve kuru ayazdır. Kışları sıcaklık -15,-20 ° C ye kadar düşer. Karın erimesiyle birlikte bahar ortasına kadar aşırı çamurlaşma görülür.
e)Toprak ve Ekime elverişliliği:Boyalının tarım toprakları her yıl kullanılmaya müsait değildir. Toprak demir bakımından fakirdir. Tarlalar bir yıl ekilir,bir yıl nadasa bırakılır. Kuzey bölgesindeki tarlalar taşlıktır.
f)Akarsuları ve Durgun Suları:Köy sınırları içerisinde iki köy çeşmesi dışında, köyün güneydoğu çıkışında “Dere” adı verilen mevkide de bir kaynak su bulunmaktadır. Fakat Toprak yapısı çok geçirgen olduğu için bu su bir miktar yok aldıktan sonra kaybolur. Köyde durgun su bulunmamaktadır. Köyün yer altı su kaynakları yetersizdir. D.S.İ` nin yapmış olduğu muhtelif araştırmalarda yeterli su bulunamamıştır.
g) Mesire yerleri ve Tabii Güzellikleri:Boyalı ve bu havalideki bütün köylerin ortak mesire yeri karabıyık sınırları içinde kalan a€˜Kayalı Boyalı` adı verilen dar ve küçük bir vadidir. Burası küçük bir derenin bulunduğu yamaçlarda da karaağaç,meşe dağ eriği gibi ağaçların bulunduğu ,bahçelik bir yerdir. Bunun dışında yağmur duasına çıkılan Boyalı`nın en yüksek mevkii olan”Ziyaret” adlı bir bir mevkii vardır.
TARİHÇESİ
a)Adını nereden almaktadır?
Önceden Hazırlı beldesinin yaylası olarak kulanılan yerleşim yerinin eski adı “Bahar Yaylası”olarak bilinmektedir. Bir rivayete göre köyün adı ,Bu iki kelimenin geçirdiği söyleyiş değişikleri sonunda “ Boyalı” adını vermişlerdir.
b)İlk yerleşenler ve yerleşme maksadı :
Doğudan gelerek Hazırlı kasabasına yerleşenleşenlerden bir kısmı yayla olarak kulanılan Boyalı`ya daimi meskenler kurarak Boyalı`ya yerleşmişlerdır. Köyün komşuları olan Zaferiye ve
Kadıoğlu a€˜da Hazırlı`dan gelmedir. Köy ilerleyen yıllarda doğudan da göç almıştır.
Köy kesin olmamakla beraber 105-106 yıl kadar önce kurulmuştur. İlk yerleşim beş hanedir. Hayvancılık için bu bölgeye yerleşmişlerdir. Köy önce Cihanbeyli ilçesine daha sonra Yunak ilçesine bağlanmıştır. Köyün üzerinde yerleştiği yerde eskiden kalma örenler ve mezarlıklar bulunmaktadır. Batı mahalle tabir edilen mevkide çeşmenin üzerinde Latince kabartma yazılı bir taş bulunmaktadır.
YAŞAYIŞ
a)Ev Yapıları ve iç tezyinatı :
Evler çoğunlukla tek katlı ve kerpiç olup toprak damlıdır. Damlara “çorak” adı verilen kıl yayılarak sudan korunur. Köyde birkaç tane de ev iki katlıdır. Evlerin temelleri taş, duvarlar kerpiç
Son zamanlarda briket ya da tuğla ,üzerleri direk ve hasır kamışla örtülü ve üzerinde toprak bulunmaktadır. Evlerin akmaması için de toprağın üzerine “ Çorak” adı verilen beyaz renkte bir kıl atılmakta .Evler üç ve altı odalıdır . Odalar da birer pencere bulunmaktadır. Köyde yeni yapılan evler betonarmedir .Hatta mineral sıvı da kullanılmaktadır. Tuvaletler evden ayrı ve oldukça uzakta yapılmıştır. Mutfak bölümüde evin dışında yapılmıştır. Evin bölümlerinin böyle darma dağınık olmasının sebebi olarak kokudan korumadan ziyade daha geniş ev arsası tutabilmekdir.
b)Aile Tipi ve Aile Nüfus sayımı Ortalaması:
Köydeki hane sayısı 240`tır. Her evde ortalama 5-10 arasında nüfus bulunur. Evlenen kızlar ve erkek çocuklar babalarından ayrıldığı , erkek çocukların bir zaman babaları ile birlikte kaldıkları da görülmektedir. Çekirdek aile tipinin farklı bir formuna rastlanır. Şöyle ki ,evin en küçük erkek çocuğu babanın yanında baba ölene kadar kalır.
