Türkçe Bilgi: Işıklı, Çivril

Işıklı, Denizli ilinin Çivril ilçesine bağlı bir kasabadır. Çivril – Denizli devlet karayolu ile, Denizli, Aydın, İzmir; Çivril – Uşak karayolu ile Uşak, Manisa, İzmir, Afyon, Ankara, Kütahya, İstanbul; Çivril-Dinar karayolu ile Dinar, Burdur, Isparta, Antalya illerine ulaşımını kolaylıkla sağlayan geniş ulaşım imkanlarına sahiptir. Tarihçe Işıklı Kasabası’nın doğusunda, Işıklı Kaynağı ile Gölü arasındaki alanda bulunan höyük yerleşimleri sayesinde, bölgenin tarihinin Erken Kalkolitik Döneme kadar indiği bilinmektedir. Sonraki dönemden MÖ 2. ve 1. binlerde, burasının bölgenin en önemli geçiş yeri olması ve düzenli su kaynağının bulunması nedeniyle aynı önemini korumuş ve hatta artarak devam ettirmiştir. MÖ 1. bin ilk yarısı içindeki akınlar nedeniyle korunaklı bir yerleşim aranmış ve bu dönemde Sarıbaba Tepesinin güney yamacı kullanılmaya başlanmıştır. Helenistik Dönem içindeki yoğun karışıklıklar yüzünden bu korunaklı yerleşim özellikle belirli dönemlerde çok önemli bir savunma yeri olmuştur. Jeopolitik öneminden dolayı, MÖ 3. yüzyılda Seleukosların kontrolde tutmak istedikleri ve büyük önem verdikleri bölgedeki yerleşimlerden birisi de buranın doğusunda bulunan Peltai kentidir. Bu çevre MÖ 3. yüzyılda önemli olmasına rağmen, Selukoslular’a ait bir kalıntı şimdilik bilinmemektedir. Bu dönemde Işıklı, Peltai’ye bağlı bir yerleşim olmalıdır. Ancak Işıklı'nın MÖ 2. yüzyılda bir Bergama kuruluşu olarak yeniden şekillenmesi ile birlikte, yeni düzenlemelere bağlı olarak önemini tam korumuş ve kentin adı Bergama Kralı II. Eumenes adına Eumeneia olmuştur. Bu ışıklı ve yakın çevresinin bilinen eski ve kesin adıdır. Bu isim tarihi devirler boyunca sürekli kullanılmıştır. Tespit edilen bulgular ışığında, büyük bir ihtimalle Sarıbaba Tepesinin güney yamaçlarında küçük bir yerleşim vardı. Bu yerleşim MÖ 2. yüzyıl içerisinde doğal korunmasına bağlı olarak Bergama kent geleneğinde düzenlendi. Burası Helenistik Dönem karışıklıkları içerisinde ismini daha çok duyuran kentlerden birisi oldu. Helenistik Dönem sonrasında, özellikle Roma Döneminde, yamaçtaki yerleşim alanı yaşayan halk için yeterli gelmeyince, yerleşimler tarım için çok uygun olan ovaya doğru yayıldı. Bu normalde kabul edilen bir durum değildi ama yerleşim için başka alternatif de yoktu. Helenistik ve Roma İmparatorluk Dönemleri’nde Eumeneia yani Işıklı Kasabası, bolluk ve zenginlikle birlikte çok etkin yerleşim olmasına rağmen, komşusu Peltai yani Çivril’in hemen güneyindeki alan, fakir ve etkisi olmayan bir kent görünümündedir. Eumeneia kenti MÖ 2. yüzyıl ortalarına doğru kuruluşu ile birlikte sikke basmaya başlayan kentlerdendir. Geç Helenistik ve Erken İmparatorluk Dönemleri’nde Eumeneia’da sikkelerin bolluğu yanında, Peltai sikkeleri çok azdır. Bunlar Işıklı Kasabası’nın antik dönemdeki zenginliğinin açık göstergeleridir. Bizans Dönemi içerisinde de aynı şeklide ovada yaşama geleneği devam etmiştir. Hemen yakınında çok güzel kaynak olduğundan ve bol miktarda yeni yapılaşmalar için hazır malzeme bulunduğundan, sonraki dönemlerde de buradaki yerleşim canlanarak sürdürülmüştür. Türklerin bölgeye hakim olmaları 1090’lara kadar inmekle birlikte son olarak ele geçirilmesi, günümüzde Çivril’e bağlı Düzbel Köyü’ne lokalize edilen Miryakefalon’daki Türk zaferinden (1176) sonra olmuştur Ulusal Tarihimizde çok önemli bir yere sahip olan Miryekefelon Savaşı, Selçuklu Sultanı II. Kılıçarslan'ın 17 Eylül 1176'da Bizans İmparatorluğu’na karşı kazanmış olduğu bir zaferdir. Miryekefelon savaşı ile Anadolu’nun geleceği Türklerle Bizans arasında son kez konu olmuş ve hesaplaşması yapılmıştır. Bu zafer ile Türkler Anadolu’yu vatan tutmaya başlayarak Anadolu’yu bir Türk Yurdu haline getirmişlerdir. Miryekefelon savaşının kasabamız hudutları içerisinde kalan Küfü Boğazı’nda cereyan ettiği bilim adamlarımız tarafından savunulmaktadır. Selçuklu sonrasında Germiyanlı Beyliği hakimiyetine geçmiştir. Işıklı'nın, 16. yüzyılda Osmanlı döneminde Anadolu Vilayeti Kütahya Livası, Şeyhli Kazası adı ile kayıtlara geçtiği görülmektedir. Kaza merkezinin Şeyhli (Işıklı) Nahiyesi ve Çivril’in ise bir karye olduğu belirtilmektedir. Çivril, 20. yüzyıl başlarında kaza merkezi olarak karşımıza çıkmaktadır .Önceleri Afyon’a bağlı iken 15 Nisan 1925 tarihinden itibaren Denizli’ye bağlı bir kaza olmuştur. Çivril ve çevresi ile ilgili Osmanlı dönemi’nden günümüze ulaşan kayıtlarda bazı eserlerin vakıf kayıtları bulunmaktadır. Gedik Ahmet Paşa’nın 1475 tarihinde düzenlenen vakfiyesinde Işıklı’da “Şeyhlü merkezinde bulunan Gedik Ahmet Paşa hamamı, Şeyhlü’ye tabi Karamanlu Köyü’nde değirmenler ve ev” gibi bazı eserler yaptırdığı görülür. Piri Mehmet Paşa’nın da 1521 tarihli vakfiyesinde “14-Şeyhlü Kazasına bağlı Kavaklu Köyü’nde, Piri Mehmet Paşa’nın bina ettiği hamam, aynı köydeki Pazar yeri ve buradaki dükkanlar, 15-Şeyhlü kazası içinde, Piri Mehmet Paşa’nın inşa ettiği dükkanlar” şeklinde ibareler bulunmaktadır. Evliya Çelebi, Işıklı ve Dikler kasabalarından bahsetmektedir. Aşıklı adıyla bahsettiği kazanın, düz bir yerde kurulduğunu, toprak dam örtülü 485 evi, camileri, mescitleri, mektebi, hanı, birkaç dükkanı, Akgöz pınarı yanında tabakhanesi bulunan 150 akçelik bir Türkistan şehri olduğunu söylemektedir. Aşıklı Kazası Dikler Kasabası’nın ise camisi, mescidi, hamamı, hanları ve dükkanlarının olduğunu belirtir. Işıklı Kasabası’nın, 1894 yılında Hüdavendigar Vilayeti, Karahisar Sancağı, Sandıklı kazasına bağlı bir nahiye olduğu belirtilmiştir. Kazada hepsi Müslüman 17.000 nüfusun olduğu, 60 camisi, 4 medresesi, 54 mektebi, 42 dükkanı, 2 hanı ve 2 hamamı bulunduğu anlaşılmaktadır. Yine Işıklı 1320/1904 tarihli Salnamede ise Sandıklı Kazası’na bağlı, 53 köyü bulunan bir nahiye iken, cumhuriyetten sonra Çivril’e bağlanmıştır. Aynı yerleşim alanı, Işıklı Belediyesi olarak, yerleşim alanı ve modern yapılarıyla günümüzde de canlılığını korumaya devam etmektedir.

