Türkçe Bilgi: Kazimierz Ajdukiewicz

1890 yılında Polonya'da doğan Polonyalı felsefeci Kazimierz Ajdukiewicz, dil felsefesi, mantık, bilgi kuramı ve bilim felsefesi üzerine önemli çalışmaları bulunmaktadır. Lvov-Varşova Okulu'nun önde gelen bir üyesi olan Ajdukiewicz, 1930 yılında Duhem ve Poincare'nin bilim felsefesindeki uzlaşımcılığının bir uzantısı olan radikal uzlaşımcılığın bir uyarlamasını ortaya koymuştur. Burada Ajdukiewicz, bilimsel bilginin ancak kapalı ve bağlantılı dil dizgeleriyle ifade edilebileceğini savunur. Kapalı ve bağlantılı bir X dilinin anlam dizeleri onun kavramsal aygıtlarıdır ve bu X diline ilişkin genel kanıtsavlardan, iki kavramsal aygıtın özdeş olup olmadıkları ya da birbirlerine çevrilebilir olup olmadıkları çıkartılabilir.Bir bilimsel ifadenin kabul görüp görmemesi belirli bir X diliyle bağlantılıdır. Eğer X dili kapalı ve bağlantılı ise kavramsal aygıtlarımızı her zaman için değiştirebileceğimizden ötürü deneysel durumlar haerhangi bir önermeyi kabul etmemizde ya da reddetmemizde etkili olamazlar.Ajdukiewicz'e göre deney verileri kavramsal aygıtlarla yakından bağlantılıdır ve her kavramsal aygıt bir dünya görüşü ürettiğinden kuramlar ve gözlem raporları mutlak kabul edilmeyip bunların belli bir dünya görüşü ya da bakış açısına bağlı oldukları söylenmelidir. Bu nedenledir ki Ajdukiewicz'in uzlaşımcılığı "radikal" olarak adlandırılır.Ajdukiewicz sonraları, 1930'ların ortasında, bağlantılı ve kapalı diller düşüncesinin bir "kağıt üzerinde kurgu" olduğu sonucuna vararak radikal uzlaşımcılığını anlambilgisel bilgi kuramı adına terk etmiştir.Anlambilgisel bilgi kuramında bilgikuramı ile varlıkbilgisini birleştirmeye çalışan Ajdukiewicz, dünya üzerine konuşurken bir "nesne dili" kullandığımızı belirtir. Ajdukiewicz'e göre bilgikuramı, dünya ve onun hakkındaki bilgimize ilişkin olduğından, bir bilgikuramcı bilgiyi ve onun nesnesini kavramak için bir "üstdil" kullanmak zorundadır.Ayrıca Ajdukiewicz, bilim felsefesinde saptama ya da karar verme kuramına dayanan genel bir yanılabilir çıkarımlar kuramı oluşturmaya çalışmıştır. Mantık felsefesi alanında da çalışan Ajdukiewicz'in bu alandaki en büyük katkısı dizimsel kategoriler için geliştirdiği biçimsel yazılıştır. Ajdukiewicz'in başlıca yazıları "Bilisel Dünya Görüşleri İle Diğer Denemeler 1931-1963 / The Scientific World - Perspective And Other Essays 1931-1963, 1978" adlı yapıtta toplanmıştır. Diğer çalışmaları arasında "Tümdengelimli Bilimlerin Yöntembilgisi Üstüne" ile "Dil ve Bilgi" sayılabilir.

Kazimierz Ajdukiewicz

Kazimierz Ajdukiewicz Hakkında Detaylı Bilgi

Görüşler ve Yorumlar