iftar
1. anlamı Oruç açma, oruç bozma.2. anlamı Oruç açma zamanı.
3. anlamı Ramazanda akşam yemeği:
"İftara çağırmak."- .
İftar; Allah rızası için farz veya nafile oruç tutan bir Müslümanın, güneşin ufukta kaybolmasından tamamen batmasından sonra bir şey yiyerek veya içerek oruç açmasına denir. İftar vakti, duanın kabul olduğu mübarek bir vakittir. Dinimizde iftar etmeye ve iftar vaktine büyük kıymet verilmiştir.
Asırlar boyunca Müslümanlar, iftar vaktini tövbe ve istiğfar ederek, dua ve niyazda bulunarak beklemişler, itina ile hazırlanmış sofraların başında yiyip içmelerine hiçbir mani yokken vaktin girmesini bekleyerek, Allah’ın emrine itaat ve ibadet etmenin huzur ve lezzetini yaşamışlardır.
İftarı yalnız yapmayıp, misafir davet ederek ona da iftar vermek, Müslümanların çok önem verdiği ibadetlerden biridir. Çünkü Peygamber efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) bir hadis-i şerifte buyurdu ki: “Bir kimse Ramazan ayında bir oruçluya iftar verirse, günahları affolur. Hak teala onu Cehennem ateşinden azad eder. O oruçlunun sevabı kadar ona sevap verilir.”
Eshab-ı kiram dediler ki: “Ya Resulallah! Her birimiz bir oruçluya iftar edecek, onu doyuracak kadar zengin değiliz. Resul aleyhisselam buyurdu ki: “Bir hurma ile iftar verene de, yalnız su ile oruç açtırana da, biraz süt ikram edene de bu sevap verilecektir. Bu ayda bir oruçluya su veren kimse, kıyamet günü susuz kalmayacaktır.”
Eskiden iftar vakitlerinin ayrı bir havası ve başkalığı vardı. İftar yemeklerine en fakir evlerde bile dikkat edilir, herkes haline ve vaktine göre bol ve çeşitli yiyecekler hazırlardı. Herkes, eşine-dostuna iftar vermeyi büyük bir ibadet kabul eder, bunun için çırpınırdı. Eski İstanbul’da devlet ileri gelenlerinin konaklarında, Ramazan boyunca iftar vakitlerinde kapılar herkese açılır, her gelen meşhur iftar sofralarında hürmet gösterilerek ağırlanırdı. Ayrıca yemek yiyen fakirlere giderlerken “diş kirası” adı altında çeşitli hediyeler verilirdi. Yalnız Osmanlı Türklerine mahsus olan bu adet, 1908 yılına kadar sürmüş, ikinci meşrutiyetten sonra unutulmuştur. Bugün de eş-dost arasında iftar davetleri yaşatılmaktadır.
Dinimizde iftarda dikkat edilecek şeyler geniş olarak ilmihal kitaplarında bildirilmiştir. Bunlardan bir kısmı şöyledir:
İftarı hurma ile yapmak sünnettir. Hurma, hadis-i şerif ile medhedilmiş, bereketli bir yiyecektir (Bkz. Hurma). Su, zeytin ve tuz ile de yapılır. İftar mühim bir sünnettir. Bir hadis-i şerifte; “İftar zamanında, oruçlunun ağız kokusu, Allahü tealaya her kokudan daha güzel gelir.” buyrulmuştur. İftar edince; “Zehebezzama’ vebtelletil’uruk ve sebetel ecr inşaallahü teala” veya “Allahümme leke sumtü ve bike amentü ve aleyke tevekkeltü ve ala rızkike eftartü” dualarını okumak da sünnettir.
İftarı acele etmek ve sahuru geciktirmek de sünnettir. Sahuru geciktirmek ve iftarı çabuk yapmak, insanın acizliğini ve ihtiyaçlılığını gösterir. Zaten ibadet de, Allah’a karşı acizlik ve ihtiyacını göstermektir. Ancak iftarda acele etmekten maksat, akşam namazı vakti girer girmez orucu bozmak demek değildir. Gökte yıldızlar görülmeden evvel yapmaktır. Saatlerde veya takvimlerde bir hata olabilir ihtimaliyle, biraz beklemek veya önce akşam namazını kılıp, sonra iftar etmek daha ihtiyatlı olmaktadır. Böylece hem acele etme sünneti yerine getirilmiş olur, hem de oruç, bozulmak tehlikesinden kurtulur. Akşam namazından önce ezan ve ikamet okumakla ve namaza hazırlanmakla ve niyet etmekle biraz vakit geçeceği için, namaz vaktinde kılınmış olur. Bütün gün boyunca sabredip üç beş dakika daha geç iftar yapmak, orucun zamanında bozulması bakımından çok önemlidir.