Anadolu`nun M.Ö. 2000 yıllarındaki kuvvetli devleti olan Hititler zamanında Melit (Malatya), Mazaka (Kayseri), Sabestea (Sivas), Kokusun (Göksun), şehirleri arasında bulunan Tegerama (Gürün) ,Darende, Malatya, Samsat üzerinde Urfa`ya vardığı ve buradan Halep, Asur ve Babil`e gittiği anlaşılmaktadır.Tohma vadisi üzerinde bulunan Gürün`ün tarih boyunca önemli işlek yollara sahip olduğu bilinmektedir. Halen belediye binasının kuzey yönünde kale olarak adlandırılan eski kalıntılara haricen bakıldığında Mağara şeklinde oyukların olduğu görülmektedir. Bunlardan Kaleş (Kültepe-Kayseri)`den başlayan yolun Tegerama (Gürün), Darende, Malatya, Samsat üzerinden Urfa`ya vardığı ve buradan Halep, Asur ve Babil`e gittiği anlaşılmaktadır. Bu oyuklar Hitit imparatorluğu zamanında kale olarak kullanılmıştır. Bu kalenin 3 km güney batısında bulunan Burç evi kalıntıları ve Harap şatosu ayrıca doğuda Çay boyu (Gübün) mahallesinin hemen kuzeyinde yine kaya oyukları bulunmaktadır. Gerek Gübün`deki kale ,gerekse Gürün`deki kale ile yapıldığı tespit edilmiştir. Yine Şuğul Vadisi`nde (Tohma suyunun Gürün`e girdiği yer) Hititler zamanından kalma kayalar üzerine kazılmış Hitit yazısı (Kitabesi) bulunmaktadır.
}