Sosyal ve ekonomik durumu

Işıklı genel nüfusunun % 90'i tarımla uğraşmaktadır.

İklim

bakımından bir geçit bölgesi iklimi hareketleri gösterdiğinden, toprak özellikleri ve tarım arazisinin sulanması sebebiyle, yetiştirilen bitki çeşitleri bakımından oldukça zengindir. Polikültür bir tarım sistemi vardır. Kasabanın ekonomisi, sahip olduğu zengin ve verimli topraklar sebebiyle kuvvetli bir tarıma dayanır. Birim sahadan alınan mahsul bakımından elde edilen üretim, gelir getirisi olarak tarımı yapılan bütün mahsullerde dünya standartlarının altında değildir. Kasabada halen faal durumda 48 adet esnaf ,1 adet tarım kredi kooperatifi, 2 adet sulama kooperatifi, 1 adet kalkınma kooperatifi bulunmakta. Coğrafya Denizli'ye 110, Çivril İlçesine 5km uzaklıktadır. İklim Işıklı, Ege bölgesinde görülen Akdeniz iklimi ile iç Anadolu bölgesinde karasal iklim arasındaki “Geçiş tipi “ bir iklime sahiptir. Buna göre yazlar sıcak ve kurak kışlar soğuk ve yağışlı geçmektedir. Rakımı 840 metredir. Altyapı bilgileri Köyde bir adet ilköğretim okulu vardır. Köyün içme suyu şebekesi vardır fakat kanalizasyonu yoktur. Sağlık evi bulunmaktadır. PTT şubesi bulunmaktadır. Ayrıca bakınız Işıklı Gölü

Kaynaklar

Vikipedi

Işıklı, Çivril

Sosyal ve ekonomik durumu

İklim

Kaynaklar

Işıklı Gölü

çivril

Akdağ (Denizli)

Kufi Çayı

Büyük Menderes

Evciler

Beycesultan

Kerevit vebası

Işıklı, Çivril

Işıklı, Çivril Hakkında Detaylı Bilgi

Sosyal ve ekonomik durumu

İklim

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Işıklı Gölü

çivril

Akdağ (Denizli)

Kufi Çayı

Büyük Menderes

Evciler

Beycesultan

Kerevit vebası