Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Hidrometre

Kısaca: Hidrometre Alm. Hydrometer (m), Fr. Hydrométre (m), İng. Hydrometer. Bir sıvının yoğunluğunu ölçen alet. Hidrometre, bir tarafı ağırlaştırılmış ve diğer tarafında ölçeklenmiş bir boru bulunan bir cam küreden ibarettir. Kullanılırken yoğunluğu ölçülecek sıvının içine konulur. Eğer sıvının yoğunluğu büyükse, hidrometre gövdesi dışarı çıkarak yüzer. Gövde üzerine gelen sıvı üst yüzeyinden, sıvının yoğunluğu anlaşılır. Sıvının yoğunluğu arttıkça, hidrometre ...devamı ☟

hidrometre
Hidrometre

Hidrometre Alm. Hydrometer (m), Fr. Hydrométre (m), İng. Hydrometer. Bir sıvının yoğunluğunu ölçen alet. Hidrometre, bir tarafı ağırlaştırılmış ve diğer tarafında ölçeklenmiş bir boru bulunan bir cam küreden ibarettir. Kullanılırken yoğunluğu ölçülecek sıvının içine konulur. Eğer sıvının yoğunluğu büyükse, hidrometre gövdesi dışarı çıkarak yüzer. Gövde üzerine gelen sıvı üst yüzeyinden, sıvının yoğunluğu anlaşılır. Sıvının yoğunluğu arttıkça, hidrometre yukarı çıkarak yüzer. Hidrometrenin gövdesi üzerindeki ölçekten, sıvının yoğunluğu okunur. Ölçeğin aralıkları düzgün değildir. Yüksek yoğunluklara geldikçe ölçek çizgileri sıklaşır.

Kullanılışı: Hidrometreler pekçok amaç için kullanılır. En çok, otomobillerde, kurşunlu akümülatörlerde sülfirik asit çözeltisinin yoğunluğunu ölçmede istifade edilir. Akümülatör doluyken yoğunluk 1,27 gr/cm3 ve boşken 1,05 gr/cm3 civarında bulunur. Ayrıca otomobillerdeki antifriz çözeltisini kontrol etmek için kullanılır. Kimya endüstrisinde de, sıvı karışımlarındaki yoğunluğu ölçmek veya sıvının bileşenlerini bulmak için faydalanılır. Tıpta ise, idrarın yoğunluğunu ölçmek için kullanılır.

Çalışma prensibi: Hidrometre, Arşimed prensibine göre çalışır. Buna göre, bir sıvı içine batırılan bir cisme, sıvı içindeki kısmının hacmine eşit hacimdeki sıvının ağırlığı kadar kaldırma kuvveti etki eder. Buna göre hidrometre, ağırlığına eşit ağırlıktaki sıvıya yerdeğiştirme verinceye kadar batar. Denge durumunda, hidrometrenin ağırlığı, batan kısmının hacmine eşit hacimdeki sıvının ağırlığına eşit olur. Batan kısmın hacmi gövde üzerine konulan bir ölçekle belirlenir. Yoğunluk, kütlenin hacme bölünmesiyle elde edilir.

Hidrometrenin hassaslığı küre hacminin gövde hacmine oranının büyümesi ile artırılır. Hassaslığı arttıkca hidrometrenin kullanıldığı ölçme aralığı da azalır. Bu sebepten farklı yoğunluk bölgelerini ölçmek için farklı hidrometreler kullanılır.

İslam aleminde yetişen fen alimlerinden Hazini (vefatı: 1155) hidrostatik konusundaki çalışmaları ile tanınmıştır. Biruni'nin (973-1049) cisimlerin yoğunluklarını ölçme konusunda yaptığı çalışmalardan istifade ederek birçok katı ve sıvı maddelerin yoğunluklarını son derece hassas bir şekilde ölçmeye muvaffak olmuştur. Sıvıların yoğunluğunu ölçebilmek için hidrometre cihazını ilk defa Hazini kullanmıştır. Aşağıdaki cetvel, Hazini'ye ve bugünkü modern hesaplara göre bazı sıvıların yoğunluklarını göstermektedir. Bugünkü imkanlarla o devirdeki imkanlar mukayese edilirse, Hazini'nin büyüklüğü ve başarısı daha iyi anlaşılır.

Madde Yoğunluk Hazini'ye Göre Bugün

0° saf su0,9650,999 Deniz Suyu1,0411,027 Zeytinyağı0,9200,910 İnek sütü1,1101,04-1,42 İnsan kanı1,3301,45-1,75

İlim tarihçisi Robert Howell, Hazini'nin yoğunluk ölçme metodunu ve cisimlerin hava içindeki ağırlıklarını hesaplamak için geliştirdiği "Hikmet terazisi" de denilen beş kefeli terazisini uzun uzun inceleyerek hayranlığını belirtmiştir.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

hidrometre

Türkçe hidrometre kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. hydrometer, water meter

hidrometre

suölçer.

hidrometre

Türkçe hidrometre kelimesinin Fransızca karşılığı.
hydromètre [le]

hidrometre

Türkçe hidrometre kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Hydrometer

İlgili konular

alet alkol arşimed asit benzin cam gaz süt termometre

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

hidrometre Resimleri

Hidrometre
3 yıl önce

Hidrometre sıvıların yoğunluğunu ölçmeye yarayan alete verilen isimdir. Hidrometre genellikle camdan yapılan ampulden çıkan bir silindirik gövdeye sahiptir...

Hidrometre, Alet, Alkol, Arşimed, Asit, Benzin, Cam, Gaz, Süt, Taslak, Termometre
Hemçik
3 yıl önce

Ansiklopedisinde 21 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hidrometre 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi....
William Nicholson
6 yıl önce

yaptı. 1798’de aerometre’yi ve sıvıların yoğunluğunu ölçmeye yarayan hidrometreyi icat etti. 1800’de suyun dekompozisyonu ile voltaik akımı keşfetti. 1800...

William Nicholson, 1753, 1815, Alessandro Volta, Cavendish, Elektrik, Elektroliz, Elektrostatik, Hidrojen, Hidrolik, Hidrometre
Jacques Charles
3 yıl önce

Charlière adını verdiği balonuyla 550 metreye yükselmişlerdir. Bir tür hidrometre ve gonyometre gibi birçok kullanışlı cihaz icat etmiştir. Ayrıca Gravesand...

Jacques Charles, 11 Aralık, 1746, 1783, 1793, 1823, 7 Nisan, Benjamin Franklin, Charles yasası, Fransız, Hidrometre
Acı su akvaryumu
6 yıl önce

türlerinin bakımı, tatlı su akvaryumları ile benzerlik gösterir fakat bir hidrometre ile suyun tuzluluk oranı sürekli olarak kontrol edilir. Acı su balıklarının...
Hypatia
3 yıl önce

Hypatia'nın bilime katkıları; gök cisimlerinin sınıflandırılmasında, hidrometre'nin bulunmasında, sıvıların yoğunluk derecesinin belirlenmesinde ve daha...