Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Hava Sahası

Kısaca: Hava sahası, herhangi bir kara parçası ve/ya su kütlesi üzerindeki boyutları çeşitli kanun, kural ve antlaşmalarla belirlenmiş atmosfer kütlesi. Günümüzde kullanılan -kapsadığı alan olarak açısından- en büyük hava sahası birimi uçuş bilgi bölgesidir (FIR). Her ülkenin hava sahası bir veya daha fazla uçuş bilgi bölgesine bölünür. ...devamı ☟

hava sahası
Hava Sahası

Hava sahası, herhangi bir kara parçası ve/ya su kütlesi üzerindeki boyutları çeşitli kanun, kural ve antlaşmalarla belirlenmiş atmosfer kütlesi. Günümüzde kullanılan -kapsadığı alan olarak açısından- en büyük hava sahası birimi uçuş bilgi bölgesidir (FIR). Her ülkenin hava sahası bir veya daha fazla uçuş bilgi bölgesine bölünür. Ulusal hava sahası 1944'te Şikago'da imzalanan Uluslararası Sivil Havacılık Konvansiyonu'na (Şikago Konvansiyonu) göre her devlet kendi ülkesi/bölgesi üzerindeki hava sahasında mutlak egemenlik hakkına sahiptir. Burada tarif edilen ülke ya da bölge (territory) o devletin toprakları ve karasularıdır. Antlaşmaya taraf olan tüm devletler kendi hava sahalarının diğer devletlerin uçakları tarafından kullanımına (tarifeli uluslararası uçuşlar hariç), "önceden izin alınmaksızın" müsaade etmek zorundadır. Uçaklar, kayıtlı oldukları ülkenin milliyetini taşırlar. Bir uçak ancak bir ülkede kayıtlı olabilir. Uçuş bilgi bölgesi (FIR) Her ülkenin hava sahası ve civarı, ülkenin büyüklüğüne, konumuna ve hava tarafiğinin durumuna göre bir veya daha fazla uçuş bilgi bölgesine (FIR) bölünür. Örneğin Türkiye'nin hava sahası Ankara FIR ve İstanbul FIR olmak üzere iki uçuş bilgi bölgesine bölünmüştür. Benzer şekilde Birleşik Krallık da Scottish FIR ve London FIR olmak üzere iki uçuş bilgi bölgesine bölünmüştür. Uçuş bilgi bölgeleri içinde uçuş bilgi hizmeti (FIS) ve ikaz hizmeti verilir. Uçuş bilgi bölgelerini birbirinden ayıran çizgiler Türkçede FIR hattı olarak bilinir. FIR'lar deniz seviyesinden belirli bir irtifaya kadar olan bölgeyi kapsarlar. FIR'ların üst limitinden sonra UIR (upper information region/üst uçuş bilgi bölgesi) başlar. UIR'lar da uzay sınırına kadar olan bölgeyi kapsarlar. Örneğin London UIR FL245 ve FL660 arasındadır. Kontrollü hava sahası ==

Kontrollü

hava sahalarında tüm uçuşlara hava trafik kontrol (ATC) hizmeti verilir. IFR uçuş yapan uçaklar tarafından kullanılır. Havayollarına A25, R8 gibi isimler verilir ve orta hattın sağında ve solunda 5'er NM (toplamda 10 NM) genişliğindedirler. Düşük sınıflı TMA, CTA ve CTR'ları katetmedikleri sürece tüm havayolları A sınıfıdır. Kontrolsüz hava sahası ==

Tavsiyeli yol (ADR)

Tavsiyeli yollar, F sınıfı hava sahalarıdır. Havayolları gibi 10 NM genişliğinde olmalarına rağmen havacılık haritalarında (kart) sadece orta hatları mavi kesikli çizgi ile belirtilir. ADR'leri kullanacak VFR uçakların uçuş planı doldurması gerekir.

Open-FIR

Open-FIR

, G sınıfı hava sahalarıdır.

Open-FIR

'larda; kontrollü sahalar dışında kalan RASA, MATZ, ATZ'ler bulunur.

Open-FIR

'larda FIR ATSU'ları tarafından uçuş bilgi hizmeti (FIS) sağlanır. Bu bilgilerin bir kısmı şunlardır: :- Meteroloji bilgisi ve uyarıları :- Seyrüsefer yardımcılarının durumu :- Meydan kolaylıklarının durumu :- Arama-kurtarma ikazları :- Hava taşıtları için tehlikeli yakınlaşma uyarıları

Open-FIR

'larda LARS (alçak hava sahası radar tavsiye hizmeti) gibi çeşitli radar hizmetleri de verilir. ATZ ve MATZ'ler için ilgili meydanlara özel frekanslar tahsis edilmiştir. Meydan trafik bölgesi (ATZ) Meydan trafik bölgeleri çeşitli sivil ve askeri hava meydanları çevresinde oluşturulan bir sahadır. En uzun pistin merkezinden 2 NM yarıçapında (1 NM'den uzun pistlerde 2,5 NM yarıçapında) ve pist rakımından 2000 ft yüksekliğinde bir silindirdir. ATZ'ler hem kontrollü hem de kontrolsüz hava sahalarında bulunabilirler ve denetimli (regulated) hava sahalarıdır. Bir ATZ G sınıfından (