c) Aile yapısı:
Yeni evlenenler önce dini nikahla evlenir. Sonra resmi nikahla evlenir. Bir kısım aileler ise çocuklarının nüfus cüzdanı lazım olduğu zaman resmi nikahlarını yaptırırlar. Ailede ,aile reisinin sözü geçer. Kadınlar eşlerine bağlıdır. Eşler arasında boşanma yok denecek kadar azdır. Genç yaşta eşi ölen kadın ,çocuğu varsa çocuklarının başında durur,ikinci evlilik yapmaz. Erkek çocuklara daha çok önem verirler. Hatta kız çocuğu olup da erkek çocuğu olmayanlar da ikinci bir evlilik yapabilmektedir. İkinci evlilik genellikle bu nedenle yapılır. Böyle ikinci evlilik yapanlar 10 kişi kadardır.
Avrupa`da işci olabilmek için eşinden anlaşmalı olarak boşananlar da bulunmaktadır.
Son yıllarda daralan geçim kaynakları sebebiyle ailelerdeki çocuk sayılarında azalmalar görülmektedir Köylünün “Memur işi “ adını verdiği üç çocuğu geçmeyen ailelerde artış vardır.
c) Komşuluk Münasebetleri
Köy halkının komşuluk münasebetleri yoğundur. Birbirlerinin yardımlarına koşarlar. Kız verme kız alma ya da herhangi bir taşıt alınması söz konusu olduğunda hayırlı olsun ziyaretleri yapılır. Cenaze çıkan ev günlerce dolar boşalır. Hastalık ve hac ziyaretlerine bütün köylü iştirak etmeye özen gösterir. Özellikle birbirlerine akraba komşular arasındaki gidip gelmeler ve birbirlerine tutkunluk vardır.
Kan davalı aileler birbirlerinin bulundukları yerler de bile bulunmak istemezler. Evlerini bile köyün dış semtlerine taşıyanlar olmuştur.
d)Nüfusu: 2000 nüfus sayımına göre köyün nüfusu 554 a€˜dür. Bunun 312`si kadın 242`si erkektir. Evlerde en az 3 en çok 10 çocuk bulunmaktadır.1980`den sonra köyden kente göç yaşanmış ve köy büyük oranda boşalmıştır. Köyden geçim sıkıntısından olduğu kadar ,hali vakti yerinde olanlar da şehre göçmektedir. Konya`da oturan ve durumu iyi olanlar ticaret ve nakliyecilikle uğraşmaktadırlar. İş amacıyla Avrupa`ya gidenlerin dışındakiler daha çok Denizli`ye göçmektedir. Son beş yıldan bu yana köye geri dönenler ve köyden şehre göçmeler devam edegelmektedir.1999`daki ekonomik krizin işsiz bıraktığı aileler ve gençler köye dönmüşler ve köyün nüfusu bu münasebetle arızi bir artış göstermiştir. Köyün ihtiyarları kışı Konya`daki dairelerinde geçirirler. Köy şu anda 60 hane civarındadır.
e)Gelenek ve Görenekler:
Köy halkı doğu illerinden geldiğinden kültür eski gelenek göreneklere şekillenmektedir. Kadınlar yabancı erkeklerin yanında oturmazlar,yabancıların bulunduğu yere
gitmezler. Misafirlere ikram edilecek çay ve yiyecekleri kadınlar hazırlar. Misafir odasının kapısına kadar getirir , kapıyı vurur,böylece eşine haber verir,içeriye görünmezler. İçecek ve yiyecekleri eşi içeriye alır. Kendi aralarında kürtce konuşurlar. Misafirperverdirler. Odaya giren yabancı büyüklere saygı gösterirler. Ayağa kalkarlar. Odanın baş köşesinde yer verirler. Kürt olmayan köylerden kız almazlar. Kadınlar şalvar giyerler ,başları örtülüdür. Kızlar4 nişanlanıncaya kadar başlarını örtmezler,Nişanlanmalar görücü usulü ile yapılır. Oğlan tarafı uygun gördüğü kızın ailesine giderek ister. Kız ailesi müspet cevap verirse ,oğlan tarafını akşam yemeğine davet eder. Oğlan tarafı yakın akrabaları ile gider. Bir iki gün sonra oğlan tarafı kız tarafını yemeğe davet eder. Bu işlere söz kesme derler. Başlık parası 15 yıl öncesinde kalmıştır. Nişan söz kesiminden bir müddet sonra yapılır. Nişanda kız tarafı oğlan tarafına yiyecek hazırlar. Davetlilerle beraber yemek yenir. Davetliler ayrıca çerez adı verilen lokum,fındık,fıstık,şeker karışımı ikram edilir. Kız ve oğlan yüzükleri takılır. Kızlar kendi aralarında eğlenirler,nişan merasimi böylece biter. Ayrıca takılar takılır,şerbet içilir. Bazende bu şekilde tören yapılmaz. Söz kesilince yüzük takılır nişanlanmış olur. Eskiden kızlar ilkokulu bitirir bitirmez nişanlanırken son yıllarda evlenme yaşı yukarıya doğru çıkmıştır.
