baraj_adı =Ilısu Barajı |
resim = |
Barajın Yeri =Şırnak |
Amacı =Enerji |
Nehir =Dicle Nehri |
Başlangıç-Bitiş Tarihi= 2006-2013 |
Gövde Dolgu Tipi = Kaya |
Yükseklik = 138.00 |
Normal su kotunda göl hacmi = 11.000 |
Normal su kotunda göl alanı = 526,82 |
Yıllık içme suyu= - |
Ilısu Barajı`nın temeli açılısı Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler tarafından 5 Ağustos 2006 tarihinde atıldı.
Cumhuriyet tarihinin en büyük projelerinden olan GAP`ın anahtar projesi Ilısu Barajı ve HES`i tamamlandığında, göl hacmi bakımından Türkiye`nin ikinci büyük barajı olacak.
2013 yılında hizmete alınması planlanan proje, kurulu güç ve yıllık enerji üretim kapasitesi bakımından da, Atatürk Barajı, Karakaya Barajı ve Keban Barajı`ndan sonra 4`üncü büyük HES olma özelliğini kazanacak.
Ilısu Barajı; Mardin ve Şırnak İl sınırları arasında Dargeçit ilçesinin 15 Km. doğusunda, Dicle Nehri üzerinde yer alacak. Ilısu Barajı kil çekirdekli kaya dolgu tipinde olup temelden yüksekliği 138 m olacak. Barajın maksimum su kotu 526,82 metre, toplam gövde hacmi 44 milyon metreküp, rezervuar hacmi ise 11 milyar metreküp olacak. Barajın kurulu gücü 1200 MW olup üreteceği toplam enerji 3,833 milyar KWh`tır. Ilısu Barajı ile üretilecek olan enerji , şu an ülkemizde hidroelektrik santralleri vasıtasıyla üretilecek olan enerjinin %10`unu oluşturacak.
Bu enerji üretiminin yanı sıra Ilısu Barajında regüle edilen ve daha sonra inşa edilecek Cizre Barajına bırakılacak sularla Nusaybin, Cizre, İdil, Silopi ovalarında toplam 121 bin hektar alanın modern sulama teknikleriyle sulanması da mümkün olacak.
Yapımı 7 yıl sürecek barajın inşaatında 7 bine yakın kişi istihdam edilecek. Çalışanların büyük bir kısmının bu bölgede yaşayanlardan oluşacağı göz önüne alınırsa baraj, bölge istihdamına büyük katkı sağlayacak.
Bunun yanında barajın yapımı ile oluşacak baraj gölünde büyük miktarda balık üretimi gerçekleştirilecek, bu da bölge kalkınmasına hız kazandıracak
Ilısu Projesi`nin Tarihçesi ve Tanımı
Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali Projesi (Ilısu Projesi), 1954 yılında Dicle Nehri`nin toprak ve su kaynaklarının geliştirilmesine ilişkin çalışmalar doğrultusunda, DSİ tarafından başlatılmıştır.
Ilısu Barajı; Güneydoğu Anadolu Bölgesi`nde, Suriye sınırına yaklaşık 45 km. mesafede, Dicle Nehri üzerinde inşa edilecek olup, tamamlandığında 1 200 MW kurulu güç ile yılda ortalama 3 833 GWh enerji üretecektir.
Tesis işletmeye alındığında; gövde hacmi açısından Türkiye`nin 2. kurulu güç bakımından da 4. büyük barajı olacaktır.
Ilısu Projesi`nin Önemi
1) Türkiye Cumhuriyeti`nin 100 yıllık vizyonunun içinde yer alan, önemli bir yatırım projesidir.
2) Ülkemizin; refah, çağdaşlık ve gelişmişlik adına hayati bir projesidir ve bölge huzurunu tesis edecek, enerji problemine çare olacaktır.
3) Başta Diyarbakır, Batman, Mardin, Siirt ve Şırnak illeri olmak üzere Güneydoğu Anadolu Bölgesi`nin tamamının kalkınmasına katkıda bulunacaktır.
