Ulusal bir ekonomide belirli bir sürede (genellikle bir yıl) üretilen mal ve hizmetlerin piyasa fiyatlarıyla ifade edilen değerlerinin toplamı. Buna alıcı fiyatlarıyla GSMH denir. Bundan vasıtalı vergiler ve sübvansyonlar çıkartıldığında buluna büyüklüğe ise faktör fiyatlarıyla GSMH adı verilir. Ulusal ekonominin etkinlik düzeyinin analizinde elverişli bir gösterge olarak kabul edilir.
Safi milli hasıladan, amortisman (yıpranma) paylarını da içermesiyle ayrılır. Hesaplanması oldukça zor bir ekonomik büyüklüktür, bir mal ya da hizmetin değerini çift sayılmasının önlenmesi gerekir. Hesaplanmasında gelir ya da giderin temel alınmasına göre değişik yöntemler uygulanır. Yaygın hesaplama yöntemi, kişisel tüketim harcamalarına gayri safi iç yatırım ve net dış yatırım ile devlet harcalamalarının eklenmesidir.
Ekonomideki üretim etmenlerinin gelirlerinin toplanması yoluyla da hesaplanır. Hesaplamalarda piyasa fiyatları kullanıldığından, analizlerin sağlıklı olması bakımından belirli bir yılın fiyatları sabit kabul edilerek gelişmeler buna göre değerlendirilir.
GSMH nedir?
Başka bir deyişle gayri safi milli hasıla (GSMH), bir ülkenin yurt dışında çalışan vatandaşlarının ülkeye gönderdikleri faktör gelirlerinin GSYİH`ya eklenip, ülkede çalışan yabancıların kendi ülkelerine gönderdikleri faktör gelirlerinin GSYİH`dan düşülmesi ile elde edilen değerdir.1990`ların başından itibaren, küreselleşmenin ivme kazanıp, üretim faktörlerinin ve sermayenin, ülke sınırlarının dışına taşması sonucu, makroekonomik analizlerde ilgi, bir ülkenin yurttaşlarının gelirini ifade eden GSMH yerine, bir ülkenin sınırları içerisinde yaratılan toplam geliri ifade eden GSYİH üzerine yoğunlaşmıştır. Fakat yine de ülkelerdeki kişi başına gelir ve bunların karşılaştırılması gibi konularda GSMH hala önemli bir kavram ve ölçüdür. GSHM, genellikle bir yıllık zaman birimi içinde hesaplanır.
Kişi başına Milli Hasıla hesaplamalarında nüfus artışı gözönünde bulundurulur.
Cari ve Sabit fiyatlar
Milli Gelir hesaplamalarında iki çeşit uygulama vardır.
;Cari fiyatlarla: Hesaplamalarda enflasyonun etkisi gözetilmez. Üretilen mal ve hizmetlerin güncel değerleri üzerine hesaplanır.
;Sabit fiyatlarla: Baz olarak herhangi bir yıl alınır ve o yıla endeksli enflasyon oranından arındılmış reel artışlar hesaplanır.
Hesaplama yöntemi
Gelirler yöntemi ile hesaplamada, gelir niteliği taşıyan üretim ve hizmet alanındaki kalemler esas alınır. Kullanılan ana kalemler şu şekilde sıralanabilir:
GSYİH (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) = Tarım + Sanayi + İnşaat + Ticaret + Ulaştırma, Haberleşme + Mali Kuruluşlar + Konut + Hizmetler Toplamı (Kamu ve Özel) + İthalat Vergisi
GSMH = GSYİH + Net Dış Alem Faktör Gelirleri
GSMH ile İlgili Formüller:
- SMH = GSMH - Amortismanlar
- MG = SMH - Dolaylı Vergiler
- MG = SMH - Dolaylı Vergiler + Sübvansiyonlar
- MG = GSMH - Amortismanlar - Dolaylı Vergiler + Sübvansiyonlar
- MG = Ücret + Faiz + Rant + Kar
- KG = MG - (Sosyal Güvenlik Kesenekleri + Kurumlar Vergisi + Dağıtılmayan Karlar)+Transferler
- HG = KG - Dolaysız Vergiler
Büyüme oranları
GSMH ve büyüme oranları, ülkenin ekonomik performansının göstergesidir. GSMH büyüme oranlarının üç çeyrek üst üste düşük olması, resesyon başlangıcı sinyali olarak görülür.
Bakınız
Kaynaklar
VikipediKaynak: Rehber Ansiklopedisi