Düğün:
Eskiden olduğu gibi 15 yaşından itibaren erkeklerde görülen evlenme ortadan kalkmıştır .Şimdilerde askerliğini yapmış olanlar evlendirilmektedir. Düğün başlayacağı hafta başında köy halkına davetiye gönderilir. Düğünler Perşembe günü başlar Pazar günü biter. Perşembe günü oğlan evine bayrak dikilir. Düğünler davul zurna eşliğinde yapılır. Genellikle akşamları gençler toplanır. Oğlan evinin önünde halay çekerler. Yaşlılar odada oturur. Kendi aralarında oyunlar çıkarır, eğlenirler. Odadakilere çay ikram edilir . Halk hayırlı olsun demeye gelir; gelenlere şeker ikram edilir. Cumartesi akşamı oğlan evinin kadınları toplanır. Kız evine kına yakmaya giderler. Pazar günü düğüne gelenlere yemek verilir. Pazar günü öğleye doğru oğlan araçlara binilerek kız evine gidilir. Kızın çeyizleri senet karşılığı yazılarak oğlan evine gider. Yol üzerinden bir mezarlığın etrafında dolaşarak ahiret fikri ve evliliğin mezara kadar olacağı fikri uyandırılır. Damat adayı kız evine gelin almaya gitmez.
Gelin oğlan evine indirildikten sonra ,düğün merasimi biter. Bayraklar evin çatısından indirilir. Davetliler hediyelerini önceden oğlan evine verir .Para takacaksa kapalı bir zarfa koyarak verir.
Davetler :
Köylüden biri herhangi bir taşıt aldığı zaman ,ya da başına bir musibet geldiği zaman köylüden yakınlarını,komşuları ve imamlarla öğretmenleri iftara çağırır.
Taziyeler :Köylüden biri vefat edince eğer başka ölen olmazsa kırk gün boyunca ziyarete gidilir .Gelenlere çay ikram edilir. Uzaktan gelenlere yemek verilir. 40.gününde yemek verilir . Gelenler Kur`an okumayı bilirlerse önce oturur okurlar sonra ayağa kalkıp baş sağlığı dilerler. Bilmiyorlarsa hiç oturmadan baş sağlığı dileyip otururlar.
Perşembelik:
Perşembe akşamları,yoksulara ve yabancılara ekmek,peynir,zeytin yoğurt gibi yiyecekler verilir. Buna perşembelik denir.
a€¢ Cuma günleri öğleye kadar çalışmazlar.
a€¢ Salı günü uzun yolculuğa çıkmazlar.
f)Giyimleri:
Geleneksel bir giyim anlayışı yoktur. Kadınlar şalvar giyerler. Başlarını örterler. Kızlar evleninceye kadar başlarını örtmezler. Erkekler ceket ,pantolon ve kasket kullanırlar İhtiyarlar köstekli saat kullanır. Yelek giyme adeti vardır.
g)Okulla olan münasebetleri:
Herhangi bir resmi işleri olmadıktan sonra okula pek uğramazlar. Okulda yapılan voleybol maçını izlemeye ve oynamaya gelenler olur. Okula yardımcı olmasalar da okulla günlük hayatlarında Okul köyde ilk olarak 1952 yılında kurulmuştur. İlerleyen yılarda iki derslik ilave edilmiş (1970`lerde)tir. 1994 yılında köye pilot ilköğretim sıfatıyla ikinci kademe binası yapılmıştır.
