gestapo
İngilizce gestapo kelimesinin İspanyolca karşılığı.s. Gestapo
Devlet gizli polisi anlamına gelen Almanca GE, STA, Polizei'ın kısaltması. Nasyonel sosyalist partinin siyasi polisi; 1933'te III. Reich'a mal edilmiş. II. Dünya Savaşı sırasında faaliyet alanı Almanya tarafından işgal edilen tüm topraklara yayılmıştı. Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi partisinin gizli polisi alan gestapo Hitler'in iktidara geçişinden sonra bir devlet organı haline geldi.
Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi Almanyası polis teşkilatlarının çoğu Weimar Cumhuriyeti (1919-23) zamanında kanuni devlet teşkilatları olmalarına rağmen, Hitler rejimi tarafından dikta rejiminin kendine hizmet eden aletleri haline gelmişlerdir. Gestapo teşkilatı eski Prusya politik teşkilatının devamıydı ve gizli polis teşkilatının yetkileri tamamen sınırsızdı. Mahkemelerin kararları bile onu bağlamıyordu.
Gestapo, 1936-45 seneleri arasında Heinrich Mueller tarafından idare edilmiş ve icraatı ile dehşet saçmıştı. Politik muhaliflerin ve Yahudiler gibi istenmeyen kimselerin takibi ve toplanması üzerinde tam yetkisi vardı.
1946 Nuremberg yargılamalarında, Gestapo teşkilaı suçlu bulunarak kanun dışı ilan edildi.
Kaynak: Rehber ansiklopedisi
İkinci Dünya Savaşı ve Gestapo
Gestapo RHSA (Recihssicherheitshauptamt)’a bağlı 7 birimden biriydi. Adını bu kadar duyurup bu başarıya ulaşmalarının en büyük sebebi hiç şüphesiz Heinrich Himmler’di. Herne kadar adlarını Heinrich Himmler’le duyursalar da Gestapo (Geheime Staatspolizei)’nun asıl kurucusu Hermann Goering’dir. Adolf Hitler’in şansölye olmasından sonra Hermann Göering Prusya vekili olmuş ve polis devletlerini örgütlemişti. Takip eden aylarda Göering Gestapo’yu kurdu. Kurulan bu birime çok sayıda Hitler taraftarı doldurularak Hitler’in görüşleri aşılanıyordu. Göering çok geçmeden karşı fikirdeki partilere karşı kampanya başlattı. Mart 1934’de yapılan ikici bir seçimi takiben Göering bazı milletvekillerini tutuklamak ve bazılarını parlamento binası içerisinde sokmamak için Gestapo’yu kullanıyordu.Bu yıllarda Gestapo halk adına yaralı işler yapıp, katil,hırsız ve ayyaşları temizlese de, Göering’in kontrolü altındaki SA kontrolsüz bir şekilde varoluyor ve halkın tepkisini topluyordu. Hitler aradığı halk desteğini alabilmek için 1934 yılında Heinrich Himmler’i tam yetki ile Gestapo’nun baş müfettişi yaptı. Himmler ilk iş olarak Gestapo’nun kontrolü için,en dinamik ve atılgan SS komutanlarından biri olan Reinhard Heydrich’i getirdi. Gestapo kısa zamanda casus ve muhbirlerden oluşan inanılmaz bir haberleşme ağ kurmuştu. Arşivlerinde birçok konu ile ilgili inanılmaz derecede detaylı birçok belge bulunuyordu.Gestapo operasyonlarını büyük bir başarı ve gizlilikle sürdürüyordu. Sıradan birimler gibi görünseler de tutuklama,yargılama,infaz gibi sınırsız yetkilere sahiptiler. Bu yüzden Heinrich Himmler bir konuşmasında “biz çok fazla kişi tarafından sevilmeyi beklemiyoruz” diyebilmişti.
Adolf Hitler’i iktidara getirmekte büyük par oynayan SA gün geçtikçe aşırı isteklerde bulunan ve devamlı sorun çıkartan tehlikeli bir unsur haline gelmişti. Bu durumu çok iyi sezinleyen Adolf Hitler 1934 yılında Uzun Bıçaklılar Gecesi olarak bilinen gecede tek bir hamle ile SA’nın yönetim kadrosunu ortadan kaldırmıştı. Bu işlemler sırasında en büyük yardımcı şüphesiz Gestapo idi. Öldürüleceklerin detaylı bir listesini hazırladıktan sonra yüzlerce SA yöneticisi ya tutuklanıp toplama kamplarına gönderildi ya da ortadan kaldırıldı. Gestapo bir kez daha Hitler’i kendilerine hayran bıraktırmıştı.