Open-FIR

) daha yüksek bir sınıftaki hava sahasında (örneğin D sınıfı) ise o sınıfın kurallarına tabi olur. Bir hava taşıtının pilotu ATZ'lere şu koşullarda "girebilir": * ATC'den izin almış olmak * ATC'nin olmadığı durumlarda AFIS'ten uçuş güvenliğini sağlayacak yeterli bilgiyi almış olmak * AFIS'in de olmadığı durumlarda A/G radyo istasyonundan uçuş güvenliğini sağlayacak yeterli bilgiyi almış olmak Askeri hava trafik bölgesi (MATZ) Askeri hava trafik bölgesi, bazı ülkelerde askeri meydanların çoğunun çevresinde bulunan bir hava sahasıdır. Genellikle meydan merkezinden 5 NM yarıçapında 3000 ft AGL yüksekliğindeki merkez silindir ile alet yaklaşması istikamet(ler)indeki 5 NM uzunluğunda, 4 NM genişliğinde ve 1000-3000 ft AGL irtifaları arasındaki dikdörtgen alan(lar)dan meydana gelir. Bu sahaya girecek sivil uçakların MATZ ATC'den izin alması ve basılı usullere riayet etmesi gerekir. MATZ'ler denetimsiz (non-regulated) hava sahaları olmalarına rağmen her MATZ'nin merkezi kısmı aynı zamanda bir ATZ'dir ve ATZ'ler ile ilgili kurallara uyulmalıdır. Hava sahası sınıfları Hava sahaları ICAO'ya göre A, B, C, D, E, F ve G şeklinde yedi sınıfa ayrılır. Bunlardan A, B, C, D, E kontrollü, F ve G kontrolsüz hava sahasıdır. Sınıfların irtifa limitleri ülkeden ülkeye farklılıklar gösterir.

Kontrollü

* A sınıfı: En yoğun trafiğin gerçekleştiği hava sahalarına tahsis edilir. VFR uçuşlara kapalıdır. * B sınıfı: Çok yüksek hava sahalarına tahsis edilir. Hem IFR, hem de VFR uçuşlara açık olmakla birlikte bu irtifalarda genellikle VFR uçuş gerçekleşmez.

Kontrolsüz

* F sınıfı: Tavsiyeli yollardır. * G sınıfı:

Open-FIR

'dır.

Kontrollü

sahalar dışındaki RASA'ları, MATZ'leri ve ATZ'leri de kapsar. * Pooley, Dorothy, ve Robert Seaman. The Air Pilot's Manual 2: Aviation Law & Meteorology. 10. baskı. Shoreham, West Sussex: Pooley's Air Pilot Publishing, 2011. * Uluslararası Sivil Havacılık Konvansiyonu (1944)

Kaynaklar

Vikipedi

hava sahası

Türkçe hava sahası kelimelerinin İngilizce karşılığı.
n. airspace, sky

hava sahası

bir devletin yalnız kendisinin kullanma hakkı olduğu, başka devletlerin ancak ilgili devletten izin alarak yararlanabileceği gökyüzü parçası.

hava sahası

Türkçe hava sahası kelimelerinin Almanca karşılığı.
n. Luftraum

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Hava sahası
3 yıl önce

kontrollü hava sahasıdır. Terminal kontrol sahası (TMA veya TCA) bir veya daha fazla yoğun trafiğe sahip hava meydanı çevresindeki kontrollü hava yollarının...
Kontrollü hava sahası
3 yıl önce

kalan hava sahaları kontrolsüz hava sahalarıdır. ICAO'ya göre kontrollü hava sahaları şunlardır: Kontrol bölgesi Kontrol sahası Terminal kontrol sahası Havayolu...
Hava sahası sınıfları
3 yıl önce

Hava sahası sınıfları, hava sahalarının yoğunluk durumuna ve irtifalarına göre ayrıldığı kategorilerdir. Tüm hava sahaları belirli bir sınıfa dahildir...
Kontrolsüz hava sahası
3 yıl önce

durumu Arama-kurtarma ikazları Hava taşıtları için tehlikeli yakınlaşma uyarıları Open-FIR'larda LARS (alçak hava sahası radar tavsiye hizmeti) gibi çeşitli...
Terminal kontrol sahası
7 yıl önce

Terminal kontrol sahası (TMA veya TCA), yoğun hava trafiği olan büyük havalalanları çevresinde belirlenmiş kontrollü bir hava sahası. Avrupa sisteminde...
Uçuş Bilgi Bölgesi
7 yıl önce

ülkenin hava sahası ve civarı, ülkenin büyüklüğüne, konumuna ve hava tarafiğinin durumuna göre bir veya daha fazla FIR'a bölünür. Örneğin Türkiye'nin hava sahası...

FIR, Meteoroloji, Hava sahası
Kontrol bölgesi
7 yıl önce

Kontrol sahası (CTA) ile karıştırılmamalıdır. Kontrol bölgesi (CTR); uçuş emniyetini artırmak ve hava trafiğini düzenlemek için, genellikle işlek havaalanları...
Hava üstünlüğü
7 yıl önce

Hava üstünlüğü olarak bilinen kavram, askeriyede belirli bir bölgede ve zaman içerisinde, bir hava sahası üzerinde elde edilen hakimiyete verilen addır...