Kirklar

Kısaca: Kırklar, Türk halk inancında Kırk Evliya. Kırkavlan da denilir. Bilinmeyen biryerlerde yaşayan kırk kutlu kişidir. ...devamı ☟

Kırklar, Türk halk inancında Kırk Evliya. Kırkavlan da denilir. Bilinmeyen biryerlerde yaşayan kırk kutlu kişidir.

Özellikleri

Derviş motifiyle yakından bağlantılıdır. Kimi görüşlere göre her çağda kimliği bilinmeyen (bazen bunu kendileri bile bilmeyen) kırk kutlu kişi vardır. Ve kötülüklerle dolu Dünya onların yüzü hürmetine ayakta durur. Hıristiyan Türklerde 40 Aziz kavramı vardır. Onlar için 40 mum yakılır. Kırklara karışan erenler veya yiğitler de bir daha görünmezler. Örneğin Yaşar Kemal’in İnce Memed adlı kahramanı için dört kitabın sonunda da şu cümle yer alır. "İnce Memed'den bir daha haber alınamadı. İmi timi bellisiz oldu.”

Çiltenler

yılda bir kez toplanıp yeryüzünde olup bitenleri görüşürler, değerlendirirler. Hastaların şifa için gittiği “Çilten Ocağı” Asyada farklı yörelerde mevcuttur. Kırk Çilten veya Kırk Eren adıyla da anılırlar. Kışın ardından baharda yeniden dirilmeye hazırlık süreci olarak kışın doğadaki üç kez ölüp dirilmeyi ifade eden ve ilki kırk gün süren üç dönemin adı Çille şeklinde geçer. Büyük Çille 40, Küçük Çille 20, Boz Çille ise Nevruz’a kadar gider. Nevruzda nihai diriliş gerçekleşir. Şiltenler dağlarda yaşar ve canlıları da korurlar. Ava çıkmadan kendilerine dua edilerek yardım istenir. Yine bu kavramla bağlantılı olan ve Kazaklarda Temmuz ayını ifade eden Şilde isminin nereden geldiği hususunda iki farklı görüş bulunmaktadır. Bunlardan ilki eski Türkçedeki ‘‘Şolde’’ (Susamak, Çölde Kalmak) kelimesinden geldiği yönündedir. İkinci görüş ise, bu ayın isminin Farsça ‘‘çilla’’ (kırk) kelimesinden geldiği hakkındadır. Kırklı sözcüğü, kırk ünlü ata ruhunun koruyuculuğu altında olan kişi demektir. Tasavvufta, Kırklar'ın elinden bade alınıp içilir. Kırk Sayısı Kırk - Türk, Altay, Orta Asya ve Ortadoğu mitolojilerinde ve halk kültüründe ayrıca İslam inancında Kutsal Sayıdır. Gırk, Kırh, Kırn olarak da söylenir. İslam’ın etkisiyle önemi artmıştır. Kırk eren tarafından veya kırk şaman tarafından korunan kutlu kişilere Kırklı adı verilir. Burla Hatun’un savaşçı Kırk Kız yardımcısı vardır. Yeni doğum yapmış bir kadının yanına bir iki kişi hariç kırk gün boyunca kimse girip çıkmaz. Bu durumun sağlık gerekçeleriyle bir bağlantısı olduğu açıktır. Ayrıca bu süre çocuğun kırkının çıkması anlamına da gelir ki, bu anlayışa bağlı gelenekler vardır; dua okunması, yemek verilmesi vs. gibi. Ölünün kırkının çıkması da yine benzer biçimde dualarla ve helva yapılarak gerçekleştirilir. Bu anlayışın temelinde ruhun yaşadığı evi kırk gün sonra terk ettiği inancı vardır. Kırgız bayrağında Güneşin etrafında kırk Kırgız boyunu simgeleyen kırk ışın vardır. Dede Korkut Hikayeleri, Manas Destanı, Kırgız Türeyiş Efsanesi’nde Kırk Kız vardır. Oğuz Han’ın verdiği şölenlerde diktirdiği sırıkların boyu kırk kulaç uzunluğundadır. Hikaye ve masallarda “kırk gün, kırk gece” düğünler yapılır. Cezalandırılanlar için “Kırk katır veya kırk satır” şeklinde bir uygulamadan bahsedilir. Ejderhalar kırk gün veya kırk yıl uyurlar. Ejderhadan kırk kıl koparılır ve ateşte yakılır, ejderha ancak o zaman ölür. İslamiyet'te ise ölümün ardından kırk gün sonra mevlit ve Kuran okunur. Musa Peygamber, Tanrı’nın buyruklarını Turdağı'nda kırk gün kırk gecede almıştır. Kırk erenlerin sonsuza kadar yaşayacağına inanılır. Göze görünmezler, Tanrı tarafından seçilmişlerdir. Bektaşilerde dört kapı kırk makam anlayışı yer alır. Kırk sayısının Çuvaşçadaki söyleyiş biçimi olan Hereh’in kurban anlamıyla bağlılığı dikkat çekicidir. Çiltenler Şamanist görüşlerle bağlantılı olarak, genellikle orta Asya ve Kazakistan bölgesinde yayılan ve kutsal sayılan bir kavramdır. Şiltenler de denir. Kutlu kırk evliyayı tanımlamakta kullanılır. Bahçesaray'da, "Kırk Azizler" adında ünlü bir mezarlık vardır. Adam Oleari'ye göre Derbent'te, savaş zamanı şehit düşenlerin mezarları başında kocaman baş taşları vardır. Türkler ve Tatarlar ibadet için her gün buraya gelirlerdi. "

