Türkçe Bilgi: Havalı fren sistemi

Bünyesinde hava üreten taşıt araçlarının fren pedalından gelen komutla birlikte; havayı mekanik güce dönüştürerek durmayı sağladığı fren sistemi türüdür. Fren Pedalına uygulanan gücü Kamyon, Tır gibi araçlarda araç lastik iletmek imkansız olduğu için hava araç tekerine kadar gider ve kampana ya da fren diskine etki etmeden önce pönömatik güçle mekanik hareket oluşturur.

Temel Aparatları

Kompresör

Araçta havayı üreten aygıttır. Fren Pedalından aldığı komutla havayı sisteme bırakır.

Fren Pedalı Valfi

Frenlemeyi sağlayan pedaldan aldığı komutu sisteme yönlendiren ve pedalla bitişik vaziyette duran valftir. Pneumatik (havalı) Fren Sistemlerinde çok nadir olarak hidrolik özellikleri içeren valfler kullanılabilir. Ancak havalı fren sistemlerinin büyük bir çoğunluğunda pedal valflerinin çalışma mantığı sürücünün pedala basması sonucu elde edilen basıncı pneumatik bir enerjiye dönüştürürek tekerlere aktarmasıdır.

Tahliye Valfi

Regülatör de denilen sistemde frenleme sonrasında borularda kalan havayı boşaltmaya yarayan aygıttır. Daha sonraları bu aygıt kurutma işlemini de bünyesine alan sistemdeki havayı kurutarak sistemin ömrünü uzatan hava kurutucu valfine entegre edilmiştir. En son teknoloji ürünlerde bu ürün kurutucu - tahliye ve dağıtıcı vazifelerini bir arada gören "Dağıtıcı entegreli kurutucu tahliye valfi"nin bir parçası olmuştur.

Dağıtıcı Valf

Fren Pedalının komutuyla kompresörden gelen havayı tekerlere uygun hava basınçlarıyla dağıtmaya yarayan aparattır. Hava Tedarik (Supply) Girişinden girer ve Aktarım deliklerinden ilgili barlarla çıkar. Son teknolojilerde bu aparat Tahliye Valfinin üzerine Kurutucu Valf ile birlikte entegre edilmiştir.

El Fren Kolu

Havalı Fren sisteminde el freni de pnematik sisteme entegre edilmiştir. Tıpkı havalı fren sistemine sahip olmayan araçlarda el freni standart frenden bağımsız olarak bir tesisata sahipse; havalı frende de el fren ünitesi standart fren sisteminden bağımsız olarak havayı direkt olark tekere ileterek duruş sağlar. Ancak yine hava ile çalışmaktadır.

Dorse Kontrol Valfi

Uluslararası adı T.I.R olan ve arkasına bağlanan dorse ya da treyleri çekme vazifesi gören araçlarda; arkada bağlı alan dorsenin fren sistemine komut gönderen valftir.

Role Valfi

Fren sistemindeki hava akışında oluşan bar uyumsuzluklarını gidererek aracı vazifesi gören valflere denir. Bu valfler kimi zaman gelen havanın basıncını artırır kimi zaman azaltır kimi zaman da dağıtır. Role vazifesi görür.

Körükler ve İmdatlı Körükler

Araçlarda kompresörden gelen havanın mekanik güce dönüşerek fren disk ya da kampanasına etki etmesini sağlayan mekanizmalardır. Mantık olarak birbirine pistonla bağlı iki hava odacığından oluşur. Odcağın birine dolan hava basınçla pistonu iter ve diğer odacığa bağlı mil hareket geçerek dikey hareketi yataya çevirerek balatayı genleştirir. Balata; disk ya da kampanaya sürter ve fren gerçekleşir.

Yük Ayar Valfleri

Araçtaki yükün dengesine göre sağ ya da sol taraftaki tekerlere havayı bırakarak savrulma ve devrilmeleri engeller. Aracın şasesine bağlı bir aygıt sayesinde aracı kullanandan bağımsız olarak çalışır.

Son Teknolojiler

Havalı Fren sistemi bünyesinde hava üreten tüm araçlarda kullanılmaktadır. Aracın içinde bir kez üretilen hava fren dışındaki diğer mekanizmalarda da kullanılmaya başlanmıştır. Debriyaj sistemlerinde ağır servo şartları havalı servo valfleriyle hafiflemiştir. Böylece debriyajın hidrolikkısmının yanına bir de pnematik kısmı eklenmiş ve havalı debriyaj sistemi ortaya çıkmıştır.

Bunun yanı sıra araçta üretilen hava şu anda aynı zamanda süspansiyon sistemlerinde de kullanılmaktadır. Böylece Havalı Süspansiyon Sistemleri mekanik makas tipi süspansiyon sistemlerinin yerini almış bulunmaktadır. Bu sistem binak araçlarda kullanılan hava şarjlı amortisör sistemiyle karıştırılmamalıdır. Havalı Süspansiyon Sistemi`nin temel mantığı şase ile yük arasına içi hava dolu balonlar koyarak süspansiyonu sağlamaktır.

Bütün bunların yanısıra ABS, EBS, TEBS gibi üst düzey sistemler de artık ağır vasıta araçlarda kullanılmaktadır. Hepsinden önemlisi basınç değişikliklerini not eden sensörler sayesinde yukarıda belirtilen tüm aparatlar hata raporlarını sürücü göstergesine iletmektedir. Bunun yanında fren diagnostik aletleri yardımıyla fren sistemindeki tüm aksamalar tek bir aletle ortaya çıkarılabilmektedir.

Dünyada Büyük Üreticileri

Türkiye`de Büyük Üreticileri

Kaynaklar

Vikipedi

Havalı Fren Sistemi

Temel Aparatları

Son Teknolojiler

Dünyada Büyük Üreticileri

Türkiye`de Büyük Üreticileri

Kaynaklar

İlgili konular

Fren

Fren sistemi

Hız kesici

George Westinghouse

Toyota Land Cruiser Prado

Unimog

Anadolu Isuzu

Bisiklet

Havalı Fren Sistemi

Havalı Fren Sistemi Hakkında Detaylı Bilgi

Temel Aparatları

Son Teknolojiler

Dünyada Büyük Üreticileri

Türkiye`de Büyük Üreticileri

Kaynaklar

İlgili konular

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Fren

Fren sistemi

Hız kesici

George Westinghouse

Toyota Land Cruiser Prado

Unimog

Anadolu Isuzu

Bisiklet