Gecikmeli Korelasyon
Kısaca: Bir bağımlı değişken (Y) ile bu değişkeni belirleyen bir ya da daha fazla bağımsız değişken (X1, X2, X3..Xn) arasındaki ilişkilerin araştırıldığı korelasyon analizinde, bağımsız değişkenlerden bir ya da daha fazlası, bağımlı değişkeni belirli bir sürelik gecikme ile etkilemekte ise gecikmeli korelasyon söz konusu olacaktır. Bağımlı değişkeni gecikme ile etkileyen değişkene gecikmeli değişken adı verilir ve bu değişken ile diğerleri arasındaki bağıntıların araştırılmasında, gecikmeyi dikkate a ...devamı ☟
Bağımlı değişkeni gecikme ile etkileyen değişkene gecikmeli değişken adı verilir ve bu değişken ile diğerleri arasındaki bağıntıların araştırılmasında, gecikmeyi dikkate almak amacıyla, bağımlı seri gecikme süresi kadar ileriye alınır ve bu işlemden sonra regresyon ve korelasyon işlemlerine girişilir: İçinde bulunulan t döneminin tüketimi (ct), önceki dönemin tüketimi (Ct-1) ile (t) döneminin geliri (Yt) tarafından belirlenmekte ise regresyon fonksiyonu, Ct = a1 + a2 Yt + a3 Ct-1 şeklinde formüle edilebilir. Denkleme göre, ct-1 ile gösterilen bağımsız değişken gecikmeli bir değişkendir.
Benzer şekilde, milli gelir düzeyi bir önceki dönemin yatırım ve tüketimi tarafından belirlenebileceği gibi, yatırımların faktör fiyatı ve kredi politikasına olan tepkileri gecikmeli olarak ortaya çıkabilir. Herhangi bir gecikmenin dikkate alınmadığı modellerde, ekonomik ayarlamaların anında gerçekleştiği varsayımı bulunmaktadır.
Gecikme bulunması durumunda gecikme süresinin iyi belirlenmesi gerekir; çünkü aksi takdirde seriler ileriye alınırken diğer bazı sapmalara yol açılmış olacaktır.
Gecikmeli korelasyon analizinde dikkate alınması gereken önemli iki sorun çoklu bağlantı (multicollinearity) ve otokorelasyon sorunlarıdır. Örneğin (t) dönemindeki tüketimin (Ct), gerek (t) gerekse (t-1) dönemlerindeki milli gelir (Y1 ve Yt-1) tarafından belirlendiği, Ct = a1 + a2 Yt + a3 Yt-1 modelinde t dönemi ile t-1 dönemlerinin milli gelirleri arasında pozitif korelasyon bulunacağından çoklu bağlantı ortaya çıkacaktır. Ayrıca, gerek (Ct), gerekse (Yt) ve (Yt-1) serilerine ait değerler birbirinden etkilenebilecekleri için aynı zamanda otokorelasyon sorunu ile de karşılaşabilecektir. Gecikmeli korelasyon analizinin sakıncalarını giderebilmek için hem modelin formüle edilmesi, hem de gecikmenin süresinin belirlenmesi aşamalarında titiz davranılması gerekir.
Bu konuda henüz görüş yok.