Çiltenler

" dünyayı idare edenler yani dünyanın sahipleri olarak kabul edilir, bütün insanlara koruyuculuk yapıp dertlerden ve belalardan korurlar ve mutluluk getirirler. "Çiltanlar" derviş motifleriyle de bağlantılıdırlar. Bir çocuk veya hamile kadın hastalandığında hastanın yakınları kalenderhaneye (ocağa, tekkeye) gidip, "Çiltanlar"ın hatırına kırk mum yakarlardı. Snesaryev'in verdiği bilgiye göre, Harezm'deki kalenderhanede, "Çiltanlar Ocağı" denilen büyük bir ocak vardır. Etimoloji *Kırk: (Kır/Qır) kökünden türemiştir. Çokluk ifade eder. Kırkmak fiili ile aynı köke sahiptir. *Çilten: (Şil/Çil) kökünden türemiştir. Çilemek, yağmur yğması, sepelemesi demektir. Çileğ de serpinti anlamına gelir. Farsça kırk anlamına gelen Çille ile de alakalıdır. * Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt PDF Dipnotlar Ayrıca bakınız * Kırklar Cemi * Kayberen Dış bağlantılar * Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca (Çiltanlar) * Kırklar Mağarası - Gümüşhane *

Kırk Sayısı

ve Halk Edebiyatı, Ahmet Özgür Güvenç
* Kırklar * Orta Asya'dan Anadoluya Türk Sanatı, Şamanist Türk Mitoloji, Muharrem Kaya * Türk Mitolojisi Sözlüğü, Pınar Karaca (Kırk Erenler) * Türk Mitolojisinde Önemli Sayılar, Süheyla Sarıtaş * Türk Mitolojisi ve Unsurları

Kaynaklar

Vikipedi

KIRKLAR

Kırk kişilik evliya topluluğu.

Afyonlu - 5 yıl önce

Güzel yazı emeği geçenin ellerine sağlık.


Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Kırklar, Horasan
6 yıl önce

Kırklar, Erzurum ilinin Horasan ilçesine bağlı bir mahalledir. Mahallenin eski adı "Cerresun"'dur. Mahallenin adının daha sonra değiştirilerek Mollaahmet...

Kırklar, Horasan, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Aktaşlar, Horasan, Akçataş, Horasan
Kırklar, Pülümür
6 yıl önce

Kırklar, Tunceli ilinin Pülümür ilçesine bağlı bir köydür. Köyün bilinen en eski ismi Pergini'dir. 1518 yılı Osmanlı kayıtlarında yer almayan yerleşimden...

Kırklar, Pülümür, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Akdik, Pülümür, Altınhüseyin, Pülümür
Kırklar Cemi
2 yıl önce

başından sarığı (imamesi) düşer. Kırk parçaya bölünür. Kırklar parçaları bellerine bağlarlar, kemerbest olurlar. Muhammet, Kırklar Meclisi'ne pirlerini sorar...

Kırklar Cemi, İslam Alevilik, 12 İmam, 14 Masum-u Pak, Ahilik, Ahmet Yesevi, Alevi inanç, Alevilik, Ali (halife), Ali bin Ebu Talib, Aslan
Kırklar kilisesi
6 yıl önce

edilmiştir. 12. yüzyılda Mardin'deki asıl Kırklar Kilisesi Cami'ye(Şehidiye Camii) dönüştürülünce Mor Behnam Kilisesi Kırklar Kilisesi olarak isim değişikliğine...

Kırlar, Zile
6 yıl önce

bilgi: Kırlar köyünün adı KIRKLAR evliyasından gelmektedir . Köy meydanındaki caminin 150 m kadar yakınında bulunan KIRKLAR evliyası her yıl ziyaretçilerin...

Kırlar, Zile, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Almus, Tokat, Artova, Tokat
Semah
2 yıl önce

maneviyatıyla yüzleşmesi ve maddi dünyadan uzaklaşmasıdır. Semahın kaynağı Kırklar meclisine dayanır. Bu meclise gelen Muhammed’e Salmân-ı Fârisî tarafından...

Semah, Alevi, Bektaşi, Cem, Dans, Müzik, Taslak, İslam
Kurupınar, Zile
6 yıl önce

yaşlı kavak ağaçları evliya ve Kırklar diye bilinen mevkii halk arasında kutsal sayılmaktadır. Rivayete göre kırklar mevkiinden geçen gelin buradaki...

Kurupınar, Zile, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Almus, Tokat, Artova, Tokat
Yediler
6 yıl önce

Alevilik inancında Üçler, Beşler, Yediler, Onikiler (12 İmam) ve Kırklar (Kırklar Meclisi) sıralamasında önemli bir yeri vardır. Ali Şia'sının İslam...