Kırım Savaşı Sonuçları

Kırım savaşı ve sonunda imzalanan antlaşma birçok bakımdan önemli sonuçlar doğurmuştur.

1. Uzun sürede Romanya’nın(Eflak ve Boğdan beylikleri) tam bağımsızlığına giden yol açılmış, kısa sürede Karadeniz silahtan arındırılmıştır. Rus gücü kırılmamış, ancak Avrupa’daki etkisi azaltılmıştı. Fransa’nın prestiji yüksemiş, ama Avrupa’da başat bir duruma gelememişti. Fransa, Avrupa’a üstün duruma geçip, Almanya ve İtalya’ya kendi bildiği gibi biçim vermek istiyordu. Her iki devlet de, Fransa’ya kendi bildikleri gibi devletler kuracaklarını gösterdiler. Gerçekte, Bismarck ve Piyomente Başbakanı Kont Cavour’un, Kırım savaşının asıl galipleri olduğunu söylemek yanlış olmaz.

2. Sınırlarda herhangi bir değişiklik yapmayan antlaşma, Osmanlı Devletini Avrupa uluslar topluluğuna kabul ediyor ve devletin bağımsızlığı ile toprak bütünlüğü Avrupa devletlerinin, ortak güvencesi altına konuyordu. Artık, Osmanlı Devleti kendi bağımsızlık ve toprak bütünlüğünü kendisi koruyacak durumda değildi. Bir de, Rusya kazandığı her savaştan sonra Osmanlı Devletinden toprak kazanırken, Osmanlı Devletinin kazandığı bir savaştan sonra toprak elde edememesinin açıklanmasını, herhalde savaşı ancak müttefiklerinin yardımı ile kazanmış olmasında aramak gerek.

3. Osmanlı Devleti, çok pahalıya çıkan yıkıcı bir savaşı sürdürebilmek için, Avrupalı müttefiklerinden ödeme yeteneğinin çok üstünde borç para aldı. Zaten cılız olan endüstrisinin gelişmesi, 1838 ticaret sözleşmesi ile engellenen devlet, bu borçların altından kalkamamış ve sonunda Avrupa devletlerinin mali denetimi altına girmiştir. Bu açıdan bakıldığında, galip çıkılan Kırım savaşını, devletin parçalanmasındaki aşamalardan biri olarak değerlendirmek gerekir.

4. Paris Antlaşması ile Osmanlı Devleti Eflak ile Boğdan’ın özerkliğini kabul etmiş Sirbistan’a verdiği ayrıcalıkları ise genişletmiştir.

5. Daha önce de değinildiği gibi, Paris antlaşmasıyla, Karadeniz bir iki istisna dışında silahtan arındırıldı. Çar II.Alexander antlaşmanın bu hükmünü iktidarının bir “lekesi” olarak değerlendirdi. Alamn ulusal birliğinin kurulması aşamalarından biri olan Prusya-Fransa savaşının en civcivli döneminde, yani 1870 yılının Ekim ve Kasım aylarında iki açıklama yaparak, Paris antlaşmasının bu hükmünün, Rusya’yı öteki devletlere gore çok dezavantajlı bir duruma düşürdüğünü belirtti. Zamanlama çok iyiydi, çünkü savaşta bulunan Fransa, İngiltere ile Rusya’ya karşı ortak cephe oluşturacak durumda değildi. İngiltere, antlaşmanındeğiştirilmesine karşı çıkmakla birlikte, şimdi Avrupa’nın güçlü önderleri arasına giren Alman Şansölyesi Otto von Bismarck’ın, konuyu çözüme bağlayacak bir konferans toplanması önerisini reddedemedi. 17 Ocak - 13 Mart 1871 tarihlerinde Londra’da toplanan konferans Apris’te kabul edilmiş bulunan silahsızlandırma hükümlerini ortadan kaldırdı ve sultanın Boğazlar’dan dost ülkelerin gemilerini geçirme yetkisini arttırdı. Antlaşmaya eklenen bir Osmanlı-Rus sözleşmesi de Karadeniz’de bulunacak Rus ve Osmanlı donanmalarının sayı ve gücünü sınırlayan 1856 hükmünü iptal etti.

6. Kırım savaşı, bugünkü modern Avrupa’nın temellerinin atılması konusunda da önemli bir aşama niteliğindedir. Savaşa asker gönderen Piyomente, Paris Barış Konferansı’na, yalnız Piyomente’nin değil, tüm İtalya’nın temsilcisi olarak katıldı. Konferansta İngiltere’nin sempatisini ve III. Napolyon’un da etkin yardımını sağladı. Böylece, İtalyan ulusal birliğinin temelleri bu savaş sonunda atıldı. Ayrıca, İngiltere, Fransa ve Rusya’nın savaşmalarından ve böylece dikkatlerinin Yakındoğu’ya kaymasından yararlanan Prusya da, Alman ulusal birliğini sağlamak için gösterdiği çabalara uygun bir ortam buldu. Dolayısıyla, Kırım savaşı yapılmamış olsaydı, Avrupa’nın bundan sonraki 20 yıllık tarihi, herhalde değişik bir biçimde yazılır, modern Avrupa’nın temelleri de aynı biçimde atılmazdı.

7. Paris Barış antlaşması, o sırada ilan edilmiş bulunan Islahat Fermanını Avrupa devletlerine duyurdu. Bu ferman, bir bakıma Omanlı reform hareketleri içinde önem kazanan bir belgedir. Fransız Devrimi ile Avrupa’ya yayılan eşitlik ilkesi, sınırlı bir biçimde de olsa, ilk kez Osmanlı Devleti’nin siyasal yaşantısı içine girmiş bulunmaktaydı. Fransız devriminin bir başka ilkesi olan özgürlük ise, Osmanlı toplumuna 1876 tarihli I.Meşrutiyt hareketi ile girecektir.

18 Şubat 1856 tarihli Islahat Fermanı ile Sultan Abdülmecit, Müslüman olmayan tebaanın geleneksel haklarını teyid etmiş, dini özgürlük ve eşitlik sözünü vermişti. Bu açıkça, Kırım savaşının yakın nedeni olan, Rus Çarı’nın Yunan-Ortodoks tebaanın haklarını korumak bahanesiyle Osmanlı İmparatorluğunun içişlerine karışmasını engellemek için yapılmıştı. Paris antlaşmasının 9. maddesi ile Avrupa devletleri bu fermanın yüksek değerinin kabul etmekteydiler. Ancak bu, Avrupa devletlerine ne tek olarak ve ne de topluca, Sultan ile tebaası arasındaki ilişkilere ve devletin iç yönetimine karışma hakkı tanıyordu.

Kırım Savaşı Sonuçları

İlgili konular

Kırım Savaşı

Kırım-Rus Savaşı (1571-1572)

Kırım

Kırım Tatarcası

Kırım Hanlığı

Kırım Tatar Sürgünü

Kırım Halk Cumhuriyeti

Bahçesaray, Kırım

Kırım Savaşı Sonuçları