Türkçe Bilgi: Gioachino Rossini

(1792-1855) 19. yüzyıl başlarındaki İtalya'nın en önemli bestecisi Rossini'nin müziği, akıcı melodileri, sevimli, eğlenceli, zeki operalarıyla, zengin orkestra renkleri ve neşesiyle bugün de tazeliğini korur. Pek çok bestecinin genç yaşta öldüğü bir dönemde yetmiş altı yaşına dek yaşamış; ancak 39 opera yazdıktan sonra, otuz yedi yaşında beste yazmayı bırakıp kendini daha çok mutfak sanatına, yeni yemekler icat etmeye vermiştir.

İtalyan mutfağındaki Bistecca alla Rossini (Rossini Usulü Biftek), bestecinin müzik dünyasındaki operaları kadar ünlüdür. Opera dağarcığına kazandırdığı Sevil Berberi, Guil-huune Teli, İpek Merdiven, Cezayir'de bir İtalyan Kızı, Hırsız Saksağan gibi çalışmaları birer başyapıttır. Özellikle Sevil Berberi, Mozart'ın Figaro'su ya da Verdi'nin Falstaffı ile aynı düzeydedir ve İtalyan komik-operasının başlıca temsilcisidir. Uvertürleri ise sesin büyük doruklara ulaşıp alçalmasıyla orkestra dağarcığına yeni bir renk getirmiştir.

Gioachino Rossini, 29 Şubat 1792'de, İtalya'nın Adriyatik kıyısında, Pesaro kentinde dünyaya gelir. Babası amatör bir trompetçi, annesi ise opera şarkıcısı-dır. Bir süre klavsen dersleri aldıktan sonra şan ve armoni öğrenir. On yaşından başlayarak şarkı söyleyip eşlikçilik yaparak kiliselerde ve tiyatrolarda para kazanmaya başlar. On dört yaşına geldiğinde aile Bologna'ya taşınır; Rossini de burada Liceo Musicale'ye öğrenci olur. Müzik kuramı ve çello dersleri alır. Tüm çalgıları başarıyla çalması, operaya büyük ilgi duyması ve daha ilk gençlik yıllarında opera denemeleri yapması, çevrenin ilgisini çeker.

Dört yıl sonra opera besteciliğini meslek seçerek bu kurumdan ayrılır. Opera dünyasına ilk kez tek perdelik bir komik-opera ile, 1810 yılında Venedik'te adım atar. Evlilik Senedi adlı bu gülünçlü oyunun ardından iki yıl içinde bestelediği iki opera onu, hemen tüm İtalya'da üne kavuşturur: İlk ciddi operası Tancredi, gülünçlü operası Cezayir'de Bir İtalyan Kızı'dır. Bunların ünü üzerine tüm sanat merkezlerinden çağrı alır, yapıtlar ısmarlanır. Milano'da, La Scala'da sahnelenen Denektaşı adlı yapıtıyla büyük başarı elde eder. Ardından Napoli'de San Carlo Tiyatrosu'na ve Fondo Tiyatrosu'na yönetmen olur.

1815'te Napoli'nin başlıca operaevi San Carlo için İngiltere Kraliçesi Elizabeth'i konu alan bir yapıt besteler: Elisabetta. Bunu izleyen iki operasını Roma'da yazar: Otello ve Sevil Berberi, ilk temsillerinde beklediği tepkiyi almayan, başarısızlıkla sonuçlanan operalardır. Otello, Rossini'nin Shakespeare dünyasına girdiği ilk ciddi yapıtıdır. Bu opera ile besteci recitativo secco (klavsen eşlikli reçitatifler)'yu bırakıp, orkestra eşlikli reçitatifler yazmıştır. Bundan böyle opera tekniğine bir yenilik gelmiş olur. Otello'da orkestranın yanı sıra reçitatiflere eşlik eden bir de piyano vardır.

