Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Kartel

Kısaca: Kartel, serbest rekabetin hakim olduğu ülkelerde, aynı iş dalında zirai, sınai veya ticari faaliyette bulunan rakip firmaların, rekabeti devam ettirmenin artık zararlı olmaya başladığı noktada, ortak çıkarlarına ters rekabeti önlemek maksadıyla aralarında yaptıkları bir anlaşma. ...devamı ☟

Kartel sözcüğünün etimolojik kökü Latincede "charta" ve İtalyancada "cartello"dur. Ortaçağ hukukunda, feodal devletlerin birbirlerine savaş açarken gönderdikleri yazılı "bellum justum" gerekçesine "kartel" denirdi. Aynı terim, düelloya davet anlamında da kullanılmıştır.

Devletin müdahalesi ile meydana gelen kartellere mecburi kartel; firmaların çıkarları gereği ihtiyari olarak anlaşmalarıyla kurulan kartellere de serbest kartel denir. Her iki halde de rekabet durur. O sahada fiili bir inhisar (tekel) meydana getirilmiş olur. Kartelle tröstler arasındaki fark, kartelin geçici, tröstlerin daimi olmasıdır. Kartele giren bir firma ortak bir fiyat ve üretim politikası kabullenmek mecburiyetindedir.

Kartel, rekabeti fiilen ortadan kaldıracak surette de rakip firmalarına asgari satış fiatını veya satış şartlarını, aralarında kararlaştırmaları, piyasaları bölüşmeleri, üretimi tesbit olunan miktar ve çeşitlere inhisar ettirmeleri veya bunlara benzer değişik konularda gerçekleştirilebilir; konusuna göre, fiyat, bölge veya miktar ve çeşit ile ilgili kartellerden söz edilebilir.

Rakip firmaların, bir ülke sınırları içinde kalmak üzere kartel tesbit etmeleri yanında, dünya çapında kurdukları karteller de vardır. Kartel, serbest rekabet rejiminin menfi bir sonucu sayılmaktadır. Serbest ekonomi sisteminin cari olduğu memleketlerde, bu gibi menfi sonucu önleyici hukuki ve iktisadi tedbirlere baş vurulduğu görülmektedir. Ancak ekonomide gerileme olduğu dönemlerde kartelleri teşvik edici tedbirlere baş vurulduğu da olur.

Devletler hukukunda, kumandanların tutsakları değiştirmek için yaptıkları sınırlı ve geçici anlaşmalar "mübadele karteli" terimiyle ifade edilirdi. Politikada ve ekonomide kullanılan kartel sözcüğünün anlamı, devletler hukukundakinin benzeridir.

Kartel, bağımsız tüzel kişilik sahibi firmaların aralarında rekabete son vermek veya rekabeti sınırlı tutmak amacıyla yaptıkları bir anlaşmadır. Firmaların fiyat politikaları, satış şartları, üretim miktarları, sürüm alanları, yatırım programları, reklam harcamaları, kar marjları, araştırma bütçeleri, komisyoncu ve pazarlamacılara ödedikleri yüzdeler kartel anlaşmalarına konu olabilir.

Kartellerin etkinliği, anlaşmaya giren firmalar grubunun piyasaya yön verebilecek güce sahip olmasına bağlıdır. Fiyatların yükselmesine, üretimin daralmasına ve tekelleşmeye neden olması, bazı ülkelerde kamu otoritesinin kartelleşme hareketlerine müdahale etmesine yol açmaktadır.

kartel

Türkçe kartel kelimesinin İngilizce karşılığı.
[Kartel] n. cartel, syndication, association of businesses, economic monopoly; serration, jagged edge which resembles a saw v. serrate, cause to be notched n. cartel, combine, combination, water barrel, pool, ring, syndicate

kartel

Flemenkçe kartel kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. cartel, syndication, association of businesses, economic monopoly; serration, jagged edge which resembles a saw v. serrate, cause to be notched n. cartel, combine, combination, water barrel, pool, ring, syndicate

kartel

Flemenkçe kartel kelimesinin Fransızca karşılığı.
(industrie) trust (m); cartel (m)

kartel

tekelci anamalcılıkla, birtakım ticaret, sanayi kuruluşlarının daha çok kazanmak ya da başka kuruluşlara karşı tutunabilmek, dayanışmak amacıyla aralarında kurdukları birlik. gemilerde içlerine içme suyu koyulan ortası basık küçük fıçı.

kartel

Türkçe kartel kelimesinin Fransızca karşılığı.
cartel [le]

kartel

Türkçe kartel kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Kartell

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.