Türkçe Bilgi: İlah

Alm. Gott (m), Fr. Dieu (m), İng. God. Tapılan varlık, tanrı. İlah kelimesi, kökü esas alındığında, tapmak, şaşırmak, bocalamak, himaye ve huzur ihtiyacı ile birisine teveccüh etmek, gizli olmak ve yüksek olmak manalarına gelmektedir. Kelime, kelam alimleri tarafından, “üluhiyet” manasına kullanılmaktadır. İlah, cins isimdir. İnsanların tapındıkları şeyler için kullanılır.

İslamiyette tapınılan varlığın adı “Allah”tır. Ondan başka tapınılacak ilah yoktur. Semavi dinlerde ve diğer inanç sistemlerinde ilah kelimesi değişik şekillerde kabullenilmiştir. Putperestlerin, aya, gökyüzüne, güneşe, yıldızlara, şeytana vs. tapanların inançlarında ilah, tapındıkları şeyin adıdır. Bunların çok tanrılı olanlarında tapınılan varlığın ismiyle beraber kullanılır: Gök ilahı, yer ilahı, savaş ilahı gibi. Bazı kavimler bunun dişisini de kabullenerek kadın şeklinde düşündükleri varlıklara da tapınmışlar ve bunlara “ilahe” (tanrıça) ismini vermişlerdir. Bilhassa eski Yunan, Roma, Mısır ve Mezopotamya’nın putperest kavimlerinde bu inanış ve kullanışa sık rastlanır: Güzellik ilahesi, bolluk ilahesi gibi. İnsanlar tarafından aslı bozulmuş olan Hıristiyanlık dinine inananlar, ilah denilince üç varlığı(baba, oğul, ruhü’l-kudüs) hatırlar ve anlarlar. Buna teslis (üçleme) inancı denir. (Bkz. Hıristiyanlık)

Yahudilerin ilahı ise, “Elahim” veya “Yehova” adlarını taşımaktadır. Önceleri Elahim, tabiat kuvvetlerinin hakimi olarak kabul edilmişti ve kendini rüzgar ve fırtınada belli ediyordu. Sonraları bu korkunç tanrı, insan şeklinde tasavvur edilmişti. Yehova ise, Yahudi kavminin milli tanrısının adıdır.

İslamiyette ilah tektir, yani birdir. İlah kelimesi, Allah’tan gayrı olan uydurma putların yokluğunu ve ibadet edilmeye hakkı olan ilahın yalnız Allah olduğunu bildirmek için kullanılır. “La ilahe illallah” (Allah’tan başka ilah yoktur.) yani “kelime-i tevhid” söylenirken, şehadet kelimesini söylerken ve Kur’an-ı kerim, hadis-i şerif ile diğer dini metinlerde geçen ilah kelimesi, işte bu var olan; “varlığının başlangıcı ve sonu olmayan, bir olan, varlığı kendisinden olan, diri olan, sonradan olanlara benzemeyen, doğmamış, doğurulmamış olan, evladı, hanımı olmayan, herşeyi bilen, dileyen, gören, işiten, her şeye kadir olan, harf ve sese muhtaç olmaksızın söyleyen, her şeyi yoktan yaratan ve varlıkta durduran” hakiki varlığı diğer uydurma putlardan ayırmak için kullanılır. İslamiyetin bildirdiği bu ilah, kendisinin isminin “Allah”olduğunu ve kendisinin “Allah” olarak anılmasını bildirmektedir.

İslamiyette tanrı ismini, ibadetlerin dışında mabut (kendine ibadet edilecek olan) manasına kullanmaya izin verilmiştir. Mesela eski Mısırlıların, Romalıların tanrıları demek, tanrımıza hamdolsun demek yasak değildir. Çünkü burada, “Rabbimize, yaratanımıza hamd olsun” demektir. Bunun gibi “Rab ve yaratıcı” manasında, “Ya ilahi= Ey Rabbim” ve “Ya ilahel-alemin= Ey alemlerin yaratıcısı” olarak da kullanılmaktadır. Nitekim Süleyman Çelebi Mevlid’inde; “Birdir Allah ondan artık tanrı yok” derken,Allah manasında değil ilah manasında en doğru şekilde kullanmıştır. Zaten bu ibare “La ilahe illallah” sözünün tam karşılığıdır.

İlah

İlah

İlah

İlah

İlah

Kelime-i Şehadet

Trimurti

Tanrıça

Tanrı

Hubal

Horus

Gök katları

Teğabun Suresi

İlah

İlah Hakkında Detaylı Bilgi

İlah Sözlük Anlamları

İlah

İlah

İlah

İlah

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Kelime-i Şehadet

Trimurti

Tanrıça

Tanrı

Hubal

Horus

Gök katları

Teğabun Suresi