Il re pastore "Çoban Kral" |Orjinalbaşlık =Il re pastore' |orijinaldil =İtalyanca |Müzik = Wolfgang Amadeus Mozart |Libretto = Matastasio revizyon Gianbattista Varesco |image = |prömiyer = 23 Nisan1775 |ilkgösterilenyer =Başpiskoposluk Sarayı, Salzburg |perdesayısı = 2 |oyuncular = *Aminta: Sayda krallığı mesru varisi, bir çoban, soprano (kastrato) * Elisa: Fenikeli bir çoban kız; soprano * Tamiri: devrik zalim kral, Stratone'nin kızı; soprano * Agenore: Saydalı bir soylu; tenör * Alessandro, Makedonya Krali; tenör }} 'Il re pastoreÇoban Kral'; Köchel dizini K208) Wolfgang Amadeus Mozart tarafından bestelenmiş iki perdelik, bazan "opera seria" bazan "seranata" janrinda olarak nitelendirilen, bir opera eseridir. Eserin librettosuİtalyanca olarak Matastasio tarafından hazırlanmış ve "Gianbattista Varesco" tarafından düzenlenmiştir. Eserin ilk gösterisi 23 Nisan 1775deSalzburg'da Başpiskopos "Kont Hieronymus von Colloredo" nun "Başpiskoposluk Sarayı"nda yapılmıştır. Hazırlanması ve sahnelenmesi Bu opera 1775de Avusturya Imparatoricesi Maria Theresa'nin küçük oğlu "Arşidük Maksimillian Franz"'ın Salzburg'u resmi bir ziyareti için sipariş edildi. Bu eser 1751de Matastasio'nun Tortuato Tasso'nun Aminta adli eserinden uyarlanarak bir libretto olarak hazirlandi. Bu libretto daha önce "Felice Giardini" tarafindan üç perdelik bir opera olarak bestelenip sahneye konmuştur. Mozart'in babası bu eseri görmüştü. Mozart siparaşi aldiği zaman 19 yasindaydi. Once Matastasio'nun librettosu Salzburg'da saray papazi olan Varesco tarafından yeniden düzenlendi. Mozart bu siparişi karşılamak icin 6 hafta süren yoğun bir çalışma yapıp zamaninda eseri bitirdi. Mozart'in eseri (Felice Giardini'nin üç perdelik eserine karşı olarak) iki perdeliktir ve bu nedenle özgün librettodan önemli bazı değişiklikler içermektedir. Her bir perdenin yaklaşık 1 saat devam etmesi ve eserin yaklasik 1097 dakika sürmesi planlanmıştır. Klasik antik bir konusu ve temasi oldugu icin bir "opera seria" janrina dahil eser olarak siniflandirilir. Ama cok defa bir opera olarak degil de bir cesit dramatik kantata olan serenatas olarak siniflandirmaktadir. Aminta ile Elisa ve Agenore ile Tamiri adli iki ciftin asklari ve evlenme planlari icindeki entrikali degimeler otomatik olarak modern opera seyircisini bu eserin Cosi fan tutte eserini andirdigini akla getirmektedir. Fakat bu eserin ana pskolojik temasi bir ciftin askinin gerektirdiklerinin kirallik idaresi gerekleri ile catismasidir. Coban Kral Aminta Elisa'ya olan aski ile devlet idaresi geregi olarak Tamiri ile evlenmesinin mantikliligi arasinda bocalamaktadir. Bu nedenle bu eser Mozart'in Idemeneo adli eserinin temasina benzemektedir. Gercekten Mozart 'Il re pastoreden sonra 6 yillik bir arada opera bestelicigini bir tarafa birakmistir. Ancak bu donem sonunda Il re pastoreye benzer temali 'Idemeneo operasini hazirlamistir. Roller Çalgılar Mozart'ın özgün notaları şu çalgıları kapsayan bir orkestra için hazırlanmıştır: * 2 flüt, 2 oboa (yahut corno inglese), 2 fagot * 4 korno, 2 trombon * timpani * Yaylı sazlar bölümü * "Secchi" resitatifleri icin "basso continuo" ve klavsen ve viyolonsel Konu özeti Makedonya Kralı Alessandro (Büyük İskender), Sayda sehrinin zalim krali Stratone'yi tahtindan indirmistir ve mesru krali bulmak istemektedir.
