Türkçe Bilgi: kalem

Kalem Yazı aleti. Yazmak ve çizmek için kullanılan araç. Resmi dairelerde yazı, muhasebe, kayıt vb. işlerin görüldüğü yer, büro (kalem odası); taş, ağaç veya madenleri oymaya veya üzerine yazı veya resim kazımaya mahsus ucu sivri ve keskin kalem şeklinde çelikten yapılmış alet (taşçı kalemi, ayna kalemi, kazı kalemi, heykeltraş kalemi gibi). Çeşit, tür manasında da kulanılır. Tülbent veya başka kumaş üzerine resim ve nakış yapmak için kullanılan ince fırça veya sivri çöp (kalem işi...). Bir pusulaya veya deftere yazılan eşyanın cins ve çeşit itibariyle bir sırada ve bir tek rakam altında yazılması (sekiz cins, sekiz kalem eşya... gibi). Gayet ince boya fırçası. Desen çizme sanatı veya tarzı. Aşı yapmak için ağaçtan kesilen ince çubuk (aşı kalemi). Beynin dördüncü karıncığının çukurcuğuna da kaleme benzediği için kalem denir. Bir hesap, bir hesap cetveli veya bir hesap durumunun maddelerinden her birine de “kalem” denir (üç kalem ilaç... gibi). Kalemin buna benzer birçok manaları vardır.

İslam dininde de; din , dünya işlerinden meydana gelecek yaş ve kuru, canlı ve cansız, ölü ve diri, su ve taş, harap ve mamur yerler kısaca her şeyi levh- i mahfuza yazan şeye de “kalem” denilmiştir. Hadis-i şerifte: “Allahü tealanın ilk yarattığı şey Kalem’dir. Kalem’e yaz, buyurdu. Kalem ne yazayım? dedi. Allahü teala Kaderi yaz buyurdu. Kalem, ebede (sonsuza) kadar olacak şeylerin hepsini yazdı.” buyrulmuştur. Kalem, Levh-i Mahfuz üzerinde kıyamete kadar olacak şeyleri yazar. En’am suresi 59. ayetinde, Allahü teala mealen; “Yaş ve kuru (canlı ve cansız, ölü ve diri, su ve taş, harap ve mamur yerler, az ve çok) her şey kitab-ı mübinde vardır.” buyurmuştur. Kitab-ı mübin, levh-i mahfuz manasınadır. Levh-i mahfuz, Allahü tealanın katında şeytandan muhafaza edilmiş olan levhadır (kitaptır). Üzerinde Kur’an-ı kerim de yazılıdır. (Bkz. Levh-i Mahfuz)

Osmanlı saray teşkilatı tarihinde, Osmanlı maliyesini meydana getiren dairelerden her birine de “kalem” adı verilirdi. Devletin amme hizmetlerinin görüldüğü her kapıya, resmi daireye de kalem, devlet memurlarına da “kalem efendisi” denmiştir. Osmanlılarda kalem, sadece devlet işlerinin görüldüğü bürolar değildi. Aynı zamanda buraları, oraya çocuk denecek yaşta alınan gençlerin, eğitim ve terbiye gördükleri birer ilim ve irfan kaynağı, birer mektep (okul) mahiyetindeydi. Osmanlının birçok ilim ve sanat adamları, kalemlerden yetişmiştir. Kaleme alınan çocuk, kalem amiri tarafından edebi, terbiyesi, güzel ahlakı, ilim ve irfanı ile tanınmış, yaşlı ve tecrübeli bir Osmanlı efendisinin yanına verilirdi. Bu mürebbi katip, kendini manevi bir baba kabul edip, çocuğun yetiştirilmesini bir vazife, bir mesuliyet, bir şeref ve haysiyet meselesi kabul ederdi. Ona şefkat ve merhametle, acıyarak her türlü mesleki bilgiyi, güzel yazı yazmayı öğretir, kalemde evrakın nasıl işlem gördüğünü anlatırdı. Bir yandan da çocuğun her türlü kabiliyetini araştırır, kalemde Arapça, Farsça ve batı lisanlarından birini öğretir, bilgi ve görgüsünü arttırmaya çalışırdı. Sonra uygun bir ünvan ile vazifeye tayin edilirdi.

Yazı aleti olan kalem, ilim için lüzumlu bir malzemedir. İlmin zabtı ve böylece korunması kalem ile olur. Kalem, siyaset ilmini de mecazen ifade etmektedir. Milletlerin kaderinde silahla, kılıçla elde edilen çok hak ve menfaatleri kalemle, yani masa başında yok olup gitmiştir. Çok kere harp sonundaki anlaşmalarda kalemi, siyaseti kuvvetli olan kazanmıştır. Kalem; ilim, irfan ve kültürün de sembolüdür. Bu manasıyla kalemde kuvvetli ve devamlı olan milletler, yalnız silah bakımından üstün olan milletleri daima yenmişlerdir. Atalarımız bu hakikatı “kalem kılıçtan keskindir” vecizesiyle anlatmışlardır.

Kalem, çeşitleri, yapısı ve yapılışı, kullanılış yerleri ve şekilleri itibarıyla birçok isimler ile anlatılmaktadır. Kalemin yazı hayatında kullanılmaya başlaması da çok eski bir tarihe dayanır. Orta çağda, yumuşak ve kızıl bakır, gümüş ve altından yapılmış iğneler veya içine erimiş kurşun akıtılmış deri tüpler, kalem olarak kullanılmıştır. 1564’te grafit madenlerinin bulunmasıyla, grafitten kalemlerin yapımına başlanmıştır. 1792’de, grafit ve kil karışımından, çevresi sedir ağacı tahtasıyla kaplanmış kalemler yapıldı. Bu kalemler, bugün kullandığımız “kurşun kalemi”nin başlangıcı oldu. Bu tarihlerden günümüze kadar kalem yapım sanatında büyük ilerlemeler ve gelişmeler olmuştur. Hele Kur’an-ı kerim yazısı olan Arap harflerinin hattında (yazılmasında) öyle sanatlar ve kalemler geliştirilmiştir ki, bugün dahi bunlar orijinalliğini korumaktadırlar. (Bkz. Hat)

Kalemler yapılış ve kullanıldığı yerlere göre pekçok çeşitlere ayrılırlar. Kurşun kalem, dolma kalem, tükenmez kalem, boyalı kalem, kopya kalemi gibi.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Kalem

kalem

kalem

kalem

kalem

İlgili konular

misafir - 9 yıl önce

kalem Resimleri

Kalem

Kalem suresi

Kalem Bey

Dolma kalem

Pilot (Kalem üreticisi)

Uçlu kalem

Mehmed Siyah Kalem

Kalem (dergi)

Kalem

Kalem Hakkında Detaylı Bilgi

Kalem Sözlük Anlamları

kalem

kalem

kalem

kalem

İlgili konular

Görüşler ve Yorumlar

misafir - 9 yıl önce

kalem Resimleri

Okuma Önerileri

Kalem

Kalem suresi

Kalem Bey

Dolma kalem

Pilot (Kalem üreticisi)

Uçlu kalem

Mehmed Siyah Kalem

Kalem (dergi)