4) Yukarıda sayılan bölgelerde, inşaat süresince çalışanlar ve aileleriyle birlikte 80.000 kişinin geçimine imkan sağlayacaktır.
5) Tamamlandığında, üreteceği yıllık ortalama 3,833 milyar kWh enerji ile ekonomimize yılda 300 milyon ABD doları katma değer temin edecektir.
6) İnşaatı süresince, yukarıda sayılan bölgelerde, 600-700 milyon ABD doları tutarında bir ticari faaliyet de sağlayacak ve bölge halkını refaha ulaştıracaktır.
7) Ilısu Baraj Gölü altında kalan mevcut yol, köprü, demiryolu ve köylerin yeniden ve çağdaş bir teknikle yapılmasını sağlayacaktır.
Ilısu Projesi`nin Finansmanı
Ilısu Projesi için sağlanacak toplam dış kredi tutarı 1.200.000.000 a‚¬`dur. Temin edilen bu kredi içerisinde “Hasankeyf tarihi ve kültürel varlıklarının korunması ve kurtarılması” için kullanılacak olan 25.000.000 a‚¬`da bulunmaktadır.
Ilısu Projesi Bünyesinde Çevre Etki Değerlendirme(ÇED)
1999-2001 yılları arasında yaptırılan ÇED Raporu; Türk mevzuatı, Dünya Bankası ve IFC kriterleri doğrultusunda HCE firması tarafından güncellenmiş ve hem DSİ hem de yatırımcı kredi kuruluşları tarafından onaylanmıştır.
Yeniden Yerleşim Eylem Planı (YYEP)
Bir yatırım projesinin olumsuz tesirleri engellemek, sebep olduğu fiziksel kayıpları tazmin etmek ve projeden etkilenen insanlara gelişme imkanları sağlamak için hazırlanan Yeniden Yerleşim Eylem Planı, Ilısu Projesi muhtevasında 1999-2001 yılları arasında Türk mevzuatı, Dünya Bankası ve IFC kriterleri doğrultusunda hazırlanmış ve onaylanmıştır.
Hasankeyf Kültür Varlıklarının Korunması ve Kurtarılması
Uzun bir tarihi geçmişe sahip olan Hasankeyf`teki kültürel varlıkların korunması maksadıyla; Kültür ve Turizm Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Ilısu Konsorsiyumu koordinasyonunda hazırlanan, Hasankeyf Master Rehber Projeleri Türkiye Cumhuriyeti`nin resmi makamları tarafından onaylanmıştır.
Ilısu Projesi`nin maksimum su kotundan etkilenmeyen Hasankeyf Yukarı Şehir Alanı`nda yer alan kültürel varlıklar, bu bölgenin geliştirilmesiyle birlikte bir “Arkeolojik Park ve Açık Hava Müzesi”nde yeniden hayat bulmaya devam edecektir.
Hasankeyf`in %80`den fazlası Ilısu Barajı suları altında kalmayacaktır. Bu bağlamda Yukarı Şehir`de bulunan onlarca mezar, türbe, höyük, eski kalıntılar ve 4200 mağara ev, Ilısu Baraj Gölü`nden etkilenmeyecektir. Bölge yukarıda belirtildiği şekilde “Arkeolojik Park ve Açık Hava Müzesi” olarak düzenlenecek ve Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı ile birlikte “Türkiye`nin ve Dünyanın Kültür ve Turizm Cazibe Merkezi” olacaktır.
Ilısu Baraj Gölü altında kalacak olan bütün kültürel varlıklar ve yerleri YYEP çalışmaları çerçevesinde belirlenmiştir. Bu kültürel varlıklar Ilısu Barajı ve HES Projesi`nin 7 yıllık inşaatı süresince kazılarla çıkarılıp korunacaktır.
Her yıl için %15`lik yüzey çalışması ve %15`lik kazı ve taşımanın yapılacağı kabul edilmektedir. Bu kabule göre yüzey çalışmaları, kazılar ve taşımalar için ayrılan tahmini bütçe 53.000.000 ABD doları olarak belirlenmiştir.