- Hücre içi ortamın özgün bileşimini hücre dışı ortamdan ayırmak
- Hücre içi ile hücre dışı ortamlar arasında seçici bir şekilde madde alışverişini sağlayarak hücrenin atıklarını hücre dışı ortama vermek, hücre dışından hücreye gerekli maddeleri almak ve hücre içi ortamın özgün yapısını korumaya yardımcı olmak
- Komşu hücrelerle iletişimi ve madde alışverişini sağlamak
Seçici geçirgenlik, hücre zarının bazı maddeleri hücre alıp bazılarını almamasıdır. Hücre zarı oldukca karmaşık ve devingen yapısıyla, hücre canlılığının ve özgün hücre işlevlerinin sürekliliğini mümkün kılan çok önemli bazı fonksiyonları yerine getirir ki,bunları şöyle sıralayabiliriz:
-Hücre içi ortamın özgün bileşimini hücre dışı ortamdan ayırmak -Hücre içi ile dışı ortamlar arsında alış verişi sağlamak -Komşu hücrelerle iletişimi sağlamak
Hücre zarı,mikroskobik incelemede iki koyu renkli tabaka arasında açık renkli bir tabakadan oluşuyor gibi gözüksede,aslında iki tabakadan oluşan bir organdır.Her iki tabakada fosfolipit molekülleri içine gömülmüş çeşitli proteinlerden oluşur.Fosfolipit moleküllerinin uzun zincirli yağ asitlerinden oluşmuş kısımları suda çözünmez ancak yağda çözünürler.
Yan yana duran iki hücrenin stoplazma zarları arası 150-200angstrom genişliğindedir.
Hücre Zarının Özellikleri
-Hücreyi dış ortamadan ayırır. -Hücreye şekil verir. -Madde giriş çıkışını düzenler. -Protein,yağ ve karbonhidratlardan oluşmuştur. -Hücreye alınacak hormon v.b. tanır. -Hücrenin beslenmesine yardımcı olur. -Metabolizma atıklarının dışarı atılmasını sağlar.Hücre zarının görevleri: 1- Hücreyi dış etkenlerden korumak 2- Hücreye şekil vermek 3- Madde alış verişini kontrol etmektir.
Akıcı-mozaik zar modeline göre hücre zarı, iki sıra yağ tabakasıyla bu tabakalarda yüzen farklı büyüklük ve yapıdaki proteinlerden oluşur. Hücre zarı karbonhidrat,protein ve yağlardan oluşur.
Hücre zarından geçebilen maddeler: Küçük moleküller ( glikoz, aminoasit, su, madensel tuzlar), yağda eriyen A, D, E, K vitaminleri, nötr moleküller (oksijen ve karbondioksit )’tir.
Hücre Çeperi: Bitkisel hücrelerde hücre zarının dışında bulunur. Selüloz adı verilen ölü bir maddeden yapılmıştır. Hücre duvarının selülozdan yapılmış olması, hücrenin madde alış verişini engellemez. Çünkü hücre duvarında da porlar vardır. Hücre çeperi cansız, kalın dayanıklı, esnek olmayan, tam geçirgen ve selüloz yapıdadır.
Not;Bitki hücrelerinde hücre zarının dışında selülozdan oluşmuş bir de çeper vardır.Buna hücre duvarı ya da hücre çeperi denir.
Yan yana duran iki hücrenin sitoplazma zarları arasında 150-200 A° (angstrom) genişliğinde hücrelerarası bir alan vardır. Bu alan, hücreleri birbirine yapıştıran bir madde ile doludur. Hücre zarı girintili çıkıntılıdır. Bu yapı hücreler arasında adezyonu ve aynı zamanda hücreler arasındaki dokunma yüzeyini artırır.
Hücre zarı, hücre içeriğini ayarlamada çok önemlidir. Hücre zarı bazı maddelerin geçişini engellerken bazılarının geçmesini kolaylaştırır. Bu özellik zarın yapısına ve zardaki deliklerin (por) büyüklüğüne bağlıdır. Bir hücre zarından zardan her türlü madde geçebiliyorsa bunlara geçirgen, hiçbir maddeyi geçirmiyorsa geçirgen olmayan ya da geçirimsiz, bazılarını geçiriyor ve bazılarını geçirmiyorsa da seçici geçirgen hücre zarı denir.
Kısaca özellikleri:
-Hücreyi dış ortamdan ayırır.
-Hücreye şekil verir.
-Madde giriş-çıkşını düzenler.
-Canlı yapıdadır.
-Kalınlığı 12nm'dir.
-Protein,yağ ve karbonhidratlardan oluşur.
-Aktif taşıma olayını düzenler.
-Hücrenin beslenmesine yardımcı olur.
-Komşu ve yabancı hücreyi bulur.
-Hücreyi alınacak hormonları tanır.
-Hücrenin yıpranan kısmını onarır.
-Metabolizma atıklarının dışarı atılmasını sağlayarak iç ortamı düzenler.
-Prokaryot hücreye sahip canlılarda zardaki solunum enzimleri sayesinde enerji üretimi sağlanır.'
MichaelHarrison - 6 ay önce
Candyer - 3 hafta önce