I. Perde
Çayırlık bir alan. Sayda şehri uzaktan görülmekte. Elisa bir çoban olan sevgilisi Aminta ile birliktedir. Kral Alessandro ile Sayda şehri tiranı olan Straone arasındaki savaşın birbirlerine olan aşklarına hiç etki yapmayacağını söyler. Alessandro Straone'yi tahtından indirmiştir ve yerine geçecek meşru hükümdarı aramaktadır. Aminta'nin mesru varis olduğunu düşünmektedir. Kıyafet değiştirerek Aminta yanına gelir ve onu Alessandro'nun huzuruna götürmeyi teklif eder. Aminta çoban olarak kalmak istemektedir. Bu sırada Agenore Stratone'nin kızı olan ve sevdiği Tamiri ile karşılaşır. Tamiri Agenore'nin kendini hala sevdiğini öğrendiği için çok teselli bulmuştur. Elisa Aminta ile evlenmek için kendi babasından izin almıstır. Agenore, Aminta'ya o daha bebek iken Stratone tarafından şehrin dışına sürülmüş olduğunu ve tahta meşru varisin Aminta'nin kendisi olduğunu açıklar. Aminta tahtını eline geçirdikten sonra Elisa'ya geri dönmeye and icer. Aminta Elisa'yı sevmektedir ama Allessandro'ya göre Aminta kral olarak kabul edildikten sonra krallık sorumlulukları başa gelmeli ve krallık görevinin aşkdan öncelik taşıması gerekmektedir. Allessandro'nin onerisine göre Tamiri'nin Aminta ile evlenmesi halinde Aminta'nın yeni karısının babasının yerine kral olması herkese çok uygun görülecektir. Aminta bunu kabul etmemektedir. I
I. Perde
Makedonyalılar ordugahı. Elisa'nin Aminta ile görüşme isteği Agenore tarafından önlenir. Aginore Aminta'nın Elisa arkasından gitmesini de engelemektedir. Alessandro Aminta'ya krala uygun giysiler giyip şehir halkına tanıtılmaya hazır olmasını söyler. Ayni zamanda Aminta'nın Tamiri ile evlenmesine kesin karar almıştır. Bu hem Aminta'yi çok sinirlendirmiştir ve hem de Agnore'yı da gayet hoşnutsuz etmiştir. Agnore bu kararı Elisa'ya iletmesi gerekmektedir. Tamiri Aminta ile evlenmek istememektedir. Agenor bu iki evlenme planının uygulanmasını büyük azaplar çekerek hazırlamaktadır. Her iki kadın da kendilerini Alessandro huzuruna çıkıp onun merhamet hislerine dayanarak kararını değiştirmesini isterler. Tamiri Alessandro'ya gider ve ona kendisinin Agenore'yi sevdiğini söyler. Elisa Alessandro'ya diz çöküp Aminta'yi kendisine koca olarak vermesi için ona yalvarır. Aminta da Alessandro'ya Elisa'ya aşık oldugunu bildirir. Alessandro verdiği iki kararın kimseye adil olmadığını anlayıp Aminta'ya Elisa ile ve Tamiri'nin de Agenore'ye evlenmesine izin verir. Aminta Sayda Kralı olarak tac giyip sehrin idaresini eline alır. Önemli müziksel parçalar
I. Perde
* "Intendo, amico rio" - Aminta * "Alla selva, al prato" - Elisa * "Aer tranquillo e di sereni" - Aminta * "Si spande al sole in faccia" - Alessandro * "Per me rispondete" - Agenore * "Di tante sue procelle" - Tamiri I
