İngiliz-İran Petrol Anlaşmazlığı

Kısaca: İran Hükümetinin 1951'de petrol endüstrisini devletleştirmesiyle başlayan sorun. İran petrollerini İngiliz petrol şirketi Anglo-Iranian Oil Company işletiyordu ve hisselerin çoğunluğunu da elinde bulunduruyordu. İşletme hakkını veren anlaşma 1933'te imzalanmıştı. İran Hükümeti İngiltere'nin bu şirketi bir siyasal baskı aracı olarak gördüğünü ileri sürdü. Bu arada şirket, İngiliz donanmasına petrol sağlarken, İran'da İranlılara iş olanakları yaratmakta, çalışma şartlarını iyileştirmemekteydi. 194 ...devamı ☟

İran Hükümetinin 1951'de petrol endüstrisini devletleştirmesiyle başlayan sorun. İran petrollerini İngiliz petrol şirketi Anglo-Iranian Oil Company işletiyordu ve hisselerin çoğunluğunu da elinde bulunduruyordu. İşletme hakkını veren anlaşma 1933'te imzalanmıştı. İran Hükümeti İngiltere'nin bu şirketi bir siyasal baskı aracı olarak gördüğünü ileri sürdü. Bu arada şirket, İngiliz donanmasına petrol sağlarken, İran'da İranlılara iş olanakları yaratmakta, çalışma şartlarını iyileştirmemekteydi. 1949'da yapılan ikinci anlaşma İran kamuoyunda büyük tepki doğurdu. Ulusal cephe hareketinin lideri Dr. Muhammed Musaddık başbakanlığı ele geçirdi ve petrol endüstrisini devletleştirme girişimleri başladı. Bu, denetimi elinden bırakmak istemeyen İngiltere ve Batı'nın tepkisine yol açtı. Devletleştirme yasası İngiliz şirketini feshetmişti. Aslında anlaşmazlık şirket ile İran hükümeti arasındaydı ama işin içine İngiliz Hükümeti de girdi. İngiltere'nin uyguladığı ekonomik ambargo, ABD ile Dünya Bankasının verdikleri krediyi kesmeleri İran'ı büyük bir ekonomik sıkıntıya soktu ve Dr. Musaddık 1953'te düşürüldü. 5 Ağustos 1954'te yeni bir petrol anlaşması imzalandı. 8 yabancı şirketten oluşan bu konsorsiyum İran petrollerini işletecekti. İngiliz Anglo-İran'ın Oil Company'nın hissesi %40, Hollanda'ya ait royal Dutch şirketinin %16, Fransız şirketinin %6 ve geriye kalan 5 ABD şirketinin herbirinin de %8'er hissesi olacaktı ve karın %50'si İran'a verilecekti.

Bu konuda henüz görüş yok.

İran

3 yıl önce

Hamaney'in üstlendiği İran dinî liderliğidir (Velayet-i Fakih). İran, uluslararası enerji güvenliği ve dünya ekonomisinde geniş petrol ve doğalgaz kaynakları...

Rıza Pehlevi

3 yıl önce

hesabına girilmesi. William Knox D’Arcy ile olan petrol anlaşmasının iptali. Anlaşmanın İran-İngiliz petrol şirketi ile yapılması. Ziraat Bankası'nın tesisi...

Hazar denizi

3 yıl önce

güneyde İran ve güneydoğuda Türkmenistan ile sınırlanmıştır. Hazar Denizi çok çeşitli canlı türlerine ev sahipliği yapmaktadır ve en çok havyar ve petrol endüstrileriyle...

Hazar Denizi, Asya, Avrupa, Azerbaycan, Coğrafya, Dağıstan, Kazakistan, Petrol, Rusya, Taslak, Türkmenistan

Kuveyt

3 yıl önce

ve petrol fiyatlarında artış görüldü. Fakat kriz kısa sürede aşıldı ve Kuveyt'teki petrol üretimi gittikçe artarak, İran-Irak Savaşı sebebiyle İran ile...

Irak, Ülkeler, Basra Körfezi, İran, Araplar, Arapça, Kuveyt City, Suudi Arabistan, Dinar, Körfez Savaşı, Petrol, Dubai, Arap Birliği

Körfez Savaşı

3 yıl önce

Birleşik Arap Emirlikleri sürekli olarak petrol üretimlerini artırıyordu, Irak ise en azından İran-Irak Savaşı'ndan İran saldırıları ve bir ekonomik skandal...

Irak, ABD, George Bush, Saddam Hüseyin

Musul sorunu

3 yıl önce

sorunudur. I. Dünya Savaşı'ndan önce Osmanlı hakimiyetindeki Musul ve çevresi petrol varlığı sebebiyle, İngiltere, Fransa, Almanya arasında rekabet konusu oldu...

Musul Sorunu, 1918, 1924, 19 Mayıs, 30 Ekim, Birinci Dünya Savaşı, Haliç Konferansı, Lozan Antlaşması, Milletler Cemiyeti, Mondros Mütarekesi, Musul

Kürdistan Bölgesel Yönetimi

3 yıl önce

sıra ikinci resmî dil olacaktı. İran-Irak Savaşı (1980-1988) sırasında bu bölge, merkezî hükûmetin kontrolünden çıkmış, İran saflarında Saddam Hüseyin'e karşı...

Süveyş Krizi

3 yıl önce

kârlı olan Kanal Şirketi hisselerini Mısır'a devretmek istemiyorlardı. Anlaşmazlığı çözmek için toplanan Londra Konferansı'ndan sonuç çıkmadı. Bunun üzerine...

Süveyş Krizi, Süveyş Krizi

İngiliz-İran Petrol Anlaşmazlığı