h)Yönetim Durumu:
Köy muhtarlıkla yönetilmektedir. Muhtar ve köylülerin işbirliği ile köyün yolu,içme suyu yapılmış,elektrik getirilmiş. Yine köy halkının katkılarıyla okulun bahçe duvarı yapılmıştır. Köy halkı tarafından köye iki tane cami yaptırılmıştır. Köyün sorunları köy muhtarı , imamlar ve öğretmenlerin işbirliği ile çözülmeye çalışılmaktadır.
i)Sağlık Durumu :
Zamanında veremden ölüm vakaları olmuş. Şimdi öyle bir durum yok .Kış hastalıklarına rastlanır. Köyün sağlık ocağı olmasına rağmen şu anda ebe hemşire yoktur. Sağlık Ocağı hemşireler tarafından lojman olarak kullanılmaktadır. Doğumlar köyde yaptırılmaktadır. Acil vakalar şehre götürülmektedir. Yıllık ölüm sayısı 6-7 civarındadır. Köyün sağlık ocağında daha önce ebe bulunmuştur.
i)Ulaşım durumu :Köy yolu stabilizedir. Sarayönü` ne uzaklığı 73 kilometredir. Konya`ya uzaklığı 127 kilometredir. Köy otobüsü Pazartesi ,Çarşamba ve Cuma günlerin sefer yapılmaktadır. Halkın kalabalıklaştığı ekiş ,nadas, holder ve şeker gübresi atımında sefer sayısı artarken 1999`dan beri Kuyulu Sebil köyünün otobüs olarak yeni köyün yolcularını alması sebebiyle otobüs seferleri artık haftada üç günü geçmemektedir. Otobüs sabah ezanı ile birlikte köyün içinden yolcularını toplayarak Sarayönü` ne uğrayıp Konya a€˜ya gider. Konya`dan köye 12:00 ile 13:00 arası hareket eder. Bunun dışında ulaşım özel araçlarla sağlanır. Köy Kadıoğlu, Zaferiye ve Sülüklü a€˜ye 10`ar km.dir. Örnek köye 7 km, Karabıyık köyüne 5 km.dir. Köyler arsında ulaşım yine özel araçlarla sağlanır.
j)Haberleşme Durumu:
Köyde telefon santrali ve p.t.t lojmanı bulunmaktadır. Hemen Hemen her evde telefon bulunmaktadır. Yolun açık olduğu zamanlar haftada bir Perşembe günü postacı gelmektedir. Gazete bulunmaktadır. Fakat otobüs sipariş verildiği zaman getirilmektedir. Radyo ve televizyon yayınları takip edilebilmektedir. Halkın % 85 inin televizyonu vardır. Birkaç istisnanın dışında her evde çanak anten vardır. Halkı ilgilendiren ilanlar cami hapörlerinden yapılmaktadır.
k) Aydınlanma :Aydınlanma elektrikle yapılmaktadır. Elektrik kesildiği zaman , aydınlanma
Gaz lambası ve mum ile yapmaktadır.
l)Yakacak Durumu :
Yakacak olarak odun kömür, tezek ,kerme,saman ve tahıl sapı kullanılmaktadır. Sobalar tuğlalı ve kovalıdır. Elektrik sobalarından da yararlanılır.
m) Dini durum :Köyde köylüler tarafından yaptırılan iki tane cami vardır. Her caminin imamı kadroludur. Köy halkı dinine bağlıdır. Cuma namazına halkın tamamı katılır.
n)Beslenme Durumu :
Besin maddeleri olarak köyde süt , yoğurt, peynir,çökelek ,yağ,mercimek ve yumurtadır. Bunun dışındaki besin maddeleri satın alınır. Yemek pişirmek için tüp gaz kullalınılır. Elektrik ocağından da yararlanılır. Yemekler yerde ve kapda yenir .Öğle yemeğinin terk edildiği gözlenmektedir. Bu yüzden öğrencilerin beslenme sorunları olabilmektedir.
o)Temizlik
Evler yılda bir iki defa badana yapılır. Lağım ve kanalizyon yoktur. Genel olarak haftada bir defa banyo yapılır. Bir çok evde banyo yoktur. Banyo için büyük leğenler kullanılır.
p)Köye getirilmiş Devlet Hizmetleri ve Halkın bundan Yararlanmaları :
Köye okul 1952 yılında yapılmıştır.1970`li yıllarda iki derslik ilave edilmiş.1994`de ikinci kademe binası yapılmıştır.
