Türkçe Bilgi: Kılıç Alayı

Kılıç Alayı Osmanlı padişahlarının tahta oturduklarının ikinci ile yedinci günü arasında Eyyüb’de hazret-i Halid İbn-i Zeyd’in türbesinde kılıç kuşanmaları merasimine verilen isim. Bir kısım İslam devletlerinde olduğu gibi kılıç kuşanma Osmanlılarda da kanun olduğundan, bu adet ve an’ane saltanatlarının sonuna kadar devam etmiştir.

Dini ve askeri bir durum arz eden merasim iki safhalıdır. Birincisi; törenin yapıldığı yere kadar gidiş ve gelişi ihtiva eden kılıç alayı; diğeri de mukaddes emanetlerden olan kılıçlardan birinin kuşanma safhasıdır. Buna taklid-i seyf denilmektedir.

Kılıç kuşanma adetinin Osmanlılarda kesin olarak hangi tarihte ihdas edildiği bilinmemektedir. Vakayinamelere göre, Sultan İkinci Murad, babasının Edirne’de vefat haberi üzerine Amasya’dan Bursa’ya geldiğinde alimler ve eşraf tarafından şehir dışında karşılandı. Karşılamaya gelenler arasında bulunan dedesi Yıldırım Bayezid’in damadı Emir Sultan tarafından “el-muzaffer daima” şeklinde biten bir duadan sonra kendisine kılıç kuşatıldı. Bu “el-muzaffer daima” ibaresi, İkinci Murad Hanın tuğrasında yer aldı.

Osmanlı sultanlarının İstanbul’un fethinden sonraEyyub semtinde Mihmandar-ı Peygamberi (Peygamber efendimizi misafir eden) Halid bin Zeyd Ebu Eyyub el-Ensari’nin türbesinde kılıç kuşanmaları kanun oldu. Tahta çıkan her yeni hükümdar cülusundan birkaç gün sonra büyük bir alayla, bazan karadan, bazan da deniz yoluyla Eyyub’a gider ve türbede kılıç kuşandıktan sonra, saraya dönüş sırasında ecdadının türbelerini de ziyaret ederdi. Buna “türbeler ziyareti” de denilmiştir. Eyyub Sultan Türbesinde padişahlara kılıç kuşatan zevat (muhterem kişiler) değişik olup, çok defa bu vazifeyi şeyhülislamlar yapmışlardır. Fatih Sultan Mehmed Hana Eyyub’da Akşemseddin tarafından Osman Gazinin kılıcı kuşatılmıştır. Sultan İkinci Bayezid’e Eyyub’da Nakib-ül-Eşraf kılıç kuşatmıştır. Sultan Birinci Ahmed Hana Şeyhülislam Ebü’l-Meyamin Mustafa Efendi; Sultan Dördüncü Murad Hana zamanın büyük evliyasından Celvetiyye yolu büyüğü Üsküdarlı Aziz Mahmud Hüdai Efendi kılıç kuşatmıştır.

Kılıç kuşanma için Eyyub’a hareket büyük merasim halinde yapılırdı. Devlet erkanı resmi elbiseleriyle saraya gelirler, önceden top arabaları, topçu, cebeci ve yeniçeri ocakları iki sıra halinde dizilip padişahı bekleyerek geçişini seyrederlerdi. Daha sonra alay intizam halinde Eyyub’a gelir, Eyyub Camiinde deniz yoluyla gelecek olan padişah iskeleye geldiğinde sadrazam, şeyhülislam ve diğer devlet erkanı karşılar ve selamlardı. Öğle namazını müteakib hazret-i Halid’in türbesine gelinirdi. Padişah edeb ile türbeye girdikten sonra sadrazam, şeyhülislam ve yeniçeri ağasını yanına davet eder, sonra şeyhülislam duaya başlardı. Padişah iki rekat namaz kıldıktan sonra, duasını yapar, kuşatılacak kılıcı saygı ile öptükten sonra şeyhülislam veya devrin büyük alimi tarafından beline kuşatılırdı. Bundan sonra padişah merasime katılanlara selam verir, türbeleri ziyaret ederek saraya dönerdi. Fatih Sultan Mehmed Han türbesini ziyaret adet olmuştur. Bu merasim sebebiyle Eyyub’de kesilen 40-50 ve daha fazla koyun, çevredeki fakir fukaraya dağıtılır, merasime katılan herkese ihsanlarda bulunulurdu. Merasim, önceleri açıkta herkesin gözü önünde yapılırken, sonraları daha mahdud topluluk içinde yapılmıştır.

Kılıç alayında kullanılan kılıçlar Peygamber efendimizin, hazret-i Ömer’in, hazret-i Halid bin Velid’in, Osman Gazi ve Yavuz Sultan Selim Hanın kılıçlarıydı.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Kılıç Alayı

Kılıç

Fener alayı

Kılıç Ali Paşa Camii

Akif Çağatay Kılıç

Erman Kılıç

II. Kılıç Arslan

Kılıç, Gerger

I. Kılıç Arslan