Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Irac Başiri

Kısaca: Prof. Dr. Irac Başiri (d. 31 Temmuz 1940, Behbahan), ABD’deki Minnesota Üniversitesi'nin tarih profesörüdür. ...devamı ☟

Prof. Dr. Irac Başiri (d. 31 Temmuz 1940, Behbahan), ABD’deki Minnesota Üniversitesi'nin tarih profesörüdür. Hayatı İlkokulu Fereydan ‎Bölgesi'ndeki Damene ve Daran kentlerinde okumuştur. 1961 yılında Şiraz’daki sayısal ‎derslerin ağırlıkta olduğu Hac Kavam lisesinden mezun oldu. Lise döneminde Başiri’nin ‎İngilizce diline aşırı bağlılığı vardı. 1960 yılında Ramsar’da düzenlenen Cumhuriyet ‎Olimpiyatları'nda İran’ın en iyi ingilizceyi bilen talebesi seçilmişti. ‎1960-1963 yıllarında Başiri Pahlavi Üniversitesi'nin (şimdiki Şiraz Üniversitesi) ‎İngiliz dil ve edebiyatı bölümünde eğitim görerek bölüm birincisi olarak mezun ‎olmuştur. Üniversite devrinde Kayhan gazetesinde Fars bölgesinin yerel muhabiri olarak ‎görev yapmıştır. Ayrıca İngiliz konseyinde İngilizce, Şiraz’daki Pahlavi Üniversitesi'nde ‎ise İngiliz edebiyatı derslerini vermiştir.‎ Tahsiline devam etmek için 1964’te İngiltere, 1966’da ise ABD’ye gitti. 1968 ‎yılında Michigan Üniversitesi'nde Genel Dilbilimi’nden master derecesini almaya ‎muvaffak olur. Aynı üniversitede 1972 yılında İran Dilbiliminde doktorasını yapmıştır. ‎Doktor Başiri doktora tezinde İbni Sina’nın “varlık” kavramını esas almıştır. Doktor ‎Başiri “var olmak” fiilinin özel sözdizimine sahip olduğunu göstermiştir ki bu sözdizimi ‎‎“olmak” fiili yardımıyla hal değişikliğini, “yapmak” fiili yardımıyla da hareketi ifade ‎eder.‎ ‎ 1972 yılında Doktor Başiri geçici olarak Minnesota Üniversitesi'nde Fars ve Türk ‎dilini ayrıca İran edep ve kültürünü anlatmaya başladı. Çalışmaya başladığı ilk ‎yıllarında doktora tezi için gereken bilgileri toplamış ve “Yeni başlayanlar için Farsça” ‎kitabını yazmıştır. Bu kitap şimdiye kadar dört defa basılmıştır.‎ ‎ Irac Başiri 1977 yılında doçent ve 1996 yılında profesör ünvanını almaya hak ‎kazandı. 1980 senesinde Minnesota Üniversitesi'nin İlim ve Edebiyat Enstitüsünde “en iyi ‎hoca” ünvanına sahip oldu. ‎ Profesör Başiri’nin çalışmaları Firdevsi’nin Şahname adlı eserindeki ‎‎“güzellik”(ferr) terimi üzerinedir. Bu çalışmaların neticesi “Firdevsi’nin Şahnamesi bin ‎yıl sonra” kitabı Duşanbe’de Tacikistan İlim Akademisi tarafından basılmıştır. ‎ ‎ Irac Başiri kendi çalışmalarıyla insanların Hafız Şirazi’yi ve eserlerini daha iyi ‎anlamalarına yardımcı olmuştur. Hafız’ın beyitleri anlamca dağınıktır diyenlerin aksine ‎Başiri onların bütün bir yapıya sahip olduğunu ve bu beyitlerin, ehli-dil (ehli-kalp, gönül ‎sahipleri) olanlara yazılmış olduğunu iddia eder. Ayrıca Doktor Başiri’ye göre İngiliz ‎‎Sonnet şiir tarzı Hafız’ın gazellerinden faydalanılmış bir tarzdır. ‎ Sovyetler Birliği'nin bozulmasından birkaç yıl önce Irac Başiri eğitim-öğretim