kaptan-ı derya
Osmanlıca kaptan-ı derya kelimelerinin Türkçe karşılığı.Vaktiyle bahriye nâzırı. Deniz kuvvetleri komutanı.
Kaptanlık, eskiden Gelibolu Sancakbeyi olana verilen bir rütbeydi. Fakat Barbaros Hayreddin Paşadan itibaren kaptanpaşalık, beylerbeyi rütbesindeki şahıslara verilmiştir. On altıncı yüzyılın son yarısıyla 17. yüzyıldan sonra da vezirlere verilmeye başlandı ve bu şekilde devam etti. Eğer kaptanpaşa vezir değilse, sıfatı “Cezayir Beylerbeyi” olurdu. Genellikle kaptanpaşaların denizcilikten gelmeleri şart değildi. Eyalet valileri veya kubbe vezirlerinden biri de kaptanpaşa olabilirdi.
Kaptan-ı derya tabiri, 1867 tarihine kadar kullanılmış, bu tarihten sonra bahriyenin bütün işleri “Bahriye Nezareti” adlı bir teşkilata verilmiştir. Kaptan-ı deryalık 1876 Haziran ayında Kayserili Ahmed Paşanın ikinci Bahriye Nazırlığında yeniden ihdas edilmişse de, aynı yıl Bahriye Nezaretine dönüşmüştür.