Rossini, Sevil Berberi'nde özgün biçimiyle Beaumarchais'nin metnine dayanan ve ilk kez Pai-siello tarafından aynı isimle operası yazılan, sonra da Mozart'ın Figcıro'sunda işlenen karakterleri ve konuyu ele alır. Tarihte hiçbir komik-opera, Sevil Berberi kadar çok sevilip sahnelenmemiştir. Beethoven ve Verdi ilk izlediklerinde bu operaya hayran kalırlar. Uvertür, Rossini'nin önceki operalarından birinden kaynaklanır. Bu yapıtta Rossini, müziği de operanın komik öğelerinden biri olarak kullanmıştır. Örneğin, delice bir hızla hecelenen patter songs gibi.

Rossini, Sevil Berberi'nden bir yıl sonra ünlü Sinderella masalından esinlenen La Cenerentola'yı besteler. 1823'te Venedik'te sahnelenen Semiramide adlı ciddi opera, bestecinin İtalya için yazdığı son operadır. Bundan sonra Rossini paletini genişletmiştir: Sahneler daha uzar ve yoğun bir gelişme gösterir. Müziksel doku da daha işlemeli ve süslü hale dönüşür. Çalgı sayısı artar ve koroyu daha çok kullanmaya başlar. La Cenerentola, 1817'de Roma'da sahnelenir. Hırsız Saksağan ise 1817'de Milano'da ortaya çıkar. Operasından çok uvertürü ünlüdür.

1822'de Napoli'deki operaevlerinin emprezaryosu Viyana'da bir Rossini Festivali düzenler. (Aynı yıl Rossini bu emprezaryonun sevgilisi olan şarkıcı Isabella Colbran ile evlenir.) Rossini'nin İtalya dışında tanınmasının başlıca nedeni Sevil Berberi, Otello, La Cenerentola, Musa Mısır'da ve II. Mehmet gibi operalarının, Viyana'daki bu festivalde İtalyan sanatçılar tarafından oynanmış olmasıdır. Bu başarının ardından Paris ve Londra'ya giden Rossini, 1824'te Paris'e yerleşir ve Paris'teki İtalyan Tiyatrosu'nun yöneticisi olur. Burada kendine ve başka bestecilere ait operaları sahneye koymaktadır. Bundan sonra yazdığı iki opera da Fransızca metinlidir: Korent Kuşatması (1826) ve Musa (1827).

1828'deki Le Comte Ory, bir komik-operadır. 1829'daki Guillaume Teli ise bir Büyük-Opera'dır. Schiller'in tiyatro oyunu üstüne yazılmış tarihsel bir destan gibidir. Fransız opera geleneğindeki bale ve dans öğelerinin kullanımıyla izleyiciyi oyalayan sahneler yaratmış ve kendine özgü orkestra zenginliğini operanın tümüyle birleştirmiştir. Bestecinin en yüce operası olarak nitelenen Guillaume Teli, Rossini'nin 39. ve son operasıdır. Rossini, artık otuz yedi yaşındadır, yeterince para kazanmıştır ve bundan sonra yıllarca sahnelenip halkı eğlendirecek yeterli sayıda operayı dağarcığa sunmuştur. Kendini böylece emekli eder. Bundan sonraki 40 yıla yakın zaman içinde iki dinsel parça (Kısa Ciddi Missa, 1864 ve Stabat Mater, 1842) ve çalgısal müzik yazar.

Önce Paris'te yaşar, sonra Bologna'ya yerleşir. 1837'den 1855'e kadar orada kalır. Sağlıksal sorunları nedeniyle yeniden Paris'e döner. Colbran'dan ayrılmıştır ve 1830'dan beri birlikte olduğu Olymphe Pellisier ile 1846'da Colbran'ın ölümü üzerine evlenir. Yemek yapmaya, mutfak sanatında yenilikler icat etmeye meraklı olan besteci, pişirdiği yemekleri sofrasında dostlarına ikram etmekten büyük zevk duyar. Rossini'nin sofrasından, Wagner başta olmak üzere pek çok ünlü gelip geçmiştir. Bu ortamın uzun söyleşilerinde müzik tarihinin sorunları tartışılmıştır. Son yıllarında bestelediği birkaç küçük piyano parçası ve şarkıyı, "yaşlılık günahları" olarak nitelemiştir.

