İnsan Davranışları

Kısaca: Davranışlarımızı kaba bir sınıflamaya tabi tutarsak özde iki tür davranış biçimi ile karşılaşırız. Bunlardan ilki UT (uyarım-tepki/ SR) davranışlarıdır ve özgür seçim içermez. Yani ahlakın konusunu oluşturmazlar. Açarsak; dengeleme (homeostatik) , refleks , içgüdü (instinct) ve bir yere kadar da güdüler (drive/motiv) bu tür davranışlardır. Daha çok otonom sinir sistemi tarafından yönlendirilen ve herhangi bir istencin etkin olamadığı bu tür davranışlar ahlaksal değerlendirmelerin dışında olma ...devamı ☟

Davranışlarımızı kaba bir sınıflamaya tabi tutarsak özde iki tür davranış biçimi ile karşılaşırız. Bunlardan ilki UT (uyarım-tepki/ SR) davranışlarıdır ve özgür seçim içermez. Yani ahlakın konusunu oluşturmazlar. Açarsak; dengeleme (homeostatik) , refleks , içgüdü (instinct) ve bir yere kadar da güdüler (drive/motiv) bu tür davranışlardır. Daha çok otonom sinir sistemi tarafından yönlendirilen ve herhangi bir istencin etkin olamadığı bu tür davranışlar ahlaksal değerlendirmelerin dışında olmalıdır. Çünkü bunlar otomatik tepkilerden oluşan ve bireysellik taşımayan davranış biçimleridir.

İkinci tür davranışlarımız ise UOT (uyarım-organizma-tepki / SOR ) türü davranışladır ki bunlar, alınan uyarıcıya organizmanın yorumunu katarak tepki vermektir. Bu davranışlarda az çok iradi bir tercih vardır. Bu da bu davranışları ahlakın konusuna dahil etmektedir.

İnsan davranışlarına bu açıdan bakıldığında; iyi-kötü daha da belirgin hale gelmektedir. İyi onu seçme olanağı bulunan bireyden beklenilen davranıştır. Kötü ise kaçınılması gereken eylemlerdir. Ne var ki iyi-kötü toplumdan topluma, çağdan çağa ve hatta bireyden bireye değişen bir kavramdır. Filozofların da bu konudaki düşünceleri farklılıklar göstermektedir. Örneğin:

Hazcı (Hedonist) Epikuros’a* göre iyi mutluluk verendir. “ Bedenimiz acısız ve ruhumuz dinginse mutluyuzdur.” İyi en yüksek hazdadır. Kötü ise acı ve korkudur. “ Aç kalmamak, susamamak, üşümemek ! Vücudun istedikleri ve özledikleri bunlardır. Bu durumda olan ve ileride de bu durumda olan ve ileride de bu durumda olacağını umabilen kimse, mutlulukta Zeus ile, tanrıların bu en yüce ise bile yarışabilir.” İnsan eylemleri haza yönelen ama acıdan kaçan şeyler olmalıdır. Böyle bir yaşam ise ancak ölçülü olmakla mümkündür.

*: Epikuros, düşünce tarihinde yanlış anlaşılan düşünürlerin başında gelir. Onun haz teorisi en fazla maddesel keyifler olarak yorumlanır, hatta adı bu zevkler peşinde koşanlara sıfat oluşturur: Epikuriye ! Oysa “ Yaşamında , komşun farkına vardığında utanacağın bir şey yapma” diyen Epikuros, Samos’ta (Sisam adası) doğmuştur. Ailesi Samos’tan sürülünce sırası ile Kolophon (Değirmendere) ve Teos (Sığacık) ta bulunmuş ve Demokritos’çu okulda yetişmiştir. Midilli ve Lapseki’de ün kazanan okulunu sonunda Atina’ya taşımıştır.(İÖ 306) Okulunu şehir içinde bir binada değil bahçede kurduğu için adı kısaca Kepos (Bahçe) diye bilinir.

Faydacı (yararcı-utilitarist)yaklaşım iyiyi yararda görür. Bentham ve Mill’e göre davranışlar bireye fayda sağladığı ölçüde iyidir. Ancak burada iyi tek insanın faydasından daha çok daha fazla insanın faydasında giderek de toplumun çıkarında aranmalıdır.

“Kendi sezgine uy ki, hem kendin hem de başkası için iyi olanı yapmış olasın” diyen Bergson , iyinin ancak sezgi ile elde edilebileceğini savunmaktadır.(Sezgicilik- Entüisyonizm)

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

İnsan
3 yıl önce

İnsan (Latince: Homo sapiens, lit. "bilen insan"), yeryüzünde en baskın türlerden biri hâline gelmiş, oldukça zeki primatlardır. Bu tür, Hominina alt...

Psikoloji
3 yıl önce

gözlemlerine dayanarak geliştirilen bu yaklaşımda normal insan davranışlarını anlamaya değil, anormal davranışları anlamaya odaklanılmıştır. Bu yaklaşım ruhsal hastalıkların...

Psikoloji, Algılama, Davranışçılık, Dil, Dilbilim, Gestalt psikolojisi, Gramer, Hafıza, Kısa dönem hafıza, Leipzig, Mantık
Agonistik davranış
6 yıl önce

ve önemine göre davranışlar ölümüne dövüşmeden daha güvenli olan ritüel davranışa kadar değişebilir. Ritüel ve nümayiş davranışları en yaygın agonistik...

Sınırlı Rasyonellik
3 yıl önce

gözlemlenen ve klasik iktisat kuramında rasyonel insan davranışları şeklinde tasvir edilen davranışlar yerine, insanların sınırlı rasyonel bir biçimde...

Sınırlı rasyonellik, ,
Davranış
3 yıl önce

öğrenme ve davranış edinme yolu olabilir. Topluluk halinde yaşayan canlılarda grup davranışları vardır ve bu sosyal bir davranıştır. Bu davranış grup içinde...

Allais paradoksu
3 yıl önce

iktisatçı tarafından ortaya konan, beklenen fayda kuramının gerçek insan davranışları ile nasıl tezat halinde olabileceğini göstermesi açısından hayli önemli...

Allais paradoksu, Maurice Allais, İktisatçı, Beklene fayda kuramı
Bilişsel Psikoloji
3 yıl önce

sürece girdi. İnsan zihni tekrar psikolojinin araştırma konusu oldu ancak bu sefer doğrudan zihnin gözlenmesi çabaları yerine davranışlar gözlenerek zihin...

Bilişsel Bilim, Alan Turing, Beyin, Bilişsel psikoloji, Daniel Dennett, Daniel Kahneman, Dilbilim, Douglas Hofstadter, Felsefe, Noam Chomsky, Nöroloji
Sosyobiyoloji
3 yıl önce

"Hayvan Davranışları ve Sosyobiyoloji Bölümü" 1956'da kuruldu. Wilson, 700 sayfalık kitabını bütünüyle hayvanların sosyal davranışlarına adamıştı. İnsan davranışlarının...