İdris I

Kısaca: İdris I, tam adı Sidi Muhammed İdris El Mehdi es-Senusi (d. 12 Mart 1890 - ö. 25 Mayıs 1983), Libya`nın 1951`de bağımsızlığını kazanmasından sonraki ilk kralı. ...devamı ☟

İdris I, tam adı Sidi Muhammed İdris El Mehdi es-Senusi (d. 12 Mart 1890 - ö. 25 Mayıs 1983), Libya`nın 1951`de bağımsızlığını kazanmasından sonraki ilk kralı.

1902`de babasının ardılı olarak, merkezi Berka`da bulunan Senusiye tarikatının başına geçti.Ama henüz reşit olmadığından tarikatın fiili önderliğini kuzeni Ahmet eş-Şerif üstlendi.1916`da bu görevi kuzeninden devraldı.İlk iş olarak, 1911`de Libya`yı istila etmiş olan İtalyanlarla anlaşmak için harekete geçti.Kıyı kesimi dışındaki bölgeleri denetim altına alamayan İtalyanlarla imzaladığı Arcoma Barışı`yla (1917) ateşkesi sağlayıp, Berka`daki egemenliğini İtalyanlara onaylattı.1919`da gene İtalyanlarla, Berka`da br parlamento kurulmasını ve yönetime mali yardım sağlanmasını öngören ikinci bir antlaşma imzaladı.Ama kendisini destekleyen kabileleri İtalya`nın istekleri doğrultusunda silahsızdırmaya yanaşmaması, İtalyanların 1922 İlkbaharında Trablus bölgesini istila etmeleriyle sonuçlandı.Bölgede yaşayan kabileler İtalyanlar karşısında güçlü bir birlik oluşturmak ve etkin bir direniş gösterebilmek amacıyla İdris`ten hareketin önderliğini üstlenmesini istediler.Ama direnişin sonuç vermeyeceğini düşünen İdris bu öneriyi geri çevirerek Mısır`da sürgün yaşamını seçti ve Libya`nın II. Dünya Savaşı sırasında İngilizler tarafından işgal edildiği 1942`ye değin orada kaldı.

Libya`ya temelli dönmek yerine, yandaşlarının etkinliklerini bir süre Mısır`dan yönlendirmeyi sürdürdü.Sonunda 1947`de hükümetin başına resmen geçti.Berka`da bir Senusi yönetiminin kurulmasını amaçlayan ve İdris`in en önemli destekçileri olan tutucu kabile reisleriyle, ülke topraklarının birleşmesinden yana olan daha genç kentli kesimler arasındaki anlaşmazlık 1949`da Birleşmiş Milletler`de çözüme kavuşturuldu.BM Genel Kurulu, Berka, Fizan ve Trablus`ın geleceğinin bu üç bölgenin temsilcilerinden oluşacak ulusal bir meclis tarafından belirlenmesini kararlaştırdı.Bunun üzerine toplanan meclis, ülkede meşruti monarşi yönetiminin kurulmasına karar vererek İdris`i tahta çıkardı.Aralık 1951`de Libya`nın bağımsızlığı ilan edildi.

Hükümdarlığı sırasında parlamento üzerinde etkili bir ağırlık kuran ve orduyu bütünüyle denetimi altına alan İdris, önemli yönetim görevlerini paylaşan zengin eşraf ile güçlü kabile reislerinden de tam bir destek gördü.Batılı müttefiklerin desteği ve kendisine sadık kabilelerin askeri gücü de yönetimdeki ağırlığını korumasına etkili oldu.Ama izlediği tutucu politikalar ve gelişen Arap milliyetçiliği karşısındaki duyarsızlığı, birçok genç subay ve gitgide gelişen kentli orta sınıflar arasında ciddi hoşnutsuzluklara yol açtı.Eylül 1969`da kaplıca tedavisi görmek üzere Türkiye`de bulunduğu sırada Albay Muammer Kaddafi önderliğinde düzenlenen askeri bir darbeyle devrilen İdris bir süre Yunanistan`da kaldıktan sonra siyasi mülteci olarak Mısır`a gitti. 1974`te Libya`da yolsuzluk suçlamasıyla hakkında dava açıldı ve gıyabında yargılanarak mahkum edildi. Ama ülkesine dönmeyerek Kahire`de sürgün yaşamını sürdürdü.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

İdris I Resimleri