SA baskısı altında olan halk bu hareketin hızlı ve kesin etkisi ile rahatlamış ve güven ortamı hazırlanmıştı. Tüm bu gelişmeler üzerine 1936 yılında Adolf Hitler Heinrich Himmler’i Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi Almanya’sındaki bütün polis örgütlerinin lideri yaptı. Bu yıllardan sonra Gestapo inanılmaz bir şekilde büyümeye ve güçlenmeye başladı. Öyle ki Gestapo’nun gözlerinin ulaşamadığı cadde,sokak,ev,iş yeri hatta apartman kalmamıştı. Bu artan sayıda üyelere genellikle ödeme yapılmazdı. Üyeler bu işi, diğerleri üzerinde kurudukları korkutucu etkiden aldıkları zevk için yapıyorlardı. Bir süre sonra Gestapo’ya bilgi vermek rejime bağlılığın bir göstergesi ya da terfii ye yol açan en önemli unsur haline gelmişti. Gestapo’nun Hitler Jugend( Hitler Gençlik Örgütü) üzerindeki olumlu etkileri de çok fazlaydı. Gençlere öğretilen fikirler ve düşünceler sayesinde her genç ailesine karşı beslediği duygulardan daha fazlasını rejime karşı gösteriyordu. Hatta kimi zaman annesini yada babasını Gestapo’ya bildiren gençlerde çıkıyordu.
Gestapo muhalif guruplarla ilgilenirken gizliliği amaç edinmişti. Örneğin muhalif grupların, Gestapo kontrolü altındaki gece kulübü,bar ve otellere gitmesi sağlanıyor,yatak odalarına yerleştirilen mikrofonlar sayesinde de akıl almaz bilgilere sahip oluyorlardı. Bu bilgiler sayesinde Gestapo istediği insanı suçlayıp yerinden edebiliyordu.
Savaş balamadan önce Avusturya’nın Anschluss’u (birleşme) kabul etmesi bütün dünyaya iki halkın birleşmesi gibi gösterilse de gerçekte gizli olarak çalışan Gestapo’nun bu birleşmedeki etkisi çok büyüktü. Alman orduları Avustuya’ya girmeden önce bütün muhalif gruplar sindirmiş ve tüm çatlak sesleri ortadan kaldırmışlardı.
Waffen SS bölümünde göreceğimiz gibi Almanya’nın Avrupa’yı işgali sırasında, orduya ve Waffen SS birliğine katılan yabancı gönüllü sayısı çok fazlaydı. Bu gönüllüğün en büyük sebebi, gidilen her yerde Alman imparatorluğu için çalışan Gestapo'ydu.
Savaşın ilerleyen yıllarında Almanya’daki savaş karşıtı eylemler artmıştı ve her zamanki gibi Gestapo görevini yapıp bu eylemeleri ve eylemcileri yok etmişti. Toplama kamplarında Gestapo sadece kayıt ve evraki işlerden sorumluydu fakat getirilen esirlerin değerli eşyalarını toplayıp kayıtlarını tutan birimleri de bulunuyordu.
Daha öncede belirttiğimiz gibi Gestapo’nun Himmler’den sonra gelen ikinci adamı olan Heydrich Çekoslovakya büyük bir azimle çalışıyordu. Çekoslovakya’daki ekonomik şartların düzelmesiyle oluşan huzur ortamında Heydrich üstü açık bir arabayla korumasız olarak dolaşabiliyordu. Bunu fırsat bilen Çek Partizan'ların suikastı sonucu ağır yaralandı ve 4 Haziran'da öldü.Bu yetenekli komutanının öldürülmesine çok kızan Himmler intikam amacıyla 3000 Yahudi’yi toplama kamplarına sürdü.Ayrıca bununla yetinmeyip Prag'ın kuzeybatısındaki küçük bir köy olan Lidice'yi haritadan sildiler.Hitler’de bu komutanı için onuruna bir alay kurdurttu.
Savaş tanrıları Almanya’ya yüz çevirmeye başlamıştı ve elde edinilen bütün topraklar birer birer kaybediliyordu. Savaşın son anına kadar büyük bir azimle çalışan Gestapo Heinrich Himmler’in intihar etmesi ve Adolf Hitler’in ortadan kaybolması ile tarihteki yerini aldı.
Kaynak: Wermacht.com