Kitabın Konusu
Genel Çerçeve
Kitapta yazar, Jacques Derrida`nın Marx hakkında yazdığı "Specters of Marx" adlı eserinin;Marx`sız olmaz.
Marx`sız bir gelecek olmaz.
Marx`ın hatırası ve mirası olmadan hiç olmaz.
Her koşulda bir Marx gerekir.
Dehası, ya da en azından hayaletlerinden birisi gereklidir.Derrida, Specters of Marx, s.13'
sözkonusu alıntısında Marx yazan yerleri Osmanlı ile değiştirme teması üzerine, "Osmanlı, modern Türkiye`nin ``ötekisi``dir. Bu anlamda Derrida`nın Batı yaşam biçimi üzerine, kapitalizmin ``ötekisi`` Marx(ism)in, varolan ve varolacak olan etkisini ortaya kullanmak için kullandığı hayalet metaforu, Osmanlı ile Türkiye arasındaki geçmiş ve gelecekteki ilişkilerin ortaya konulması için uygun ipuçları sunmaktadır."Şaban Çalış,Hayalet Bilimi ve Hayali Kimlikler Neo Osmanlıcılık, Özal ve Balkanlar; sf:5 demektedir.
Yazara göre bir ölünün iyi defnedilmemesi onu hayalet veya hortlak olarak geri döndürmektedir. Bunu kitapta şöyle açıklar;
"Mesela, ölümle, varlığın öteki kalıpları vasıf değiştirirken, ölüyü uğurlamaya ilişkin seremonide yapılacak bir eksiklik, bedenin uygun bir biçimde defnedilmemesi, vasiyetine saygısızlık, asgari ölçülerde yas tut(a)mamak, veya yası gereğinden fazla uzatmak gibi ``şeyler``, kısaca, ölüm ve defin sürecinin tamamlanmamışlığı, ``gideni`` bir şekilde geri getirecektir herhalde. Bu, ``ruh`` olur, ``hortlak`` veya ``hayalet`` olur ama hep bir şeyler bizimle kalır."Şaban Çalış, Hayalet Bilimi ve Hayali Kimlikler Neo Osmanlıcılık, Özal ve Balkanlar ;sf:14
Yazar son günlerde mevzu olan "Neo Osmanlıcılık" tezine farklı bir bakış açısından bakmaktadır. Bu anlamda şöyle der kitabında;
"Neo-Osmanlılık, kolektif aidiyet kalıplarının ontolojik yapısı anlamında, muhayyelin yeniden inşası ve modern Türkiye`yi 1990`lı yıllarda, Balkanlar üzerinden gelip ziyaret eden, bir Osmanlı hayaletinden başka bir şey değildir."Şaban Çalış,Hayalet Bilimi ve Hayali Kimlikler Neo Osmanlıcılık, Özal ve Balkanlar;Sf:21
Osmanlı-Halk ilişkisine bakış
Yazara göre Osmanlı`nın elit tabakası halkı hakir görmektedir. Halk(tebaa) da aynı ölçüde Osmanlı`dan nefret eder. Kitapta bu konu hakkında;"Osmanlı, taşra için çok defa ``ceberrut`` bir devlet, ruhsuz bir yönetici sınıf, asker toplamaktan ve vergi almaktan başka bir marifeti olmayan ferman sahibi padişahlardan ibarettir."Şaban Çalış,Hayalet Bilimi ve Hayali Kimlikler Neo Osmanlıcılık, Özal ve Balkanlar ;sf:38-39
Ayrıca tebaa arasındaki görüş ayrılıkları hakkında da,
"Osmanlı sözcüğü İslam kadar dini, Türk kadar etnik içerikler taşımaktadır."Şaban Çalış,Hayalet Bilimi ve Hayali Kimlikler Neo Osmanlıcılık, Özal ve Balkanlar; sf:49
Turgut Özal
Yazar Özal`ı Osmanlı hayaletini diriltmekle suçlar ve onun da aynı akibete kurban gittiğini söyler."(...)Kullandığı terminolojideki İslami ağırlık bir kenara, (...), `150 senelik bizim yaşadığımız` serüvene doğrudan yaptığı atıfla, Osmanlı ile Cumhuriyet arasında bir kesintisizlikten ve net bir özdeşlikten sözetmesi açısından, önemlidir." Şaban Çalış,Hayalet Bilimi ve Hayali Kimlikler Neo Osmanlıcılık, Özal ve Balkanlar sf:89
Kitabın Bölümleri
- Teşekkür
- Giriş
- Hayaletbilimi ve Hayali Cemaatler
- Osmanlı:Bir Aidiyet Formunun Sancılı Oluşumu
- Osmanlıcılık:İdeoloji ve Muhayyel Cemaat Projesi
- Muhayyelden Hayalete:Cumhuriyet`in Ötekisi Olarak Osmanlı
- Özal ve Osmanlılar:Tarih Bilinci ve Tahayyül Gücünün İşleyişi
- Balkanlar: Osmanlı Hayalet Sahası
- Neo-Osmanlılık:Balkanlar`da Gezinen Hayaletin İdeolojisi
- Sonuç
- Kaynakça
- İndeks