ve ‎çalışma alanını genişleterek Afganistan ve Orta Asya ülkeleriyle irtibata geçti. Sovyetler ‎Birliği'nin yıkılışından sonra birkaç defa bu ülkeleri ziyaret etti. Bazen uzun müddet ‎orada kalıp oranın kültür ve yaşama tarzlarıyla yakından tanışmış oldu. ‎ ‎ Bu ülkeler arasında Başiri daha fazla Tacikistan Cumhuriyeti'nin çeşitli ‎meseleleriyle ilgilenip Tacikler'in kültür, edep ve tarihiyle alakalı çok sayıda kitap ve ‎makaleleler yazdı.‎ ‎ 1996 senesinde Tacikistan Milli Üniversitesi Profesör Irac Başiri’ye “iftihari kültür ‎ve tarih doktor” ünvanını verdi. Doktor Başiri 1997’de ise Tacikistan Cumhuriyeti'nin ‎İlim Akademisi'nin uluslararası üyesi ve bu kurumun akademisyen ünvanına nail oldu.‎ Irac Başiri, Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’un eserlerinin tahlilini yapıp, bu ‎yazarın batı ülkelerinde tanınmasına vesile oldu. ‎ Günümüzde Doktor Irac Başiri Minnesota Üniversitesi'nin dilbilimi, yabancılar ‎için İngilizce, Rusya ve Orta Asya Mütalaat Enstitüsü'nün müdürüdür.‎ Yayımlanmış Eserleri ve Kısmi Çalışmaları Kitapları:‎ * Persian for Beginners, 1972, ‎‎1975, 1981, 1991. ‎ * Persidskij yazyk dla nachinaushchikh Osnovnoj kurs (trans., Persian for ‎Beginners by V. Bazukin), 2000.‎ * 'To Be' as the Origin of Syntax: A Persian Framework, 1973. ‎ * The Fiction of Sadeq Hedayat, ‎‎1984. * The Black Tulip (novella in English ‎and Persian), 1984.‎ * The Pearl Cannon (ed.), ‎‎1986.‎ * Firdowsi's Shahname: 1000 ‎Years After, 1994. ‎ * From the Hymns of Zarathustra to ‎the Songs of Borbad, 2003. ‎ * Kamal Khujandi: Epoch and ‎Its Importance in the History of Central Asian Civilization, 1996.‎ * The History of a National ‎Catastrophe, by Rahim Masov (trans.), 1996.‎ * The Samanids and the Revival ‎of the Civilization of the Iranian Peoples, 1998. ‎ * Tajikistan in the 20th ‎Century,(ed). RFE/RL, 1999-2002.‎ * Beginnings to AD 2000: A ‎Comprehensive Chronology of Central Asia, Afghanistan, and Iran, 2001.‎ * Prominent Tajik Figures ‎of the Twentieth Century, 2003. ‎ * The Nowruz Scrolls, published in ‎‎4 languages (novella in English, Persian, Tajiki, Russian), 2004. * The Impact of Egypt on Ancient Iran, 2007. * The Ishraqi Philosophy of Jalal al-Din Rumi, 2008. ‎ * Iran: Cosmology, Mythology, History by Iraj Bashiri, Cognella Publishers, 2012. * Audio Edition: Ancient Iran: Cosmology, Mythology, History by Iraj Bashiri, Cognella Publishers, 2012. Araştırmalar * Iraj Bashiri Biography * Bashiri Working Papers on Central Asia and Iran * Who's Who in the World * Outstanding People of the 20th Century‎ * Dictionary of International Biography * Prominent Tajik Figures of the 20th Century‎ Dış bağlantılar * Bashiri working papers on Central Asia and Iran * Iraj Bashiri biography * Works available by Iraj Bashiri at Amazon.com

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.