Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Isim

Kısaca: Aynı cinsten olan ve karıştırılabilme ihtimali yüksek olan canlı-cansız, somut, soyut varlıkların hepsine birden verilen çeşitli harf ve hattâ rakamlardan oluşan kelimelerdir. ...devamı ☟

Telaffuz

IPA: iˈsim
Heceleme: i‧sim

Köken

Arapça اِسْم‎ (ism)
isim

isim (belirtme hâli ismi, çoğulu isimler) -mi

  1. (dil bilimi) ad
  2. nâm
  3. kişiyi, bir şeyi anlatmaya, tanımlamaya, açıklamaya, bildirmeye yarayan kelime ya da kelimeler
    İsim dediğin Hz. Âdem'den bu yana kendini taşıyanı kâh usul usul yoğurur, kâh efsunlu iplerle sıkı sıkı bağlardı. İsim dediğin, yüksekte uçanın belini bükecek, alçaktan geçenin başını doğrultacak; pervasıza perva, korkusuza korku katacak kadar kudretli idi. - E. Şafak.
  4. (mecaz) kişi
    Biz eskidikçe yaşlarımız yirmiden yirmi bire, yirmi birden yirmi ikiye bastıkça yeni yüzler, yeni isimler katılıyor aramıza. - Y. Z. Ortaç
  5. herkesçe tanınmış veya işitilmiş olma durumu
  6. anılacak değer, önem
  7. bir konuyu sürekli ve tekrar tekrar anlatış
    Senin isiminden bıkıp usandım.
Çekimleme

Alt kavramlar

  • (dil bilimi): cins isim, özel isim

Deyimler

Sözcük birliktelikleri

  • ismin hâli

Türetilmiş kelime ve kavramlar

  • isimce, isimcik, isimken, isimle, isimlendirme, isimli, isimse, isimsi, isimsiz

Kaynaklar

Kaynaklar
  • TDK Sözlüğü: "isim"

Azerice

Köken

Arapça اِسْم‎ (ism)

isim

  1. (dil bilimi) isim

İsim, Arapça'dan Türkçe'ye geçmiş bir sözcüktür. Türkçesi addır. İsimler, canlı-cansız, somut-soyut varlık veya olayların hepsini ayrı ayrı karşılayan kelimelerdir. Bir başka deyişle, bir olgu veya kavramdan farklı olan her bir olgu veya kavramın o olgu veya kavramdan ayrı olarak tanımlamaya yarayan bir ismi vardır. Ahmet, uçak, sayı, Rudolf, kırmızı, saat, akrostiş, fare sözcükleri birer isimdir.Dil bilgisinde bazen isim sözcüğü fiil ve edat olmayan sözcükleri tanımlamak için de kullanılır; sıfat, zarf, zamir gibi gruplar bu sınıflamada isim soylu sözcük olarak kabul edilir.

Türkçede isimler genel olarak kabul edilen dört farklı şekilde sınıflandırılırlar: Varlıkların Oluşlarına Göre, Varlıklara Verilişlerine Göre, Varlıkların Yapılarına Göre, Varlıkların Sayılarına Göre.

Varlıkların oluşlarına göre isimler

Varlıkların oluşlarına göre isimler iki ayrı ana grupta incelenirler; bunlar soyut ve somut isimdir.

Soyut isim

Soyut isimler veya mana isimleri klasik tanımla beş duyu organlarıyla algılanamayan, zihinsel veya somut olarak ispatı mümkün olmayan kavramları karşılayan isimlerdir. Sevgi, saygı, Allah, inanç, korku, yiğitlik, aşk gibi.

Somut isim

Somut İsimler veya madde isimleri beş duyu organları ile algılanabilen, somut olarak varlığının ispatı yapılabilecek kavram ve olguları tanımlayan isimlerdir.

Makas, kağıt, ip, kalem,bulut,rüzgar,insan gibi. Kimi kaynaklarda eylemlerin isimleri (gülmek ağlamak v.b.) bu sınıfa alınırken, bazı kaynaklarda ise bu isimler "İş ve hareket isimleri" adı altında ayrı bir grupta incelenmektedir.

Varlıkları verilişlerine göre isimler

Varlıkları verilişlerine göre isimler iki farklı grupta incelenirler; bunlar özel ve cins isimlerdir.

Özel İsim

Özel İsimler birebir aynısı veya tam bir benzeri olmayan varlıkları veya kavramları karşılayan isimlerdir. Özel isimlerin ilk harfi daima büyük yazılır. Örneğin aslan, şahin, deniz kelimeleri bilinen genel varlıkları karşıladıkları halde, kişi ismi olan Aslan, Şahin, Deniz kelimeleri bu isimli tek bir kişi için kullanıldıklarından genel anlamlarından sıyrılıp özel isim olurlar.Özel isimlerin görevleri;

  • İnsan ve diğer canlıların ayırt edici tanımlarını karşılar; Ahmet, Mustafa, Ülkü, Karabaş, Sarıkız gibi.
  • İnsan topluluklarının tanımlarını karşılar; Türk, Acem, Kayı, Kazak, Avşar gibi.
  • Ülke ve Şehirlerin ayırt edici tanımlarını karşılar; Ankara, Lüksemburg, Vietnam, Washington, İstanbul gibi.
  • Bir yere ait yerşekillerini karşılar; Uludağ, Erciyes Dağı, Kızılırmak, Hazar Denizi, Ege Denizi v.b.
  • Basılı bir yayına ait tanımları karşılar; Newsweek, Bilim ve Teknik, Le Monde v.b.
  • Resmi ve özel kurum ve kuruluş tanımlarını karşılar; Sabancı Holding, Tema Vakfı, Mehmetçik Vakfı v.b.


