İhşidoğulları
Kısaca: Mısır’da 935-969 târihleri arasında hüküm sürmüş bir Türk hânedânı. Devletin kurucusu Muhammed bin Tuğç, iki nesilden beri Abbâsîlerin hizmetinde bulunan bir Türk âilesindendir. Muhammed bin Tuğç, 935 yılında Mısır vâlisi oldu ve istiklâlini îlân ederek Halîfe Râzi’den İhşîd ünvânını aldı. İhşîd “şahlar şâhı” mânâsına geliyordu. Ayrıca Muhammed’in ataları da Fergana’da İhşîd ünvânıyla meliklik yaparlardı. ...devamı ☟
İhşid, Mısır’da tam bir hakimiyet sağladı. Ancak bu sırada, Bağdat’ta hakimiyeti ele geçirmiş olan Muhammed bin Raik, Mısır’a kadar geldi. Bu tehlikeli durum üzerine Muhammed bin Tuğç, vergi vermek şartıyla Remle’ye kadar olan bölgeyi geri aldı. Beş sene devam eden barış devresinden sonra, iki emirin arası yeniden açıldı. Laccun mevkiindeki savaşı iki taraf da kazanamadı. Fakat tesis edilen ailevi münasebetler iki emiri yeniden birbirine yaklaştırdı. İhşid, senelik 140.000 dinar vergi verdi.
Emir Raik’in ölümünden sonraİhşidilere Hamdani ailesinden yeni bir rakib ortaya çıktı. AncakMuhammed bin Tuğç, sulh devresini iyi değerlendirmiş ve devleti en kudretli mevkiine çıkarmıştı. Emirü’l-ümeralık mevkiini elde etmek için mücadeleye başladı. 944 yılında Rakka’nın karşısında Fırat kenarında Halife el-Mütteki ile karşılaştı. Ancak bu sırada Hamdani ailesinden emir Seyfüddevle Mısır’ı tehdid etmeye başladığından geri döndü. Böylece yeniden başlayan mücadelede İhşidiler galip geldi. Muhammed bin Tuğç, Şam’ı ele geçirdi ise de 964 yılında öldü.Yerine iki oğlundan Ebü’l-Kasım Unucur tahta geçti.
Unucur ve kardeşi Ali zamanında İhşidilerin Mısır’daki hakimiyeti sözde kalmıştı. Gerçek iktidar, İhşid’in ölümünden biraz önce çocukları için saltanat naibi olarak tayin ettiği Nubyalı köle Kafur’un elindeydi. Oğullar ise, kukla bir vaziyetteydi. Nitekim 966 yılında Ali’nin ölümü üzerineKafur idareyi tam olarak ele alınca halife bu valiliği tanıdı. Kafur, Mısır ile Suriye’yi tehdid edenHamdanilere karşı başarılar kazandı. Kafur’un ölümü Mısır’ı kuvvetli bir idareciden mahrum bıraktı. Yerineİhşid’in torunu Ahmed vali tayin edildi. Ancak bu zayıf ve kısa ömürlü emirin idaresi zamanında Mısır, Afrika’nın kuzeyinden gelen Fatımilerin baskısına dayanamadı ve 969 yılında bu devletin hakimiyeti altına girdi.
İhşidiler hanedanının en önemli iki şahsiyeti şüphe yok ki İhşid ile Kafur’dur. İhşid çok kuvvetli ve mücadeleyi seven bir emirdi. Ömrü, Mısır’da kuvvetli bir hakimiyet sağlamak için çalışmalarla geçti. Bu zor şartlarda Mısır’da imar faaliyetlerini de ihmal etmedi. Devletin ikinci mühim şahsiyeti olan Kafur, zenci bir köleyken sırf zekası sayesinde devletin iktidar mevkiini elde etmiştir. İhşid ve Kafur, Mısır’da sanat ve edebiyatın da hamisi olarak tanınmışlardır.
İhşidoğulları Hükümdarları
Tahta Geçişi Muhammed bin Tuğç İhşid935 (H.323)
Unucur (On Uygur)946 (H.334)
Ali961 (H.349)
Kafur (Ali’nin naibi)966 (H.355)
Ahmed969 (H.358)
Bu konuda henüz görüş yok.