Yol stabilize olarak 1973 yılında açılmıştır. Yol halen stabilizedir. Karlı ve yağmurlu havalarda ulaşım aksamaktadır.
Elektrik köye 1975 yılında getirilmiştir.
İçme suyu şebekesi 1982 yılında döşenmiş ve her eve içme suyu götürülmüştür. Ayrıca hemen her evin bir su kuyusu vardır. Köyde iki tanede çeşme vardır.1998 yılında içme suyu içme suyu ulaşmayan yerler ilave şebeke ve su deposu yapılmıştır.
Sağlık ocağı 1980 a€˜li yıllarda yapılmış,ebe gelmiştir.Şu anda ebe yoktur.
P.T.T. binası ve lojmanı bulunmaktadır. Oda 1980`li yıllarda yapılmıştır.
EKONOMİK DURUM
A)Geçim kaynakları ve Ürünler :
Tarım
Köy halkı tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlamaktadır. Buğday ,arpa,yulaf,yeşil mercimek ve nohut ekilmektedir. Köyün ekilen arazisi 57.000 dekardır.20.000 dekarda mera vardır.1966 yılında köylüye toprak komisyonundan sonra hane sahibi olanların toprakları yoktur. Akarsu olmadığı için meyve sebzecilik yapılmamaktadır.
Hayvancılık :
Her hane halkının en az bir ineği vardır. Yine her hane tarafından 50-250 arasında değişen oranlarda koyun yetiştiriciliği yapılmaktadır. Dana yetiştiren aileler de bulunmaktadır.
Hayvancılık ilkel ahırlarda yapılmakta olup modern besicilik yoktur.
B)Diğer geçim kaynakları.
Tarım ve hayvancılığın dışında nakliyecilikle uğraşanlarda vardır.
c)Geçim Durumu ve Ailelerin Yıllık gelir Ortalaması:
Çok ciddi anlamda geçim sıkıntısı çeken hane yoktur. En düşük geliri olan 1.200 milyon Tl. civarında gelir sahibidir.(2000)
D)Eline ihtiyaç üzerinde gelir geçmesi durumunda Konya`dan daire alma ya da kamyon satın alma biçiminde yatırım araçları kullanılmaktadır. Parayı besiciliğe bağlayanlarda vardır.
EÄİTİM - ÖÄRETİM DURUMU
Okuma yazma bilenler %80, bilmeyenler %20 civarındadır.
1981-1982 eğitim ve öğretim yılında Atatürk`ün 100. Doğum yılı nedeniyle okulda
okuma-yazma kursu açılmış olup 106 kadın 18 erkeğe okuma -yazma belgesi verilmiştir.40-50 kişi ilkokulu dışardan bitirilmiştir. Köydeki ilköğretim okulu 1997 tarihinden itibaren mezun vermeye başlamıştır.8 yıllık zorunlu eğitime köylünün yarısı itibar etmemiş gözükmektedir. Yüksek eğitimi yaklaşık 10 kişi bitirmiştir.
SOSYAL DURUM VE DİÄER GÖZLEMLER
Köylü gitgide şehirli bir tarzda yaşama yönelmektedir. Evlenme yaşı yukarı çıkmıştır. Nüfus artış hızı durmuştur. Bunda küçülen tarım arazileri ve baş gösteren işsizlik sorunları etkili olmuştur. Köyde işsiz genç nüfusta büyük bir artış vardır. Konya`da kunduracılık sektöründe çalışan gençlerin büyük bir kısmı köye göçmüştür. Köyden kente kentten köye göç hala devam etmektedir.1997 yılına göre şimdi köydeki hane sayısında yaklaşık 10 hanelik bir artış gözlenmektedir.
Köylüler boş zamanları kahvede oturarak ya da avcılık yaparak geçirirler. Tarlada kadınlar çalışmazlar. Başkasının işinde çalışmayı ayıp sayarlar. Ameleciliği kesinlikle yapmazlar.
Köylünün ekonomik durumunu temelinden sarsan “Harmana” alış-veriş işi insanları devamlı olarak borçlu durumda yaşar hale getirmiştir.
Son yıllarda toprak damlı, evler çatılan makta evlerin pencereleri kapıları demir kapakla kapatılıp boyanarak badanalanarak ya da çeşitli sıvalarla sıvanarak bakımlı bakımlı ve gösterişli hale getirilmektedir.
Köydeki ağaç sevgisi giderek artmaktadır.