Cins isim

Cins isimler, aynı cinsten olan varlık,kavram veya olguların birini, bir bölümünü veya tamamını karşılayan isimlerdir. Odun, ağaç, açy, kereste, masa, saat gibi. Cins isimler özel isimlerin aksine; çoğu kişinin aklında aynı görüntüyü (imaj) canlandırır; Örneğin Ali ismi Ali adında birini tanımayan bir kişi için anlam ifade etmezken, koyun ifadesi çoğu kişinin zihninde aynı varlığa karşılık gelir. Bu anlamda cins isimler daha genel bir anlma belirtirler. Cins isimlerin görevleri;
  • Canlıların genel tanımlarını karşılar; İnsan, kuş, sürüngen, amip, v.b.
  • Eşyaların tanımlarını karşılar; Masa, sandalye v.b.
  • Mekan ve yön tanımlarını karşılar; Oda, sınıf, kuzey, odunluk, sol v.b.
  • Sayıların tanımlarını karşılar; On, yedi, otuz v.b.
  • Akrabalık adı olur; Teyze, nine, amca gibi
  • Mana isimlerinin hepsi bu kapsama girer; saygı, ihtiras, cesaret v.b.vb


Yapılarına göre isimler

Yapılarına göre isimler üç ayrı grupta incelenir; Basit İsim, Türemiş İsim, Birleşik İsim

Basit isim

Yapı olarak kök halinde bulunan isimlere Basit İsim denir. Un, sıra, kına, ağaç, saat gibi.

Kaynaklar

Vikipedi

isim

Türkçe isim kelimesinin İngilizce karşılığı.
[ISIM] n. soot, black, smut
n. name, title, denomination, noun, substantive, appellation, character, designation, forename, given name, moniker, first name, record, repute
n. work, job; things to do, business, trade, affair, function, working, activity, assignment, commerce, dealing, mission, doings, employment, gig, handiwork, metier, stint, task; occupation, pursuit, profession, post

isim

ad.
kişi, insan.

isim

Türkçe isim kelimesinin Fransızca karşılığı.
nom [le]; substantif [le]

isim

Türkçe isim kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Benennung, Deklination, Hauptwort, Name, Nomen, Substantiv

isim

1 . Ad.
2 . Kişi, insan:
"Biz eskidikçe yaşlarımız yirmiden yirmi bire, yirmi birden yirmi ikiye bastıkça yeni yüzler, yeni isimler katılıyor aramıza."- Y. Z. Ortaç.
3 . gramerCanlı ve cansız varlıkları, duygu ve düşünceleri, çeşitli durumları bildiren kelime, ad.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
isim koymak , isim vermek , isim yapmak , ismi çıkmak , ismi geçmek , ismi gibi bilmek , ismini cismini almak , ismini cismini bilmemek , ismi var cismi yok , ismiyle cismiyle

isim

Argoca isim kelimesinin karşılığı.
name; title; noun; reputation, name

İlgili konular

i̇sim canlı cins dilbilgisi harf rakam somut varlık i̇smin halleri aynı

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

isim Resimleri

İsim
3 yıl önce

Yapılarına göre isimler üç ayrı grupta incelenir; basit isim, türemiş isim, bileşik isim Yapı olarak kök hâlinde bulunan isimlerdir: un, sıra, kına,...
İşim
3 yıl önce

İşim (Rusça: Иши́м), Rusya'nın Tümen Oblastı'nda bulunan bir şehirdir. Şehir oblastın güney kısmında yer almaktadır. Şehir aynı zamanda İşim rayonunun...
Ruhan Işım
6 yıl önce

Ruhan Işım(d. 5 Haziran 1970, İzmir), Türk eski atlet. 110 metre engelli ve sırıkla atlamada Türk atletizmi adına büyük başarılar kazanmıştır. 1990'lı...
özel isim
3 yıl önce

Mona Lisa, Süleymaniye Camii, Hisseli Harikalar Kumpanyası vs. İsim Cins isim ^ Hayvanlara takılan özel isimler TürkçeBilgi.org. Erişim: 22 Ocak 2012....
Dead is Dead
7 yıl önce

"Dead is Dead", ABC'de yayınlanan Lost dizininin beşinci sezonunun on ikinci bölümüdür. Toplamda doksan sekizinci bölüm olan "Dead is Dead", 8 Nisan 2009...
Zeved habat
6 yıl önce

Hollekreisch derlerdi. Erkek çocukların isimleri sünnet'te verildiği için zamanla erkek çocukları için düzenlen isim koyma töreni önemini yitirip kayboldu...
İste
3 yıl önce

Mustafa Sandal, uzunçalar (EP) tarzında hazırlanan İste albümünde fan club üyelerinden gelen yoğun istek üzerine yurt dışında çıkan Seven adlı albümünde...
Arapça isim
6 yıl önce

dünyasında kullanılmaktadır. Basit bir Arapça isim, verilmiş - orta - aile isiminden oluşur. Arapça isimler genellikle (laqab -) kunya - ism - nasab - nisba...