Kısaca: Seyyid Fehîm Arvâsî (1825-1896) 19. yüzyılda yaşamış din bilginidir. ...devamı ☟
Seyyid Fehim Arvasi (1825-1896) 19. yüzyılda yaşamış din bilginidir. Hayatı Osmanlı Devletinin son devirlerinde yaşadı. Hüseyin bin Ali’in soyundan gelmektedir. Moğol istilası sebebiyle Irak’tan Doğu Anadolu’ya yerleşmiş ve çok sayıda alim yetiştirmiş bir aileye mensuptur. Molla Abdülhamid Efendi’nin oğludur. 1825’te bugün Van’ın Bahçesaray kazasına bağlı Arvas köyünde doğdu. Babasını küçük yaşta kaybetti. Kısa zamanda Kur’an-ı kerimi ezberledi. Dedelerinin kurduğu Arvas, bilahare Müküs (Bahçesaray) Mir Hasan Veli medresesinde okudu. Cizre’de Şeyh Halid-i Cezeri’nin derslerine devam etti. Muş’un Bulanık kazasında Molla Resul Sübki’den ilim icazeti (diploması) aldı. Tasavvufta zamanın meşhur alimlerinden Nakşi şeyhi Seyyid Taha Hakkari’nin Nehri’deki tekkesinde yetişti. Nakşi, Kadiri, Çeşti, Sühreverdi ve Kübrevi tarikatlarından talebe yetiştirmek üzere mutlak halifesi oldu. Üstadının 1853’te vefatı üzerine vasiyeti gereği kardeşi Seyyid Salih Nehri’nin sohbetine devam etti. Onun da 1865’te vefatı üzerine Arvas’a dönerek irşad faaliyetine başladı. Arvas medresesini canlandırdı. Burada 60 kadar talebe yetiştirip mezun etti. En meşhurları oğlu Van müftüsü Muhammed Emin Efendi ve Abdülhakim Arvasi’dir. Şafii mezhebinde idi. Seyyid Fehim Efendi, ayrıca hocasının işareti üzerine senede iki defa Van’da Şabaniye Medresesinde ders verirdi. Din ilimlerinin bölgede yayılıp kuvvetlenmesinde çok mühim rol oynadı. 93 Harbi de denilen 1877 Osmanlı-Rus harbinde talebe ve milisleriyle Doğu Bayezid’e gidip düşmanla silahlı müsademede bulundu. Hocası Taha Hakkari’nin oğlu Seyyid Ubeydullah ile beraber hacca gitmek üzere İstanbul’a geldi. Sultan II. Abdülhamid tarafından sarayda kabul olundu. Fehim Arvasi’ye 300 kuruş duagu maaşı bağlandı. Hac yolculuğu sırasında Mısır’a uğradığında, Camiü’l-Ezher ulemasıyla görüştü. Mekke’de İmam Rabbani soyundan olup, Abdullah Dehlevi’nin halifesi Ahmed Said Sahib Müceddidi Faruki’nun oğlu ve halifesi Şeyhülharameyn Muhammed Mazhar kendisine beş tarikattan ayrıca halifelik verdi. 1882’de Şeyh Ubeydullah hadisesinin çözülmesindeki hizmeti sebebiyle maaşı 500 kuruşa çıkarılıp, kendisine 3. derece Osmanlı Mecidi nişanı verildi. Seyyid Fehim Arvasi, 30 Mart 1896’te Arvas’ta vefat etti. Kabri buradadır. Uzun boylu, zayıf, beyaz tenli idi. Oğlu Muhammed Emin'den başka, Abdülhakim Arvasi, Mejingirli Halife Derviş ve Patnoslu Halife Ali’ye hilafet verdi. Her biri din ilimlerinde yetişmiş Reşid, Mazhar, Emin, Sıddık, Masum, Hasan, Hüseyin, Salih ve Nizameddin adında 9 oğlu vardı. Fehim Arvasi’nin canlandırıp çok kıymetli kitaplar vakfettiği Arvas medresesi, Rus işgalini müteakip yandı. Bibliyografya * Doğu Anadolu (Kuzey-Güney) Evliyaları 2. Cild, s. 320-361, 1. Baskı, 2004, Türkiye Gazetesi Yayınları * Eshab-ı Kiram (14. Baskı), s. 158-162, Hakikat Kitabevi * Tam İlmihal Se'adet-i Ebediyye, s. 1077 1142, 92. Baskı, 2005, Hakikat Kitabevi * Başbakanlık Osmanlı Arşivi.
