İstanbul Tarihsel Yapılar

Tarihsel yapılar. Doğal güzelliklerinin ve özgün konumunun yanı sıra, iki imparatorluğa 1500 yıl süreyle başkentlik yapması ve iki dinin merkezi olması, İstanbul'a yeryüzünde belki de başka hiçbir kentte bulunmayan özellikler ve yapılar kazandırmıştır. 20. yüzyılda giderek artan çevre tahribatına karşın, İstanbul'un her köşesi hala saraylar, camiler, külliyeler, medreseler, hamamlar, çeşmeler, köşkler, kasırlar, kiliseler ve manastırlarla doludur. Kentin II. Theodosius döneminde yapılan surları gerek Bizans, gerekse Osmanlı dönemlerinde birçok kez onarım görmüş, günümüzde de hail ayakta olan bölümleriyle canlı bir tarih tanığıdır. Başta bugün müzeye dönüştürülmüş Aya-sofya olmak üzere, Fethiye, Fenari İsa, Bodrum, İmrahpr, Kariye, Kalenderhane, Zeyrek, Yeni İmaret ve Kilise camileri fetihten sonra camiye çevrilmiş Bizans kiliseleridir. Aralarında cami yapılmamış tek yapı Aya İrini'dir. Tekfur ve Bukoleon sarayları, Çemberlitaş, Galata Kulesi, Bozdoğan (Valens) Su Kemeri, Yerebatan ve Binbirdirek sarnıçları kentteki öbür önemli Bizans yapılarıdır. Her ikisini de II. Meh-med'in yaptırdığı Eyüp Sultan Camisi (bugünkü yapı 1789-1800 tarihlidir) ve daha önce Havariyyun Kilisesi'nin bulunduğu yerdeki Fatih Külliyesi (bugünkü yapı 1767-71 tarihlidir) kentteki Türk egemenliğinin ilk anıtsal yapılarıdır. Yapımına 15. yüzyılın ikinci yarısında başlanan ve 19. yüzyıl ortalarına değin sürekli yeni bölümler eklenen Topkapı Sarayı da, bugün müze olarak kullanılmaktadır. II. Bayezid Külliyesi, Sultan Selim Külliyesi, Şehzade Külliyesi 16. yüzyılın ilk, Rüstem Paşa Camisi, Sokollu Mehmed Paşa, Mihrimah Sultan ve Süleymaniye külliyeleri ikinci yarısında, Sultan Ahmed Külliyesi 17. yüzyılın ilk, Valide Camisi ya da daha yaygın adıyla Yeni Cami ikinci yarısında yapılmış Osmanlı Klasik döneminin başyapıtlanndandır. 18. yüzyılda yapılan ilk büyük camiler olan Nuruosmaniye ve Laleli camileri Osmanlı baroğunun örnekleridir. Bu yüzyılın öteki önemli yapıları Üsküdar Yeni Valide Camisi, Beylerbeyi Camisi, Selimiye Camisi gibi kentin Asya yakasının siluetini belirleyen yapılardır. 19. yüzyılın en önemli yapıları ise Dplmabahçe ve Ortaköy camileridir. Sirkeci Gan, Haydarpaşa Garı, Âsar-ı Ati-ka Müzesi (bugün İstanbul Arkeoloji Müzeleri), Düyun-ı Umumiye (bugün istanbul Lisesi), Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane (sonradan Haydarpaşa Lisesi, bugün MÜ Tıp Fükültesi), yabancı mimarların 19. yüzyıl sonunda yaptıklan eklektisist (seçmeci) anlayışta yapılardır. 20. yüzyıl başında Vedat Bey'in yaptığı Büyük Postane ile Kemaled-din Bey'in yaptığı Vakıf hanlan ise I. Ulusal Mimarlık akımının örnekleri olarak dikkati çeker. İlk bölümleri II. Mehmed tarafından yaptırılan Kapalıçarşı, bin bir çeşit malın satıldığı, canlı, işlek havasıyla halen hizmet vermekte, aynı zamanda turistik bir nitelik taşımaktadır.

İstanbul Belediyesi 1854'te kurulmuştur. Nüfus (1990) il, 7.309.190; kent, 6.620.241.

İstanbul Tarihsel Yapılar

İstanbul

İstanbul tarihi

Fatih

Kâğıthane

Beşiktaş

İstanbul Bibliyografyası

Bağbaşı, Tortum

Bağlıca, Ardanuç

İstanbul Tarihsel Yapılar