Aleksey, Romanov hanedanının 1613-45 arasında hüküm süren ilk çarı Mihail`in oğluydu.On altı yaşında tahta çıkmadan önce, eniştesi Boris İvanoviç Morozov`dan, ancak okuyup yazacak kadar, yüzeysel bir eğitim aldı.Hükümdarlığının ilk yıllarında devlet işlerini Morozov yönetiyordu.Ama mali bunalımın ve tuz vergisinin artırılması sonucu olarak 1648`de Moskova`da bir ayaklanma çıkınca, Alksey, Morozov`u sürgüne göndermek zorunda kaldı.
Bundan sonra Prens N. I. Odoyevski, Patrik Nikon, Afanasi Lavrentyeviç Matveyev gibi danışmanlarının önerisi doğrultusunda 1649`da serfliği meşrulaştıran yasalar (``Sobornoye Uloojeniye``) çıkardı.1654-67 arasında Polonya`yla, 1656-61 arasında İsveç`le savaştı.Ukrayna`nın Dinyeper Irmağıın ve Kiev`in doğusunda kalan kesimini (1667) aldı.Ayrıca, Nikon`un Rus Ortodoks Kilisesi`nde önemli bir mezhep bölünmesine yol açan reformlarını destekledi.1662`de kentlerde patlak veren ayaklanmayı ve 1667-71`de Stenka Razin önderliğindeki köylü ayaklanmasıyla doruğa ulaşan halk eylemlerini bastırdı.Sakin, iyi niyetli,nazik ve aşırı dindar bir insan olan Aleksey dış ticaretin gelişmesi, eğitimin ve Batı Avrupa kültürünün Rusya`da yaygınlaşması için çalıştı.Nikon`un, kilise dışı yöneticilerinden daha güçlü olduğu ikili bir iktidar sistemi kurmasını engelledi.