Rossini Romantik çağı, başından ortalarına kadar yaşamıştır. Ancak onun yapıtları için Romantik niteliğini kullanmak yerinde olmaz. Çağdaşları gibi düşlemsel, fırtınalar estiren, derin duygular uyandıran, doğaüstü güçlerde esin arayan özellikleri yoktur. Ne Weber, ne Schumann ne de Berlioz benzeridir yapıtları. Daha çok Klasik dönemin konularını almış, Spontini ve Cherubini gibi Fransız Büyük Opera türünün yaratıcıları olan İtalyan bestecilerin Klasik yapısını kullanmıştır.

Guillaume Tell, Romantik dönemde filizlenen Büyük Opera türüne biçimsel açıdan bir örnek olsa da yine geleneksel kalıplar içinde bir anlatıma sahiptir. Bestecinin Romantik akımın yeniliklerine antipati duyduğu için erken yaşta besteciliği bıraktığı da ileri sürülür. Wagner ile müzikteki yenilikler konusunda uzun süren çatışması, sonradan kurdukları dostlukta bile sürmüştür. Ve İtalyan operasında Romantizm, ancak bir sonraki kuşak bestecilerle yeşermeye başlamıştır.

Rossini, İtalyan opera tarihinde, geleneksel İtalyan opera sanatının yüceliğini vurgulamış bir bestecidir. Bu geleneğe göre opera sanatında başlıca amaç, izleyiciye zevkli bir zaman geçirtmek ve onu duygulandırmaktır. Bunun için de melodik akış içinde, zekice düşünülmüş, çabucak etkileyen, uzun, duygusal ayrıntılarla oyalanmayan bir yöntem kullanılmalıdır. Rossini, şan yapma, şarkı söyleme sanatını ve opera sanatçısının ses olanaklarını da çok iyi bildiği için operalarındaki karakterlerin ses tekniğine özen göstermiştir.

Rossini'nin operaları kadar ünlü olan opera uvertürleri, bugün konser programlarının dağarcığını süsler. Örneğin: Hırsız Saksağan, Guillaume Teli, Sevil Berberi, Semiramide uvertürleri zarif ezgileri, özel crescendo'ları ve zengin orkestraları ile senfonik müzik edebiyatının birer parçası olmuşlardır.

Rossini, Osmanlı İmparatorluğu'ndan da etkilenmiş, İtalya'da Bir Türk, II. Mehmet ve Korent Kuşatması (II. Mehmet'in değişime uğramış şeklidir) gibi operalarında Türk müziği özelliklerinden yararlanmasa da, Türk tiplemesi yaratmıştır. Rossini'nin İtalya'da iki önemli izleyicisi vardır: Donizetti ve Bellini.

ROSSİNİ'NİN BAŞLICA YAPITLARI

Demetrio e Polibio (1806); İpek Merdiven (La scala di seta) (1812); Kumarbaz Oğul (II signor Bruschino) (1813); Cezayir'de Bir İtalyan Kızı (L'ltaliana in Algeri) (1813); İtalya'da Bir Türk (II Turco in Italia) (1814); Elisabetta, Regina d'lnghilterra (1815); Sevil Berberi (II barbiere di Siviglia) (1816); Otello (1816); Sinderalla (La Cenerentola) (1817); Hırsız Saksağan (La gazza ladra) (1817); Musa Mısır'da (Mose in Egitto) (1818); II. Mehmet (Maometto II) (1820); Zelmira (1822); Semiramide (1823); Le Comte Ory (1828); Korent Kuşatması (Le Siege de Corinthe) (1826); Guillaume Teli (1829).

Gioachino Rossini

Gioachino Rossini Resimleri

Gioacchino Rossini

Gioacchino Rossini operaları listesi

San Carlo Tiyatrosu

Stabat Mater

Sevil Berberi

La Scala

Fenice Tiyatrosu

Carlo Domeniconi